Düütsche Spraak

From Wikipedia, the free encyclopedia

Düütsche Spraak
Remove ads

De düütsche oder hoogdüütsche Spraak, kort Düütsch oder Hoogdüütsch, (hoochdüütsch Deutsch [dɔɪ̯tʃ]) is ene vun’e westgermaanschen Spraken, de weltwied twüschen 90 un 105 Millionen Minschen besünners in Düütschland, Öösterriek un de Swiez as Modderspraak snackt un üm de 80 Millionen Minschen as Frömdspraak bruukt.

Disse Artikel is man blots en Stubben. Du kannst Wikipedia helpen un em verbetern.
Weitere Informationen Düütsch Deutsch, Offitschell Status ...
Thumb
Thumb
Thumb
`t düütsch-nedderlansche Spraakrebeet, wat `t Werner König utklapüsert het

Düütsch is meist synonym mit Hoogdüütsch un betekent faken de düütsche Standardspraak oder ook de hoogdüütschen Dialekten. Dat Plattdüütsche oder Nedderdüütsche warrt wall ook as enen düütschen Dialekt ankeken, is man bi den Begreep „Düütsche Spraak“ meist nich mitmeent.

As plurizentrische Spraak het dat Düütsche verscheden Standarsvairetäten

Remove ads

De Herkummst un dat rebeet van dat Woord „düütsch“

De Naam düütsch kummt vun dat ole Woort theodisce, wat soveel heet as de „Spraak vun de normalen Lüüd“ (de Volksspraak). In’t Middelöller weer allns theodisce oder Teutsch or Düütsch, wat nich latiensch weer, to’n Bispeel ok de ingelsche Spraak vun de Angeln un Sassen in England.

So to dat Enn vun dat Middelöller harr sik denn de Begreep Düütsch för de Spraken in Düütschland dörsett. De düütsche Standardspraak höört to de westgermaansche Dialektkontinuum. Disse Dialektkontinuum is nich nipp un nau in verscheedene Spraken oder Dialekten indeelbar. To disse Kontinuum höört ook dat Engelsche, dat Hoochdüütsche, Jiddisch, Nedderdüütsch, Nedderlannsch, Frees’sch, Afrikaans, Scots un Luxemborgsch. Dat Düütsche un siene Dialekten nehmt en grodet Rebeet mang de westgermaansche Spraken in. Dat Hoochdüütsche wardt as Dackspraak bruukt un vun de meesten Dialektsprekers beherrscht.

Remove ads

De düütschen Dialekten

Dat gifft ’n ganzen Barg hoochdüütsche Dialekten:

Un dat gifft nedderdüütsche Dialekten:

De hoochdüütsche Spraak hett denn in de Nutiet de Överhand wunnen över dat Nedderdüütsche un Neddersassische. Dat keem vunwegen de Reformatschoon un denn ok vunwegen dat Berlin de Hööftstadt weer un nich mehr to dat plattdüütsche Rebeet höört harr.

De linguistsche Situatschoon üm de nedderdüütschen un neddersassischen Mundarten is noch nich heel kläärt. Aver egentlich ward de nedderdüütsche Spraaktwieg as egenstännig anseht un bildet mang de westgermaansche Dialektkontinuum en egen Spraak.

Remove ads

Phonetik un Phonologie

De Phonetik un Phonologie vun dat Hoogdüütsche ünnerscheed sik regionaal. As ene plurizentrische Spraak givt dat verscheden Uutspraakvarianten. De verscheden düütschen Dialekten neemt ook op de regionalen Uutspraak Inflood.

Dat Hoogdüütsche, dat as reine Schriftspraak anfungen weer, kreeg in de Tied vun 16. bet in dat 18. Jaarhunnerd ook meer un meer een Uutspraaknorm, de sik na dat Missensch richt. De Uutspraaknorm het sik man lüüt bi lütt döörsett unlange Tied geev dat noch grote Ünnerscheed. In dat 19. Jaarhunnerd keem mit Theodor Siebs Deutschen Bühnenaussprache een Standard op, de op dat noorddüütsche Hoogdüütsch baseer un sik bilütten as Uutspraaknorm in Düütschland döörsetten kunn.[20]

Konsonanten

Dat hoogdüütsche Konsonantensysteem het rund 25 Phonemen un is so vergleken mit annern Spraken döörsniddlich groot. Besünnerheiden sünd to’n Bispeel de rare Affrikaat ​/⁠p͡f⁠/.[21]

Veel Konsonaten billt Paren, so as /p–b, t–d, k–ɡ, s–z, ʃ–ʒ/. Den Ünnerscheed beschrivt de Spraakwetenschop meist as lenis un fortis. In dat noorddüütsche Hoogdüütsch is de Ünnerscheed meist de Stemmhaftigkeid: De Lenis-Konsonanten sünd stimmhaftig [b d g z ʒ], de Fortis-Konsonanten sünd stimmloos un deelwies aspireert [pʰ tʰ kʰ s ʃ]. In den süüddüütschen Varietäten sünd de Lenis-Konsonanten stimmloos [b̥, d̥, ɡ̊, z̥, ʒ̊]. De Ünnerscheed to den süüddüütschen Fortis-Konsoanten is swaar to beschrieven. Meist beschrivt de Spraakwetenschop de Fortis-Konsonanten as meer „spannt“. Wat middeldüütsche Varietäten kennt wegen de binnendüütsche Konsonantenswäcken gaarkenen Ünnerscheed twüschen fortis un lenis.

De noorddüütschen Varietäten hebbt in’n Sülvenuutluud kenen Ünnerscheed twüschen fortis un lenis. Alle Konsonaten warrt hier stimmloos. Düt Uutluudverharden kennt de süüddüütschen Varietäten nich.[22]

Hier ünner staat de hoggdüütschen Konsonanten in dat Internatschonale Phoneetsche Alpahbeet. Allophonen staat in runnen Klaers (), periphäre Phomen in kantigen Klamers []:

Weitere Informationen bilabial, labio- dental ...

Vokalen

Dat hoogdüütsche Vokaalsysteem is rund 15 Phonemen recht groot. De meisten Vokalen givt dat as korte un lange Vokalen. Se ünnerscheed sik in de Vokaalquantität man ook in de Qualitäät.

Weitere Informationen vöörn, halvvöörn ...

Diphtongen

Dat Hoogdüütsche kennt dree Diphtongen: [aʊ̯], [aɪ̯] un [ɔɪ̯]. Deelwies tellt ook [⁠ʊɪ̯⁠], [⁠ɛɪ̯⁠]​ un ​[⁠ɔʊ̯⁠]​ as düütsche Diphthongen, de man alleen in Interjektschonen so as pfui! oder in Frömd- un Leenwöör so as Mail oder Soul opkaamt.

Remove ads

Nettverwiesen

Wikipedia up Düütsch
Düütsche Spraak. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.
Op Wikiquote gifft dat Zitaten to, över oder vun „Deutsch“ (hoochdüütsch).
Remove ads

Enkeld Nahwiesen

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads