Dziwuszka ogrodowa

Dziwuszka ogrodowa^[4], dziwonia ogrodowa^[5] (Haemorhous mexicanus) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący Amerykę Północną. Nie jest zagrożony.

Dziwuszka ogrodowa

Haemorhous mexicanus[1]
(Statius Müller, 1776)
Samiec
Samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	łuszczakowate
Podrodzina	łuskacze
Plemię	Carduelini
Rodzaj	Haemorhous
Gatunek	dziwuszka ogrodowa
Synonimy
Fringilla mexicana Statius Müller, 1776[2] Carpodacus mexicanus (Statius Müller, 1776)[1]
Podgatunki
zobacz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
tylko w sezonie lęgowym      występuje przez cały rok

Systematyka

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 11 podgatunków H. mexicanus^[6]:

• H. m. frontalis (Say, 1822) – południowo-zachodnia i południowo-wschodnia Kanada, USA i północno-zachodni Meksyk; obejmuje proponowany podgatunek clementis – San Clemente Island (południowo-zachodnia Kalifornia) i Wyspy Coronado (skrajnie północno-zachodni Meksyk).
• H. m. mcgregori (Anthony, 1897) – dziwuszka reliktowa^[4] – takson wymarły, występował na Wyspach San Benito (północno-zachodni Meksyk).
• H. m. amplus (Ridgway, 1876) – dziwuszka wyspowa^[4] – Guadalupe.
• H. m. ruberrimus (Ridgway, 1887) – południowa Kalifornia Dolna.
• H. m. sonoriensis (Ridgway, 1901) – południowa Sonora, południowo-zachodnia Chihuahua, północna Sinaloa (zachodnio-środkowy Meksyk); obejmuje proponowane podgatunki rhodopnus (środkowa Sinaloa) i altitudinis (przy granicy stanów Chihuahua i Sinaloa).
• H. m. coccineus (R. T. Moore, 1939) – południowo-zachodni Meksyk.
• H. m. potosinus (Griscom, 1928) – północno-środkowy Meksyk.
• H. m. centralis (R. T. Moore, 1937) – środkowy Meksyk.
• H. m. mexicanus (Statius Müller, 1776) – dziwuszka ogrodowa^[4] – południowo-środkowy Meksyk.
• H. m. roseipectus (Sharpe, 1888) – doliny Oaxaca.
• H. m. griscomi (R. T. Moore, 1939) – Guerrero.

Autorzy Handbook of the Birds of the World, oprócz wyżej wymienionych, uznają także podgatunki H. m. clementis i H. m. rhodopnus^[2]. IOC ten pierwszy włącza do H. m. frontalis, a ten drugi do H. m. sonoriensis^[6]. Opisano też kilka innych nieuznawanych obecnie podgatunków: altitudinis (włączany do H. m. sonoriensis)^[6], grinnelli, solitudinus, smithi i anconophila (synonimizowane z H. m. frontalis)^[7].

Morfologia

Głos dziwuszki ogrodowej

Długość ciała 12,5–15 cm^[2]. Masa ciała 17,5–27 g (różne podgatunki), 15,7–22,5 g (podgatunek griscomi)^[2].

U samca czoło, ciemię, gardło oraz kuper czerwone do pomarańczowych; maska i wierzch ciała szarobrązowe, w brązowe kreski; brzuch biały, w brązowe kreski. U samicy brak czerwonej barwy; głowa brązowa, bez rysunku. Ogon u obu płci brązowy, równo ścięty.

Zasięg, środowisko

Przybliżony zasięg występowania w latach 1958–1961

Obecnie zamieszkuje niemal całe Stany Zjednoczone, południową Kanadę oraz Meksyk (poza południem kraju). Gatunek synantropijny występujący w północnoamerykańskich miastach, gdzie do budowy gniazd oprócz materiałów naturalnych używa również odpadków, np. niedopałków papierosów, co może być sposobem na odstraszanie roztoczy^[8]. Pospolita, osiadła. W 1940 r. introdukowana w Nowym Jorku, skąd gwałtownie rozprzestrzeniła się na północ, południe i zachód. Introdukowana także na Hawajach^[2].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN dziwuszka ogrodowa klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)^[3]. W 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji lęgowej na 40 milionów osobników^[9]. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy^[3][9].