Loading AI tools
włoska aktorka filmowa Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sophia Loren, właśc. Sofia Costanza Brigida Villani Scicolone (ur. 20 września 1934 w Rzymie) – włoska aktorka filmowa.
Sophia Loren (1962) | |
Imię i nazwisko |
Sofia Costanza Brigida Villani Scicolone |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
20 września 1934 |
Zawód | |
Współmałżonek |
Carlo Ponti |
Lata aktywności |
od 1950 |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Jedna z największych gwiazd włoskiego i światowego kina, występująca z powodzeniem zarówno w filmach europejskich, jak i amerykańskich. Amerykański Instytut Filmowy w 1999 umieścił ją na 21. miejscu w rankingu „największych aktorek wszech czasów” (The 50 Greatest American Screen Legends)[1]. Laureatka Oscarem dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za główną rolę w dramacie Matka i córka (1960), a także zdobywczyni m.in. rekordowej liczby dziesięciu nagród David di Donatello (w tym siedmiu dla najlepszej aktorki) i pięciu specjalnych Złotych Globów. Ze względu na swoją urodę i role grane w filmach okrzyknięta została seksbombą[2].
Współpracowała z wieloma znanymi reżyserami zarówno z Włoch, jak i z Hollywood, takimi jak m.in.: Mario Monicelli, Ettore Scola, Dino Risi, Charlie Chaplin, Sidney Lumet, George Cukor, Michael Curtiz, Anthony Mann czy André Cayatte. Zagrała z większością najpopularniejszych aktorów Hollywood lat 50., 60. i 70., takimi jak m.in. Marcello Mastroianni (m.in. Wczoraj, dziś, jutro, Małżeństwo po włosku, Szczególny dzień, Prêt-à-Porter), Cary Grant (Duma i namiętność, Dom na łodzi), Frank Sinatra (Duma i namiętność), Alan Ladd (Chłopiec na delfinie), John Wayne (Legenda zaginionego miasta), Anthony Perkins (Pożądanie w cieniu wiązów), Anthony Quinn (Czarna orchidea), Clark Gable (Zaczęło się w Neapolu), Peter Sellers (Milionerka), Charlton Heston (Cyd), Omar Sharif (Był sobie raz), Marlon Brando (Hrabina z Hongkongu), Richard Burton (Podróż), Jean Gabin (Werdykt), William Holden i Trevor Howard (Klucz), George Sanders, John Gavin, Robert Wagner czy Maximilian Schell (Więźniowie z Altony)[3][4].
Sofia Costanza Brigida Villani Scicolone urodziła się 20 września 1934 na oddziale położniczym Szpitala Królowej Małgorzaty w Rzymie[5]. Jest nieślubną córką Romildy Villani (1910–1991), nauczycielki gry na fortepianie i aspirującej aktorki, oraz inżyniera i przedsiębiorcy Riccarda Scicolonego di Murillo (1907–1976), którzy poznali się w listopadzie 1933[6][7]. Scicilone zachęcał ciężarną partnerkę do poddania się aborcji i nie wspierał finansowo po narodzeniu córki[8][9]. Tuż po narodzinach Sofii rodzina zamieszkała przy Piazza di Spagna, jednak Scicilone wkrótce porzucił rodzinę[10]. Loren o istnieniu biologicznego ojca dowiedziała się dopiero w wieku pięciu lat, a w późniejszych latach spotkała się z nim zaledwie kilka razy, najczęściej w atmosferze konfliktu[11][12][13]. Z zawartego w latach 40. małżeństwa ojca z Nelly Rivoltą ma dwóch przyrodnich braci: Giuliano i Giuseppe[14]. Scicolone w drugiej połowie lat 50. odnowił relację z Villani i zamieszkał z nią w Rzymie, jednak para rozstała się w drugiej połowie lat 60[15].
Była niedożywionym niemowlęciem, ponieważ jej matka szybko straciła pokarm; żywieniem dziewczynki zajęła się mamka[16]. Kiedy była dzieckiem, zachorowała na sinicę, do czego przyczyniła się gospodyni domu przy Piazza di Spagna, nieumyślnie podając dziecku gotowaną soczewicę[17][18]. Villani, jako samotna matka mierząca się z problemami finansowymi, przeniosła się z trzymiesięczną córką do mieszkania swoich rodziców – Luisy i Domenico Villanich – przy via Solfatara 5 w miasteczku Pozzuoli niedaleko Neapolu[19][20]. Rodzina żyła we względnym niedostatku, łącznie w siedem osób[21][22]. Villani z czasem odnowiła relacje z Scicolonem, a 14 maja 1938 urodziła drugą córkę – Annę Marię, której mężczyzna jednak nie uznał za swoje dziecko; zgodził się potwierdzić swoje ojcostwo dopiero w 1955, kiedy Loren zapłaciła mu za to 1 mln lirów[23]. Po bombardowaniach portu i fabryki amunicji w Pozzuoli (gdzie pracował dziadek Sofii oraz jej wujowie) przez siły alianckie wiosną 1943 przeniosła się z rodziną do dalszych krewnych – państwa Mattia – do Neapolu, gdzie pozostała do zakończenia wojny[24]. Wskutek słabych warunków sanitarnych i realiów wojennych w tym okresie chorowała na świerzb[25]. Po jakimś czasie wróciła z rodziną do Pozzuoli, gdzie została kelnerką w rodzinnym barze „Club Villani”, który był odwiedzany przez stacjonujących w okolicy amerykańskich żołnierzy[26][27].
Sofia była małomównym, nieśmiałym i refleksyjnym dzieckiem[28][29]. W okresie szkolnym była wyśmiewana z powodu swojej szczupłej sylwetki[30] i bycia nieślubnym dzieckiem[31]. Przez jakiś czas uczyła się od matki gry na fortepianie[32]. Jako nastolatka zainteresowała się hollywoodzkimi filmami i często chodziła do kina, a jej idolami byli m.in. Hurd Hatfield. Tyrone Power i Yvonne De Carlo, za to wśród włoskich aktorek jej ulubienicami były: Alida Valli, Valentina Cortese, Lucia Bosé, Alba Arnova, Lea Padovani i Silvana Pampanini[33].
Kiedy miała niecałe 15 lat, za namową matki wzięła udział w konkursie piękności „Królowa Morza” i ostatecznie zdobyła jedno z 12 wyróżnień (tytuł „Księżniczki Morza”), a w nagrodę otrzymała m.in. 23 tys. lirów i wycieczkę do Rzymu[34][35][36]. Za namową matki rozwijała także umiejętności aktorskie na warsztatach u Carlo Marii Rossiniego[37]. Niedługo po udziale w wyborach piękności wyjechała do Cinecittà, gdzie statystowała w kręconym z ogromnym rozmachem amerykańskim filmie wytwórni MGM Quo vadis? (1951), adaptacji powieści historycznej Henryka Sienkiewicza[38], jednak nie została wymieniona w napisach końcowych[39]. Przed rozpoczęciem prac nad filmem z inicjatywy matki przerwała formalną edukację[40].
Kiedy miała 16 lat, zaczęła pozować do fotonowel publikowanych w magazynach: „Grand Hotel”, „Bolero” i „Sognu”, dzięki czemu jej twarz stawała się coraz bardziej rozpoznawalna we Włoszech, ale też w Wielkiej Brytanii i krajach Ameryki Południowej, gdzie również wydawano włoskie fotoromanse[41][42]. W tym okresie, za namową wydawcy fotonowel, przestała posługiwać się nazwiskiem ojca (Scicolone) i występowała jako Sofia Lazzaro[43][44].
Chcąc dorobić, brała udział w kolejnych konkursach piękności, m.in. Miss Cesena, Miss Sirena i Miss Olio Extra Vergine d’Oliba, na których zajmowała miejsca w ścisłej czołówce[45][46]. W 1950 zajęła czwarte miejsce w wyborach Miss Włoch[47]. Jury konkursowe było pod jej wrażeniem na tyle, że wprowadzili wtedy i przyznali jej tytuł Miss Elegancji[48][49][50]. W trakcie konkursu poznała producenta filmowego Carlo Pontiego[51], który zaproponował jej siedmioletni kontrakt i pomógł w rozwoju kariery, a także związał się z nią w życiu prywatnym[52]; według innych źródeł poznali się dopiero na planie filmowym w 1953[53].
Równocześnie z udziałem w konkursach piękności pracowała jako statystka lub epizodystka przy filmach: Serce nad morzem (Cuori sul mare, 1950), Siedem żon Sinobrodego (Le sei mogli di Barbablú, 1950), Anna (1951), Tototarzan (1951) i Tak, tak! To on! (Era lui... sì! sì!, 1951)[54][55]. W wieku 18 lat wystąpiła w drobniejszych rolach w ponad 15 włoskich filmach[56]. W tym czasie przekonywano ją do operacyjnej korekty nosa, który w ocenie niektórych operatorów filmowych był za długi, jednak się na to nie zgodziła[57][58]. By udoskonalić umiejętności aktorskie, podjęła naukę w Narodowej Szkole Filmowej w Rzymie[59][60].
W trakcie prac nad filmem Afryka pod wodą (Africa sotto i mari, 1952) za namową Carlo Pontiego przyjęła pseudonim artystyczny Sophia Loren, który był inspirowany nazwiskiem szwedzkiej aktorki Märty Torén[61][62]. Dzięki występowi w Afryce… stała się rozpoznawalna we Włoszech, a z pomocą agenta prasowego Maria Natalego zaczęła regularnie pojawiać się na łamach czasopism[63]. Po zagraniu niewielkiej roli w filmie Handel białymi niewolnicami (La tratta della bianche, 1952) wcieliła się w tytułową Aidę (1953) w pierwszej ekranizacji opery Giuseppego Verdiego[64]. Film odniósł sukces kasowy, a Loren za swój występ zdobyła uznanie krytyki i publiczności[65].
W 1953 zagrała w 10 filmach, m.in. epizod w Karuzeli neapolitańskiej (Carosello napoletano, 1953) oraz główne role w filmach: Dwie noce z Kleopatrą (Due notti con Cleopatra, 1953) i Attyla – Bicz Boży (Attila, flagello di Dio, 1954), który odniósł sukces kasowy w Stanach Zjednoczonych[66]. W 1954 poznała reżysera Vittoria De Sicę, który zaangażował ją do drugoplanowej roli w antologii filmowej Złoto Neapolu (L’Oro di Napoli, 1954)[67][68]. Pod okiem De Sicy udoskonaliła swój warsztat aktorski[69]. Podjęła także naukę języka angielskiego m.in. u Sarah Spain, tłumaczki zatrudnionej w studiach filmowych w Rzymie[70].
Zagrała główną rolę Nives Mongolini w kolejnym filmie Pontiego – Kobieta znad rzekigw (La donna del fiume, 1954)[71]. Również w 1954 uczestniczyła w Berlińskim Festiwalu Filmowym i Tygodniu Filmów Włoskich w Londynie, gdzie spotkała się z królową Elżbietą II[72]. Zagrała główne role w filmach Alessandro Blasettego: komedii Szkoda, że jest zła (Peccato che sia una canaglia, 1954) i włosko-francuskiej koprodukcji Jakie to szczęście być kobietą (La fortuna di essere donna, 1956), oraz Dino Risiego: w Trójgraniastym kapeluszu (Il cappello a tre punte, 1955) i Chleb, miłość i… (Pane, amore e..., 1955)[73]. W styczniu 1955 otrzymała tytuł najwybitniejszej osobowości filmu od Włoskiego Stowarzyszenia Prasowego[74]. W pierwszej połowie roku jej zdjęcia pojawiły się na okładkach wielu włoskich i europejskich czasopism, a w sierpniu 1955 – na pierwszej stronie amerykańskiego tygodnika „Life”[75].
W 1956 przyjechała do Hollywood, gdzie zadebiutowała główną rolą kobiecą wieśniaczki Phaedry w filmie Chłopiec na delfinie (Boy on the Dolphin, 1957) z Alanem Laddem, jednak za swój występ zebrała chłodne recenzje, a sam film poniósł komercyjną porażkę[76]. Równie nieprzychylnie przyjęta została jej kreacja w filmie Duma i namiętność (The Pride and the Passion, 1957) z Carym Grantem i Frankiem Sinatrą[77] oraz rola Dity w filmie Henry’ego Hathawaya Legenda o zaginionym (Legend of the Lost, 1957) z Johnem Wayne’em[78]. Podczas pobytu w Ghadamis, gdzie kręciła Legendę…, omal nie udusiła się gazem ulatniającym się z uszkodzonego piecyka w motelu, w którym nocowała w czasie prac nad filmem[79][80]. Nieprzytomną aktorkę uratował aktor Rossano Brazzi, który wezwał pomoc[79][81].
Pod koniec prac nad Legendą…, dzięki staraniom Pontiego, podpisała kontrakt na realizację pięciu filmów dla wytwórni Paramount Pictures[82]. Pierwszym filmem, który nakręciła dla wytwórni, było Pożądanie w cieniu wiązów (Desire under the Elms, 1958), w którym zagrała młodą włoską imigrantkę Annę Cabot, trzecią żonę 70-letniego farmera Ephraima Cabota, która w ramach zemsty uwodzi swojego najstarszego pasierba, Ebena[83]. Po zakończeniu zdjęć do Pożądania… wystąpiła w roli Cinzii Zaccardi w kasowej komedii romantycznej Dom na łodzi (Houseboat, 1958) z Carym Grantem[84]. Na potrzeby filmu nagrała piosenki „Bing, Bang, Bong” i „Always in Your Arms”, która otrzymała nominację do Oscara za najlepszą piosenkę, a sam film był nominowany do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny[85].
Zebrała pozytywne recenzje za rolę Stelli, owdowiałej uciekierki ze Szwajcarii, która po osiedleniu się w Plymouth wdaje się w kolejne romanse z dowódcami holowników, w ciepło przyjętym przez krytyków filmie Carola Reeda Klucz (The Key, 1958) z Williamem Holdenem i Trevorem Howardem[86]. Następnie zagrała Kay, włoską imigrantkę i kochankę nowojorskiego przedsiębiorcy z przemysłu zbrojeniowego, w dramacie wojennym Sidneya Lumeta Ten rodzaj kobiety (That Kind of Woman, 1959) z Tabem Hunterem; za występ w filmie zebrała głównie pozytywne recenzje, ale sama produkcia poniosła komercyjną porażkę i zeszła z afisza po zaledwie trzech tygodniach od premiery[87]. We wrześniu 1958 za rolę owdowiałej włoskiej imigrantki Rose Bianco w filmie Martina Ritta Czarna orchidea (The Black Orchid, 1959) otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, mimo że za występ w tej produkcji zebrała chłodne recenzje od krytyków[88][89].
W marcu 1958 ogłosiła laureata Oscara dla najlepszego reżysera na 30. ceremonii wręczenia Nagród Akademii Filmowej, a na kolejnej gali oscarowej w kwietniu 1959 ogłosiła zdobywcę Oscara za najlepszą piosenkę[90].
Po ukończeniu zdjęć do Tego rodzaju kobiety wcieliła się w postać Angeli Rossini, gwiazdy wędrownej trupy teatralnej, w westernie George’a Cukora Diablica w różowych trykotach (Heller in Pink Tights, 1960), który – mimo przychylnych recenzji – poniósł kasową porażkę[91]. Następnie wcieliła się w postać księżniczki Olimpii w komedii romantycznej Michaela Curtiza Tchnienie skandalu (A Breath of Scandal, 1960), jednak film po złych recenzjach i porażce komercyjnej szybko zszedł z afisza[92]. Później wystąpiła jako Lucia Curcio, ambitna aktorka, która występuje w podrzędnym klubie nocnym, by utrzymać siebie i osieroconego siostrzeńca, w dobrze przyjętej przez krytyków i widzów komedii romantycznej Melville’a Shavelsona Zaczęło się w Neapolu (It Started in Naples, 1960) z Clarkiem Gable[93]. Na potrzeby ścieżki dźwiękowej do filmu nagrała piosenki „Carina” i „Tu vuò fà l’americano”[94].
Zagrała główną rolę kobiecą w komedii romantycznej Anthony’ego Asquitha Milionerka (The Millionairess, 1960), ekranizacji sztuki teatralnej George’a Bernarda Shawa o tym samym tytule[95]. Z partnerującym jej w filmie Peterem Sellersem nagrała i wydała w 1960 album muzyczny pt. Peter & Sophia, a pochodzący z płyty singiel „Goodness Gracious Me!” stał się przebojem i został sprzedany w nakładzie 200 tys. egzemplarzy[96]. Film odniósł sukces kasowy, choć zebrał złe oceny krytyków, podobnie jak sama Loren, która za rolę Epifanii Ognisanti di Paregi otrzymała jedne z najgorszych recenzji w karierze[97].
Za główną rolę Cesiry, owdowiałej matki Rosetty (Eleonora Brown), w kasowym i docenionym przez krytyków filmie Vittorio De Siki Matka i córka (La ciociara, 1960) otrzymała szereg nagród, m.in. nagrodę dla najlepszej aktorki na 14. MFF w Cannes, a także nagrody na festiwalach filmowych w Irlandii, Niemczech, Belgii i Japonii oraz we Włoszech, poza tym otrzymała nagrodę amerykańskich krytyków filmowych[98] i Oscara dla najlepszej aktorki (jako druga Włoszka i pierwsza aktorka w historii za rolę w filmie nieanglojęzycznym)[99]. Loren nie pojawiła się na rozdaniu Oscarów, tłumacząc się potencjalnym stresem związanym z przeżywaniem emocji na oczach milionów telewidzów[100].
Po występie w Matce i córce zagrała Chimenę, żonę tytułowego szlachcica Rodriga Diaza de Bivara w kasowym filmie Anthony’ego Manna Cyd (El Cid, 1961) z Charltonem Hestonem[101]. Po sukcesie Cydu została zakontraktowana (po raz pierwszy w karierze za gażę wynoszącą 1 mln dol.) do kolejnego filmu Manna – Upadek Cesarstwa Rzymskiego (The Fall of the Roman Empire, 1964), w którym zagrała Lucillę, córkę filozofa-cesarza Marka Aureliusza, jednak produkcja skończyła się porażką kasową[102]. W międzyczasie zagrała w kolejnych kasowych filmach: tytułową rolę Catherine Hübscher w surowo ocenionej przez recenzentów komedii romantycznej Christian-Jaque’a Madame Sans-Gêne (1962), ekranizacji komedii Victoriena Sardou z 1893, oraz Lisę Macklin w filmie sensacyjnym Anatole’a Litvaka Pięć mil do północy (Five Miles to Midnight, 1962)[103]. W kwietniu 1963 ogłosiła laureata Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego na 33. ceremonii wręczenia Nagród Akademii Filmowej[104].
W pierwszej połowie lat 60. zagrała również w czterech filmach Vittorio De Siki: Boccaccio ’70 (1962) i krytycznie przyjętych przez recenzentów Więźniach z Altony (I sequestrati di Altona, 1962)[105], a także w oscarowej komedii Wczoraj, dziś, jutro (Ieri, oggi, domani; 1963) i filmie Małżeństwo po włosku (Matrimonio all'italiana, 1964), a za występ w roli Filumeny Marturano w ostatniej z produkcji była nominowana do Oscara dla najlepszej aktorki[106] i otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki na Moskiewskim Festiwalu Filmowym[107]. Scena striptizu we Wczoraj, dziś, jutro przeszła do historii światowego kina i umocniła wizerunek Loren jako seksbomby[108][109]. W filmach Wczoraj, dziś, jutro oraz Małżeństwo po włosku aktorce partnerował Marcello Mastroianni, z którym stworzyła stały ekranowy duet[110] – na przestrzeni 40 lat zagrali razem w kilkunastu filmach[uwaga 1].
W drugiej połowie lat 60. zagrała Louise Lendale w Lady L (1965) Petera Ustinova i Yasmin Azir w komediowym thrillerze szpiegowskim Stanleya Donena Arabeska (Arabesque, 1966) z Gregorym Peckiem, jednak oba filmy poniosły komercyjną porażkę[111]. Słabe wyniki uzyskała także Judyta (Judith, 1966) Daniela Manna, a występ Loren w tytułowej roli europejskiej Żydówki, która po pobycie w kilku obozach koncentracyjnych udaje się do Palestyny, by tam odnaleźć męża-faszystę, doprowadził do bojkotu aktorki i jej twórczości w państwach Ligi Arabskiej[112]. Również w drugiej połowie lat 60. pojawiła się w drugoplanowej roli w kasowym filmie wojennym Michaela Andersona Operacja „Kusza” (Operation „Crossbow”, 1965)[113].
W 1966 przewodniczyła jury konkursu głównego na 19. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes[114].
Zagrała tytułową rolę Nataszy Aleksandrow w komedii romantycznej Charlie’ego Chaplina Hrabina z Hongkongu (A Countess from Hong Kong, 1967) z Marlonem Brando, Isabellę w baśniowej komedii romantycznej Francesco Rosiego Więcej niż cud/Był sobie raz (More Than a Miracle, 1967) z Omarem Sharifem i Marię Lojacono w Duchach po włosku (Questi fantasmi, 1968) z Vittorio Gassmanem, jednak wszystkie trzy filmy zostały negatywnie przyjęte przez krytyków i widzów[115]. Ostatnim filmem w latach 60., w którym zagrała, były kasowe, choć skrytykowane przez recenzentów Słoneczniki (I girasoli, 1969) z Marcello Mastroiannim[116].
W latach 60. została bohaterką reportaży dla amerykańskiej telewizji: Świat Sophii Loren (The World of Sophia Loren, 1962) dla stacji NBC, Sophia Loren w Rzymie (Sophia Loren in Rome, 1964) i Pozdrowienia… Sophia (With Love… Sophia, 1967) dla stacji ABC[117].
W 1970 gościła w programie The David Frost Show, w którym udzieliła półtoragodzinnego wywiadu Davidowi Frostowi[118]. Niedługo po emisji programu padła ofiarą napadu rabunkowego w nowojorskiej posiadłości Hampshire House[119]. W 1971 wydała książkę kucharską pt. In cucina con amore (pol. W kuchni z miłością)[120]. W tym samym roku zagrała główną rolę w Żonie księdza (La moglie del prete), która została ciepło przyjęty przez widzów w Europie, ale poniosła klęskę w USA[121]. Jeszcze gorsze recenzje zebrała za główną rolę w Mortadeli (La mortadella, 1971), która zebrała negatywne recenzje w Europie i USA[122]. Następnie zagrała główną rolę kobiecą (u boku Adriano Celentano) w melodramacie Biel, czerwień i… (Bianco, rosso e…, 1972), który osiągnął sukces we Włoszech[123]. W krytycznie przyjętej przez krytyków i widzów ekranizacji musicalu Człowiek z La Manchy (Man of La Mancha, 1972) wystąpiła w podwójnej roli Aldonzy i Dulcynei, za co zainkasowała 750 tys. dol[124].
Po narodzinach drugiego syna w 1973 powróciła do kin rolą Adriany de Mauro w negatywnie ocenionym przez recenzentów filmie Vittorio De Siki Podróż (Il viaggio, 1974) z Richardem Burtonem[125]. Następnie zagrała Teresę Leoni, wdowę po gangsterze, która walczy o uniewinnienie swojego syna od zarzutu morderstwa, w dramacie André Cayatte Werdykt (Verdict, 1974) z Jean Gabinem[126]. Wystąpiła również w telewizyjnej adaptacji sztuki Noëla Cowarda Spotkanie (Brief Encounter, 1974) z Richardem Burtonem; film pokazany w ramach cyklu Hallmark Hall of Fame zebrał negatywne recenzje i uzyskał niskie wyniki oglądalności[127]. Następnie zagrała byłą prostytutkę Poopsie, tytułową bohaterkę w ciepło przyjętej przez widzów (szczególnie w Japonii, gdzie okazała się hitem kasowym), ale skrytykowanej przez recenzentów Dziewczynie gangstera (La pupa del gangster, 1975) z Marcello Mastroiannim[128].
W drugiej połowie lat 70. wystąpiła m.in. w dwóch filmach Ettore Scoli: jako Jennifer Rispoli Chamberlain w chłodno przyjętej przez krytyków, lecz cieszącej się popularnością wśród widzów (szczególnie w Japonii) Przełęczy Cassandra (The Cassandra Crossing, 1977) u boku Richarda Harrisa oraz jako gospodyni domowa Antonietta w nominowanym do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego włosko-kanadyjskim melodramacie Szczególny dzień (Una giornata particolare, 1977) o faszyźmie[129][130]. Po ukończeniu Szczególnego dnia zagrała tytułową bohaterkę filmu Borisa Sagala Angela z Johnem Vernonem i Steve’em Railsbackiem[131]. W międzyczasie wystąpiła w spotach reklamowych koncernu motoryzacyjnego Honda, za co zarobiła 200 tys. dol[132]. Odrzuciła propozycję występów w musicalu Alana Jaya Lernera i Burtona Lane’a Carmelina wystawianym na Broadwayu[133].
Pod koniec lat 70. zagrała Marę Danelo w amerykańskim filmie wojennym Johna Hough Celuj w generała (Brass Target, 1978), Adelę, wdowę szukającą zemsty za morderstwo jej męża, w Sile ognia (Firepower, 1979) z Jamesem Coburnem i O.J. Simpsonem oraz Titinę Paterno w dreszczowcu Liny Wertmüller Krwawa wendeta (Fatto di sangue, 1978) z Marcello Mastroiannim; wszystkie trzy filmy poniosły porażkę komercyjną i zebrały słabe recenzje krytyków[134]. W 1979 wydała bestsellerową książkę autobiograficzną pt. „Sophia: Living and Loving” (pol. Sophia: żyć i kochać), którą stworzyła z A. E. Hotchnerem[135].
Po słabym przyjęciu jej ostatnich filmów w latach 80. nie otrzymywała za wielu propozycji filmowych[136]. W tym okresie sporadycznie występowała na ekranie, m.in. zagrała samą siebie oraz swoją matkę w filmie biograficznym Mela Stuarta Sophia Loren. Jej własna opowieść (Sophia Loren. Her Own Story, 1980) dla sieci telewizyjnej EMI-TV[137][138]. Odrzuciła rolę Alexis Carrington w serialu Dynastia[139].
W latach 80. rozpoczęła działalność biznesową: we współpracy z firmą Coty wypuściła linię perfum „Sophia”, które okazały się hitem sprzedażowym, poza tym sygnowała nazwiskiem autorską serię oprawek do okularów Sophia Loren Eyewear Collection firmy Zyloware oraz uzyskała udziały w zyskach z ośrodka sportowego „William Island Tennis and Racket Club” na Florydzie[140]. W 1983 otrzymała od Columbus Citizens Foundation nagrodę za osiągnięcia artystyczne, a w następnym roku została mistrzem ceremonii dorocznej parady z okazji Dnia Kolumba w Nowym Jorku[141].
Powróciła na ekrany kin tytułową rolą w krytycznie ocenionym filmie Maurizio Ponziego Aurora (1984), w którym zagrała ze swoim młodszym synem, Edoardo Pontim[142]. Zebrała przychylne recenzje za wykreowanie postaci Marianny Miraldo, gospodyni domowej i tajnej agentki Federalnej Komisji do Walki z Narkomanią, w filmie telewizyjnym Jeremy’ego Kagana Odwaga (Courage, 1986)[143]. Pochwały otrzymała także za rolę Lucii w serialu telewizyjnym NBC Szczęśliwa pielgrzymka (The Fortunate Pilgrim, 1988), ekranizacji powieści Mario Puzo „Mamma Lucia” z 1965[144]. Po prawie 30 latach powróciła do swojej oscarowej roli Cesiry w remake’u Matki i córki (La ciociara, 1989), który jednak poniósł komercyjną porażkę[145].
W styczniu 1990 wręczyła nagrodę dla piosenkarza roku (Michaela Jacksona) na 7. gali rozdania Amerykańskich Nagród Filmowych w Los Angeles[146]. W tym samym roku zagrała Rosę Priore, główną bohaterkę filmu Liny Wertmüller Sobota, niedziela i poniedziałek (Sabato, domenica a luendi, 1990), który zebrał chłodne recenzje krytyków i osiągnął rozczarowujące wyniki oglądalności[147]. Podczas premiery filmu na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago odebrała nagrodę za całokształt osiągnięć artystycznych[148]. W lutym 1991 otrzymała Oscara honorowego za całokształt twórczości[149].
W 1992 wsparła zbiórkę funduszy na rzecz Grupy im. Theodora Mommsena, która zajęła się ochroną starożytnych ruin przy Polach Flegrejskich w okolicach Neapolu oraz udała się – jako ambasador dobrej woli ONZ – na misję humanitarną do Kenii[150].
Zagrała projektantkę mody Isabelli de la Fontaine w amerykańskiej komedii Roberta Altmana Prêt-à-Porter (1994), która zebrała w większości negatywne recenzje krytyków i nie osiągnęła sukcesu komercyjnego[151]. W styczniu 1995 otrzymała nagrodę Cecila B. DeMille’a za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki widowiskowej” podczas 52. ceremonii wręczenia Złotych Globów, na której była również nominowana do nagrody dla najlepszej aktorki drugoplanowej za rolę w Prêt-à-Porter[152]. W tym okresie wywołała kontrowersje udziałem w kampanii reklamowej włoskiej firmy kuśnierskiej „Annabella”, a zdjęcia Loren noszącej kreacje z norek publicznie skrytykowała m.in. Brigitte Bardot[153].
W drugiej połowie lat 90. zagrała femme fatale Marię Ragetti w kasowym amerykańskim filmie Howarda Deutcha Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy (Grumpier Old Man, 1995) z Ann-Margret, Walterem Matthau i Jackiem Lemmonem[154]. W 1998 otrzymała Złotego Lwa za całokształt twórczości podczas Festiwalu Filmowego w Wenecji[155].
Zagrała matkę Guida Continiego (Daniel Day-Lewis), głównego bohatera w ekranizacji musicalu Dziewięć (Nine, 2009)[156]. Następnie zagrała własną matkę w telewizyjnym miniserialu biograficznym La mia casa è piena di specchi (2010); w postać Loren wcieliła się Margareth Madè[138]. Pojawiła się we włoskiej adaptacji monodramu Głos ludzki (2013).
Powróciła na globalne ekrany rolą w dramacie Życie przed sobą (2020), za którą zebrała szerokie uznanie; konsensus krytyków w serwisie Rotten Tomatoes brzmi: Klasyczny przykład, jak utalentowany aktor może wydźwignąć trochę przeciętny materiał. „Życie przed sobą” dowodzi, że gwiazdorska moc Sophii Loren pozostaje absolutnie niewzruszona[157].
We wrześniu 1953 zaręczyła się z Carlo Pontim[158], który wówczas był żonaty[159]. W połowie lat 50. na planie filmu Duma i namiętność nawiązała bliskie relacje z aktorem Carym Grantem, który – jak ujawniła sama Loren – miał się jej oświadczyć[160]. 17 września 1957 wyszła za Carla Pontiego podczas uroczystości per procura w Meksyku[161]. Małżeństwo aktorki z dużo starszym, żonatym mężczyzną wywołało duże kontrowersje m.in. w watykańskiej i włoskiej prasie oraz było potępiane przez kościół katolicki[162][163]. Chcąc uniknąć aresztowania Pontiego, który był oskarżony o bigamię (będącej wówczas przestępstwem kryminalnym we Włoszech), mieszkali w Bürgenstock i Saint-Tropez[164][165]. W 1962 ich małżeństwo zostało unieważnione, ponieważ Ponti nie dopełnił formalności rozwodowych z pierwszą żoną[166]. W 1965 Loren wraz z mężem uzyskała francuskie obywatelstwo[167]. 9 kwietnia 1966, po uzyskaniu przez Pontiego rozwodu na gruncie francuskim, zawarła z nim związek małżeński w Sèvres[168] i pozostała żoną producenta aż do jego śmierci w 2007[169][170][171]. Mieszkali w willi „Sara”/„Ponti” w Marino oraz w rezydencji przy Avenue Georges V w Paryżu i posiadłości „Westhaven” w Hidden Valley w Los Angeles[172].
Zanim została matką, poroniła kilka ciąż, przez co mierzyła się z depresją[173][174]. Z Pontim ma dwóch synów: dyrygenta i pianistę Carla Pontiego Jr. (ur. 29 grudnia 1968) i Edoarda Pontiego (ur. 6 stycznia 1973)[175], reżysera, producenta i scenarzystę[176]. Ma czworo wnuków. Jest teściową Sashy Alexander (żony Edoardo Pontiego) i skrzypaczki Andrei Meszaros (żony Carlo Pontiego Jr.)[177].
W 1962 została szwagierką Romano Mussoliniego (syna duce Benito Mussoliniego i Rachele Mussolini), a także jest ciotką aktorki i polityk Alessandry Mussolini[178]. Loren była przeciwna małżeństwu siostry z Mussolinim ze względu na jego naturę kobieciarza[179][180].
W maju 1982 została skazana przez Sąd Kasacyjny na 17 dni pozbawienia wolności za uchylanie się od płacenia podatków[181]. Karę odbyła w więzieniu w Casercie[182].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.