Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mniejszość niemiecka w Polsce – największa liczebnie spośród ustawowo uznawanych mniejszości narodowych w Polsce[1].
Obecnie mniejszość niemiecka w Rzeczypospolitej Polskiej to obywatele Polski narodowości niemieckiej, którzy zadeklarowali swoją niemiecką narodowość w ramach spisów powszechnych organizowanych na terenie państwa polskiego.
Ze względów historycznych i historyczno-geograficznych miejscem zamieszkania tej mniejszości są tereny, które w czasach historycznych znajdowały się na pograniczu polsko-niemieckim. Z historycznego punktu widzenia na wzrost lub spadek liczby obywateli państwa polskiego pochodzenia niemieckiego największy wpływ miały wypadki dziejowe związane z:
Pojęcie mniejszości narodowych pojawiło się, jako przedmiot zainteresowania badaczy i polityków, dopiero po I wojnie światowej. Według spisu powszechnego z 1931 w Polsce zamieszkiwało wówczas ok. 35% obywateli narodowości innej niż polska. Mniejszość niemiecka szacowana była na 734 tys. i pozycjonowało ją to na 5. miejscu[3].
Obecnie na mniejszość niemiecką w Polsce składają się głównie mieszkańcy narodowości niemieckiej sprzed 1939 i ich potomkowie na tzw. Ziemiach Odzyskanych, którzy po przejęciu tych terenów przez państwo polskie zadeklarowali chęć pozostania na tych ziemiach i uniknęli wysiedlenia po II wojnie światowej.
Część mniejszości niemieckiej m.in. z przyczyn ekonomicznych, ale nie tylko, emigrowała na stałe do Niemiec przy różnych okazjach. Po upadku komunizmu i otwarciu granic w latach 90. XX w. ożywiły się kontakty mniejszości niemieckiej z Niemcami.
Według wyników spisu powszechnego z 2002 roku narodowość niemiecką deklarowało 152 897 osób (0,4% mieszkańców Polski), spośród których 147 094 miało obywatelstwo polskie, co jest zgodnie z ustawą warunkiem koniecznym zaliczenia do niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce. Najwięcej Niemców zamieszkuje w województwie opolskim – 106 855 osób[uwaga 1] (69,9% wszystkich zamieszkałych w Polsce Niemców) oraz w województwie śląskim – 31 882 osób (20,8% ogółu Niemców w Polsce), w pozostałych województwach mieszka ich łącznie 14 160 (9,3% ogółu Niemców w Polsce). Znaczący udział w ogóle mieszkańców Niemcy mają tylko w województwie opolskim – 10%. W pozostałych województwach stanowią niewielki odsetek mieszkańców: 0,67% w województwie śląskim, 0,32% w warmińsko-mazurskim i 0,1% w pomorskim. Najniższy odsetek (0,005%) Niemcy stanowią w województwie lubelskim i świętokrzyskim.
Rejon | Liczba ludności | Liczba Niemców ogółem | Odsetek | Liczba Niemców należących do mniejszości |
---|---|---|---|---|
województwo dolnośląskie | 2 907 212 | 2158 | 0,074 | 1792 |
województwo kujawsko-pomorskie | 2 069 321 | 717 | 0,034 | 636 |
województwo lubelskie | 2 199 054 | 112 | 0,005 | 84 |
województwo lubuskie | 1 008 954 | 651 | 0,064 | 513 |
województwo łódzkie | 2 612 890 | 325 | 0,012 | 263 |
województwo małopolskie | 3 232 408 | 261 | 0,008 | 181 |
województwo mazowieckie | 5 124 018 | 574 | 0,011 | 351 |
województwo opolskie | 1 065 043 | 106 855 | 10,033 | 104 399 |
województwo podkarpackie | 2 103 837 | 116 | 0,006 | 76 |
województwo podlaskie | 1 208 606 | 85 | 0,007 | 65 |
województwo pomorskie | 2 179 900 | 2319 | 0,106 | 2016 |
województwo śląskie | 4 742 874 | 31 882 | 0,672 | 30 531 |
województwo świętokrzyskie | 1 297 477 | 70 | 0,005 | 42 |
województwo warmińsko-mazurskie | 1 428 357 | 4535 | 0,317 | 4311 |
województwo wielkopolskie | 3 351 915 | 1013 | 0,03 | 820 |
województwo zachodniopomorskie | 1 698 214 | 1224 | 0,072 | 1014 |
Ogółem | 38 230 080 | 152 897 | 0,4 | 147 094 |
Zgodnie z informacjami zawartymi w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań z 2011 r. odnotowano w sumie 147,8 tys. osób deklarujących przynależność niemiecką (jako jedyną narodowość niemiecką wskazało jedynie 44,5 tys. osób, 103,3 tys. osób połączyło narodowość niemiecką z polską, 74,5 tys. osób zadeklarowało narodowość niemiecką jako pierwszą, 73,3 tys. jako drugą)[4]. Miastem z największym udziałem Niemców jest Biała Prudnicka (32,2%)[5].
Województwo | Liczba mieszkańców | Z tego Niemcy | Procentowo |
---|---|---|---|
województwo opolskie | 1.016.212 | 78.595 | 7,73 |
województwo śląskie | 4.630.366 | 35.187 | 0,76 |
województwo warmińsko-mazurskie | 1.452.147 | 4.843 | 0,33 |
województwo pomorskie | 2.276.174 | 4.830 | 0,21 |
województwo zachodniopomorskie | 1.722.885 | 3.535 | 0,21 |
województwo lubuskie | 1.022.843 | 1.846 | 0,18 |
województwo dolnośląskie | 2.915.241 | 5.032 | 0,17 |
województwo kujawsko-pomorskie | 2.097.635 | 2.507 | 0,12 |
województwo wielkopolskie | 3.447.441 | 3.421 | 0,10 |
województwo łódzkie | 2.538.677 | 1.489 | 0,06 |
województwo mazowieckie | 5.268.660 | 2.937 | 0,06 |
województwo małopolskie | 3.337.471 | 1.315 | 0,04 |
województwo podlaskie | 1.202.365 | 438 | 0,04 |
województwo lubelskie | 2.175.700 | 819 | 0,04 |
województwo podkarpackie | 2.127.286 | 590 | 0,03 |
województwo świętokrzyskie | 1.280.721 | 430 | 0,03 |
Polska | 38.511.824 | 147.814 | 0,38 |
Zgodnie z informacjami zawartymi w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań z 2021 r. odnotowano w sumie 144,2 tys. osób deklarujących przynależność niemiecką, co oznacza spadek o 3,6 tys. w porównaniu z danymi sprzed 10 lat.
Województwo | Liczba mieszkańców | Z tego Niemcy | Procentowo |
---|---|---|---|
Województwo Opolskie | 954,133 | 59,911 | 6,28% |
Województwo Śląskie | 4,402,536 | 27,923 | 0,63% |
Województwo Dolnośląskie | 2,904,894 | 8,978 | 0,31% |
Województwo Pomorskie | 2,357,320 | 7,055 | 0,30% |
Województwo Wielkopolskie | 3,504,579 | 6,306 | 0,18% |
Województwo Mazowieckie | 5,475,754 | 5,318 | 0,10% |
Województwo Zachodniopomorskie | 1,647,530 | 5,222 | 0,32% |
Województwo Warmińsko-Mazurskie | 1,371,380 | 4,717 | 0,34% |
Województwo Kujawsko-Pomorskie | 2,019,680 | 3,939 | 0,20% |
Województwo Lubuskie | 985,532 | 3,478 | 0,35% |
Województwo Małopolskie | 3,415,178 | 3,409 | 0,10% |
Województwo Łódzkie | 2,400,874 | 2,378 | 0,10% |
Województwo Podkarpackie | 2,085,006 | 1,757 | 0,08% |
Województwo Lubelskie | 2,052,340 | 1,737 | 0,18% |
Województwo Świętokrzyskie | 1,192,985 | 1,134 | 0.10% |
Województwo Podlaskie | 1,133,137 | 915 | 0,08% |
Polska | 38,036,118 | 144,177 | 0,37% |
Obecnie największym stowarzyszeniem mniejszości niemieckiej w Polsce jest Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim (TSKN)[7], zaś „jedyną organizacją Mniejszości Niemieckiej w Polsce, która nie jest finansowana przez rząd niemiecki”[8], lecz przez 11 112 płacących składki członków i Departament Kultury Mniejszości Narodowych w Warszawie, jest Rada Niemców Górnośląskich z siedzibą w Katowicach. Największą i najstarszą organizacją młodzieżową natomiast jest Związek Młodzieży Mniejszości Niemieckiej w RP.
TSKN regularnie (od 1991) zgłasza swoich kandydatów w wyborach parlamentarnych z listy komitetu wyborczego „Mniejszość Niemiecka”. Komitet wyborczy mniejszości narodowej nie jest związany klauzulą zaporową 5% głosów w skali kraju, determinującą prawo do uczestniczenia w podziale mandatów w wyborach do Sejmu.
Mniejszość Niemiecka uzyskiwała:
Język niemiecki (stan na 23 kwietnia 2012) wprowadzony jest jako pomocniczy w 22 gminach województwa opolskiego (Biała, Bierawa, Chrząstowice, Dobrodzień, Dobrzeń Wielki, Głogówek, Izbicko, Jemielnica, Kolonowskie, Komprachcice, Lasowice Wielkie, Leśnica, Murów, Prószków, Radłów, Reńska Wieś, Strzeleczki, Tarnów Opolski, Turawa, Ujazd, Walce, Zębowice[9]).
W 31 gminach województwa opolskiego i śląskiego wprowadzono 359 dodatkowych niemieckich nazw dla miast, wsi i ich części[10] (Biała, Bierawa, Chrząstowice, Cisek, Dobrodzień, Dobrzeń Wielki, Izbicko, Głogówek, Gogolin, Jemielnica, Kolonowskie, Komprachcice, Krzanowice, Lasowice Wielkie, Leśnica, Łubniany, Murów, Polska Cerekiew, Radłów, Reńska Wieś, Rudnik, Pawłowiczki, Popielów, Prószków, Sośnicowice, Strzeleczki, Tarnów Opolski, Turawa, Ujazd, Walce, Zębowice).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.