Aszchabad
stolica Turkmenistanu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aszchabad (turkm. Aşgabat, pers. عشق آباد, ros. Ашхаба́д) – stolica Turkmenistanu leżąca na południu kraju. Aszchabad jest siedzibą wilajetu achalskiego[1], wg stanu na 1 stycznia 2014 – miasto na prawach wilajetu[2]. Miasto jest znane głównie z opustoszałych ulic i parków oraz wielu budynków pokrytych białym marmurem[3].
Ten artykuł należy dopracować
 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Wilajet |
Aszchabad (miasto na prawach wilajetu) | ||
| Zarządzający |
Durdylyýew Şamuhammet↗ | ||
| Powierzchnia |
470 km² | ||
| Populacja (2012) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
+ (993 12) | ||
| Kod pocztowy |
744 000 - 744 040 | ||
| Tablice rejestracyjne |
AG | ||
Położenie na mapie Turkmenistanu  | |||
 37°58′N 58°20′E | |||
| Strona internetowa | |||
Krajowe główne centrum przemysłowe. Funkcjonuje tu przemysł maszynowy, metalowy, elektrotechniczny, chemiczny, materiałów budowlanych, szklarski, włókienniczy oraz spożywczy[1].
Na terenie miasta funkcjonuje międzynarodowy port lotniczy Aszchabad[1].
W mieście swoje siedziby ma wiele turkmeńskich szkół; znajdują się tu Turkmeńska Akademia Nauk, 8 szkół wyższych (m.in. uniwersytet założony w 1950 roku), instytuty naukowo-badawcze oraz muzea[1].
Aszchabad był ośrodkiem Aułu Tekińskiego, jednak został przejęty w 1881 roku przez Imperium Rosyjskie podczas podboju Oazy Achałtekińskiej. W latach 80. powstało połączenie kolejowe z Taszkentem i Turkmenbaszy. Od 1897 roku Aszchabad był głównym miastem obwodu zakaspijskiego generał-gubernatorstwa turkiestańskiego[1].
Podczas wojny domowej w Rosji, miasto przeszło w ręce Białych Rosjan w lipcu 1918 roku, którzy utracili kontrolę nad miastem w kwietniu 1919 roku na rzecz bolszewików. Do 1921 roku funkcjonowała nazwa Aschabad – zmieniono ją na Połtorack, a miasto zostało stolicą Turkmeńskiej SRR. Nowa nazwa utrzymała się do 1927 roku, kiedy nadano mu współczesne miano[1]; w tymże roku odsłonięto również pomnik Włodzimierza Lenina[4].
W 1948 roku Aszchabad stał się ofiarą silnego trzęsienia ziemi, które całkowicie zniszczyło miasto. Zostało odbudowane w stylu typowym dla republik sowieckich[5]. Po ogłoszeniu niepodległości przez Turkmenistan w 1991 roku – zostało stolicą Turkmenistanu, którą jest do dziś[1].
Polski sierociniec w czasie II wojny światowej
Po zawarciu układu Sikorski-Majski między Polską a ZSRR w lipcu 1941 roku, w Aszchabadzie zorganizowano polski sierociniec, do którego trafiały dzieci z całego Związku Radzieckiego. Dużą rolę w jego utworzeniu odegrała słynna piosenkarka Hanka Ordonówna i jej mąż Michał Tyszkiewicz[6] współpracujący z radcą Józefem Żmigrodzkim z ambasady polskiej w Kujbyszewie[7]. Dzieci z okolic Samarkandy i Buchary w Uzbekistanie przewoził także wicekonsul z Bombaju, Tadeusz Lisiecki[8] wraz z kpt. Archie Webbem, przedstawicielem rządu indyjskiego[9]. Następnie dzieci ewakuowano do Iranu, dalej do Indii i Pakistanu, oraz Afryki Wschodniej.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
