ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ

From Wikipedia, the free encyclopedia

ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ
Remove ads

ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ ਜਾਂ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸੀ ਗਠਜੋੜ ਹੈ।[1] ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1998 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 17 ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ 1 ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੱਥ ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ, ਛੋਟਾ ਨਾਮ ...

ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਸਨ। ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਐਲ ਕੇ ਅਡਵਾਨੀ ਨੇ 2004 ਵਿੱਚ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ 2014 ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ 2014 ਤੋਂ ਚੇਅਰਮੈਨ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੱਠਜੋੜ ਨੇ 1998 ਤੋਂ 2004 ਤੱਕ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ। ਗੱਠਜੋੜ ਨੇ 38.5% ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਨਾਲ 2014 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ।[2] ਇਸ ਦੇ ਨੇਤਾ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 26 ਮਈ 2014 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। 2019 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਗਠਜੋੜ ਨੇ 45.43% ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਗਿਣਤੀ 353 ਸੀਟਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ।[3]

Remove ads

ਇਤਿਹਾਸ

Thumb
ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ, ਐਨਡੀਏ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਨ
Thumb
ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ, ਐਨਡੀਏ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ।

ਐਨਡੀਏ ਮਈ 1998 ਵਿੱਚ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲੜਨ ਲਈ ਗੱਠਜੋੜ ਵਜੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਐਨਡੀਏ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਗਠਜੋੜ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਭਾਜਪਾ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਤਾ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਏਆਈਏਡੀਐਮਕੇ ਸਮੇਤ ਕਈ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਪਰ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਐਨਸੀਪੀ ਨਾਲ ਮਹਾਂ ਵਿਕਾਸ ਅਗਾੜੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਗਠਜੋੜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਈ। 2003 ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਦਲ (ਯੂਨਾਈਟਿਡ) ਦੇ ਗਠਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮਤਾ ਪਾਰਟੀ ਵੀ ਗਠਜੋੜ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਹੀ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹਿੰਦੂਤਵ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।[4][5] ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਤੇਲਗੂ ਦੇਸ਼ਮ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਪਤਲਾ ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ।[6]

ਸਰਕਾਰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਢਹਿ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਏਆਈਏਡੀਐਮਕੇ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਹੋਰ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਐਨਡੀਏ ਨੇ 1999 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵੱਡੇ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਵਾਜਪਾਈ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਪੂਰੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।[7]

ਐਨਡੀਏ ਨੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ 2004 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ। ਇਸਦੀ ਮੁਹਿੰਮ "ਇੰਡੀਆ ਸ਼ਾਈਨਿੰਗ" ਦੇ ਨਾਅਰੇ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਆਰਥਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਐਨਡੀਏ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਐਨਡੀਏ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗਠਜੋੜ ਦੀਆਂ 222 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 186 ਸੀਟਾਂ ਹੀ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵਾਜਪਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਕੀਤੀ। ਟਿੱਪਣੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਐਨਡੀਏ ਦੀ ਹਾਰ ਪੇਂਡੂ ਜਨਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲਤਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਹੈ।[8][9]

Remove ads

ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ ਦੀਆਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ

Thumb
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਦਲ      ਬੀਜੇਪੀ      ਬੀਜੇਪੀ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ      ਕਾਂਗਰਸ      ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ      ਹੋਰ ਦਲ      ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ਾਸ਼ਨ      ਕੋਈ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਨਹੀਂ

ਭਾਜਪਾ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਇਕੱਲੀ ਪਾਰਟੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਗਠਜੋੜ ਅਤੇ ਗਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਪੰਜਾਬ, ਉੜੀਸਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਵੀ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।

Remove ads

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ

ਨੋਟ ਕਰੋ ਕਿ ਇਹ ਗਠਜੋੜ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਗੈਰ-ਰਾਜਨੀਤਕ ਹਨ।

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ

ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੰ., ਚਿੱਤਰ ...

ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ

ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੰ., ਚਿੱਤਰ ...
Remove ads

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ

ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੰ., ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ...

ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ

ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੰ., ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ...
Remove ads

ਹਵਾਲੇ

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads