Loading AI tools
oficer Wojska Polskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksander Kowalewski[uwaga 1] (ur. 23 sierpnia 1879 w Krasnymstawie[2], zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – generał brygady Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
23 sierpnia 1879 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1900–1928 i 1939–1940 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca dywizji |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Urodził się 23 sierpnia 1879 w Krasnymstawie, w rodzinie Wiktora i Zygmunty z Chylińskich[2][3][4][5][6][7]. W 1897 ukończył Szkołę Junkrów, a trzy lata później Oficerską Szkołę Artylerii w Moskwie (Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa podała, iż ukończył Korpus Kadetów w Niżnym Nowogrodzie i Konstantynowską Szkołę Artyleryjską w Petersburgu)[8].
Od 1900 zawodowy oficer armii carskiej. Do 1908 na stanowiskach dowódczych w artylerii, potem w szkole podoficerskiej i od 1909 inspektor poboru koni oraz komendant szkoły kucia koni w Warszawie. Od 1914 ponownie na stanowiskach dowódczych w 3 Brygadzie Artylerii Gwardii na froncie w walce z Niemcami (intendent baterii, dowódca parku artyleryjskiego, dowódca baterii). W 1916 dowódca dywizjonu na froncie – podpułkownik. W 1917, po rewolucji lutowej, wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji, a następnie przeniesiony został do III Korpusu Polskiego w Rosji[8][9]. W 1918 w Inspektoracie Polskich Sił Zbrojnych na Ukrainie przy gen. Michaelisie jako pułkownik. Po rozwiązaniu Korpusu przedarł się do Polski.
W grudniu 1918 rozpoczął służbę w Wojsku Polskim[10]. 15 lutego 1919 objął dowództwo 6 pułku artylerii polowej (w maju tego roku przemianowany na 7 pułk artylerii polowej). 6 października 1919 został mianowany szefem Biura Rady Wojennej[11]. W 1920 podczas wojny z bolszewikami zajmował się na froncie sprawami uzbrojenia. Później szef biura w Komendzie Uzupełnień i członek komisji weryfikacji artylerzystów z armii carskiej.
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów artylerii[12]. W latach 1922–1924 był szefem Szefostwa Artylerii i Służby Uzbrojenia Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi[13]. W międzyczasie (od 15 listopada 1923 roku do 15 sierpnia 1924 roku był słuchaczem I Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych[14][15][16]). 1 grudnia 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, generała dywizji Władysława Sikorskiego, awansował go na stopień generała brygady ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 12. lokatą w korpusie generałów[17][18]. 3 lutego 1925 został mianowany dowódcą 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie[19]. Od 21 stycznia do 10 kwietnia 1925 był odkomenderowany do generalnego inspektora artylerii, w charakterze komendanta kursu dla wyższych dowódców artylerii[20]. 7 marca 1927 został zwolniony ze stanowiska dowódcy dywizji[21] i mianowany szefem 10 Okręgowego Szefostwa Artylerii w Przemyślu[22]. Z dniem 31 października 1928 przeniesiony został w stan spoczynku[23][24]. Mieszkał w Warszawie przy ul. Chłodnej 33 m. 14[4].
We wrześniu 1939 powołany do służby wojskowej i wyznaczony na dowódcę zgrupowania w Brzeżanach. Z gen. L. Billewiczem organizował kombinowaną Grupę Operacyjną na Podolu. Na wieść o napaści sił sowieckich na Polskę zarządził wycofanie się w kierunku południowo-zachodnim. 19 września przyjął walkę z oddziałami sowieckimi pod Żurawnem koło Stryja. Po powzięciu wiadomości o dyrektywie ogólnej marszałka Rydza-Śmigłego skapitulował. Dostał się do niewoli radzieckiej. Był przetrzymywany w obozie starobielskim. W 1940 wraz z jeńcami osadzonymi w Starobielsku został przewieziony do Charkowa i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 (część zbrodni katyńskiej). Figuruje w wykazie poz. 1388. Został pogrzebany w Piatichatkach[25], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[26][9].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 roku został awansowany pośmiertnie na stopień generała dywizji[27][28]. W dniach 9–10 listopada 2007 w Warszawie były odczytywane nazwiska ofiar zbrodni katyńskiej, awansowanych na wyższe stopnie wojskowe i służbowe, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[29].
20 grudnia 1931 na 62. posiedzeniu Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucono wniosek o nadanie generałowi tego odznaczenia z uwagi na „brak pracy niepodległościowej”[4][32].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.