Język litewski
język z bałtyckiej grupy języków indoeuropejskich / Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język litewski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język litewski (lit. lietuvių kalba) – język z grupy języków bałtyckich, którym posługuje się ok. 4 mln osób. Poza Litwą językiem tym posługują się Litwini zamieszkujący na zachodzie Białorusi i północno-wschodniej Polsce (Suwalszczyzna), a także w Rosji, Łotwie oraz emigranci w USA, Kanadzie, Australii, Niemczech. Jest językiem urzędowym Litwy.
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
4 mln | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| język urzędowy |  Litwa
Pozostałe miejsca: Polska (język urzędowy/pomocniczy w gminie Puńsk na terenie województwa podlaskiego), jeden z urzędowych w Unii Europejskiej | ||||||
| Organ regulujący | Państwowa Komisja Języka Litewskiego | ||||||
| Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| Kod ISO 639-1↗ | lt | ||||||
| Kod ISO 639-2↗ | lit | ||||||
| Kod ISO 639-3↗ | lit | ||||||
| IETF | lt | ||||||
| Glottolog | lith1251 | ||||||
| Ethnologue | lit | ||||||
| GOST 7.75–97 | лит 400 | ||||||
| WALS | lit | ||||||
| SIL | LIT | ||||||
| Występowanie | |||||||
Większość litewskojęzyczna (niebieski), mniejszość litewskojęzyczna (błękitny) | |||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Jako osobny język z zespołu wschodniobałtyckiego języków bałtyckich zaczął się rozwijać w VII wieku n.e. Jako język pisany zaczął funkcjonować dopiero w XVI wieku. Współczesna forma języka litewskiego ukształtowała się na przełomie XIX–XX wieku.
Język litewski jest bardzo interesujący dla językoznawców, gdyż podobnie jak język łotewski, zachował wiele archaicznych cech indoeuropejskich. Pewien wpływ na ten język wywarły języki sąsiadujących narodów słowiańskich: język polski, język białoruski i język rosyjski, aczkolwiek w pierwszej połowie XX w., po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, można było zaobserwować tendencję do zastępowania slawizmów wyrazami rodzimymi.
Współczesny język litewski jest bardzo zróżnicowany pod względem dialektalnym, mimo stosunkowo niewielkiej liczby jego użytkowników zajmujących niezbyt duże terytorium. Wyróżnia się dwa główne zespoły dialektów: żmudzki (žemaičių tarmė) i auksztocki (aukštaičių tarmė). Główne różnice między tymi dialektami sprowadzają się do zjawisk z zakresu wokalizmu. Dodatkowo w dialekcie auksztockim wyróżnia się trzy wielkie zespoły gwarowe: wschodni, południowy i zachodni; każdy z nich obejmuje liczne podgwary, niekiedy znacznie różniące się między sobą.
Litewski nie jest wzajemnie zrozumiały z językiem łotewskim. Różnice pomiędzy tymi dwoma językami są już znaczące nawet w warstwie podstawowych wyrazów[1].