Loading AI tools
gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Miłek wiosenny (Adonis vernalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim na większości terytorium Europy oraz w Azji (Kaukaz, Zakaukazie i wschodnia Syberia)[3]. W Polsce na Wyżynie Lubelskiej i w Małopolsce[4], lokalnie na Pojezierzu Krajeńskim.
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
miłek wiosenny |
Nazwa systematyczna | |
Adonis vernalis L. Sp. pl. 1:547. 1753 |
Bylina[5], hemikryptofit. Wzrost roślin jest powolny; kwitnąć zaczynają po osiągnięciu trzeciego lub czwartego roku życia[7]. Kwitnienie ma miejsce od kwietnia do maja i czasem powtórnie jesienią[5]. Kwiaty są przedsłupne i otwierają się w czasie słonecznej pogody. Wabią owady różnych grup systematycznych (błonkoskrzydłe, muchówki i chrząszcze) lśniącymi płatkami, które w ultrafiolecie widocznym dla owadów są dodatkowo kreskowane. Jednonasienne owoce rozprzestrzeniane są przez mrówki wabione elajosomem. Rola tych owadów jest istotna ze względu na często gęstą darń traw na stanowiskach miłka – dzięki mrówkom nasiona docierają do gleby. Nasiona krótko zachowują zdolność do kiełkowania tworząc krótkotrwały bank nasion, przy czym zdolność kiełkowania jest niska – w optymalnych warunkach kiełkuje maksymalnie 20–50% nasion. Siewki cechują się dużą śmiertelnością powodowaną przez susze w okresie letnim i mrozy zimą. W efekcie rozmnażanie za pomocą nasion bywa skuteczne tylko w niektórych latach, wyróżniających się deszczowym okresem od czerwca do sierpnia. W efekcie istotne dla gatunku znaczenie ma rozmnażanie wegetatywne, dzięki któremu corocznie roślina rozwija nowe pędy, z wiekiem tworząc okazałe kępy. Rozrastanie się w ten sposób nie jest jednak nieograniczone, bowiem wraz z rozwojem kłącza z jednej strony, zamiera ono na starszym końcu[7].
Miłek wiosenny rośnie na glebach zasobnych w węglan wapnia, często płytkich, w miejscach suchych i nasłonecznionych[5]. W południowo-wschodniej Europie rośnie często na czarnoziemach[7]. Występuje w naturalnych i półnaturalnych stepach[7], a poza zasięgiem tej formacji w murawach kserotermicznych, poza tym w zaroślach i na skrajach lasów[5]. Jest gatunkiem charakterystycznym dla muraw z rzędu Festucetalia valesiacae oraz zespołu Adonido-Brachypodietum[8].
Liczba chromosomów 2n = 16[4].
Roślina trująca: Cała roślina jest trująca. Dawka śmiertelna dla konia wynosi 25 g suchej rośliny i kilkakrotnie przewyższa dawkę leczniczą[9]. U ludzi objawami zatrucia są: mdłości, wymioty, skurcze i paraliże, zaburzenia widzenia, a przy dużych dawkach śmierć spowodowana zatrzymaniem pracy serca[10].
Pozyskiwanie roślin z naturalnych stanowisk przez zielarzy i z powodu walorów ozdobnych spowodowało zanik lub zmniejszenie się wielu populacji na wielu obszarach w obrębie zasięgu gatunku. Coroczne pozyskiwanie do celów leczniczych części pędów osłabia rośliny ograniczając intensywność wzrostu i kwitnienia, a czasem też je zabija, jeśli pędy ścinane są zbyt nisko. Siedliska na terenach nizinnych i żyznych glebach zajmowane są przez grunty rolne. Gatunek wrażliwy jest na nawożenie, stosowanie herbicydów i wszelkie prace polowe. Zagrażają mu także: intensyfikacja wypasu, urbanizacja, a także zalesianie siedlisk[7].
W Polsce gatunek został objęty ścisłą ochroną gatunkową. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski gatunek uznany za narażony (kategoria zagrożenia V VU)[11][12]. Gatunek wymieniony jest także w załączniku II Konwencji Waszyngtońskiej CITES, wprowadzającej ograniczenie w obrocie handlowym tym gatunkiem.
Najlepiej rośnie na słonecznym, ale osłoniętym od wiatru stanowisku, na wilgotnej, próchnicznej glebie[16]. Rozmnaża się go przez podział rozrośniętych kęp (po przekwitnięciu[6]) lub przez wysiew nasion dokonywany tuż po ich zbiorze[16][6], ewentualnie według niektórych źródeł jesienią lub wczesną wiosną[15] (inne podkreślają jednak krótkotrwałą zdolność kiełkowania[7]). Nasiona sieje się na głębokość 1 cm[13]. Kiełkują one trudno i nierównomiernie, czasem w kolejnym roku od wysiania[15]. Na kiełkowanie wpływ ma świeżość nasion i stopień ich wykształcenia[6]. W pierwszym roku rozwoju siewki są bardzo delikatne i łatwo ulegają chorobom, dlatego zaleca się podlewanie ich preparatami grzybobójczymi[6].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.