Ferberyt

Ferberyt – rzadki minerał z gromady wolframianów^[2].

Ferberyt

Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	FeWO4[1]
Twardość w skali Mohsa	4,5–5,5[1][2]
Przełam	nierówny[3], schodkowy[1], półmuszlowy[4]
Łupliwość	dobra, doskonała[1][2], wyraźna wg {010}[3]
Pokrój kryształu	tabliczkowy, słupkowy, igiełkowy[1], listewkowy[3]
Układ krystalograficzny	jednoskośny[1][2]
Klasa krystalograficzna	pryzmatyczna[4]
Właściwości mechaniczne	kruchy[1][2][3]
Gęstość	6,8–7,54 g/cm³[1][2][3]
Właściwości optyczne
Barwa	czarna, szaroczarna, brunatna[1][3]
Rysa	ciemnobrązowa, czarna, brunatnoczarna, jasnobrunatna[1][2][3]
Połysk	półmetaliczny, matowy, tłusty[1][2][3], metaliczny[4]
Współczynnik załamania	2,255–2,414 (dwuosiowy)[4]
Inne	dwójłomność: słaba[4] dyspersja (optyka): bardzo silna[4] anizotropia: wyraźna[4]
Dodatkowe dane
Klasyfikacja Strunza	4.DB.30[4]

Nazwa upamiętnia niemieckiego mineraloga amatora M.R. Ferbera (1805-1875)^[3].

Właściwości

Ferberyt jest kruchym i nieprzezroczystym^[2] minerałem o czarnej lub szaroczarnej barwie^[1][3]. Krystalizuje w układzie jednoskośnym^[1]. Posiada kryształy o pokroju słupkowym, tabliczkowy^[2], listewkowym, czasami igiełkowym^[1]; silnie zbrużdżone^[3]. Spotykany jako kryształy bliźniacze^[3]. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych^[1][2] i masywnych^[3]. Jest dość ciężkim minerałem, gdyż waży ok. siedem razy więcej niż taka sama ilość wody w temperaturze pokojowej. Jest średnio twardy (4,5-5 w skali Mohsa). Nie poddaje się działaniu kwasów i jest trudnotopliwy. Jest odmianą wolframitu, zawierającą w sobie najwięcej żelaza. Razem z wolframitem i hübnerytem tworzy szereg izomorficzny ferberyt- hübneryt^[2][3]. Częstymi zanieczyszczeniami w strukturze są niob, tantal, skand i cyna^[4].

Występowanie

Występuje w żyłach hydrotermalnych i pneumatolitycznych^[2][3][4] oraz w złożach cyny^[1]. Spotykany także w grejzenach, żyłach kruszcowych, osadach aluwialnych, granitach i pegmatytach^[1][2][3][4]. Towarzyszą mu wolframit, szerlit, beryl, zinnwaldyt, syderyt, muskowit, piryt, kalcyt, markasyt, turmalin, kwarc, fluoryt, apatyt, arsenopiryt, szelit, topaz, molibdenit i kasyteryt^[1][2][3][4].

Miejsce występowania

Występuje na pograniczu Niemiec i Czech, w górach Rudawach^[4][2]; także w USA (Kolorado, Arizona, Kalifornia), Boliwii, Peru, Australii, Chinach, we Francji, Hiszpanii, Anglii, Portugalii oraz na Grenlandii^[2][4]. W Polsce spotykany w Karkonoszach (Szklarska Poręba-Huta, Śnieżka, Karpacz), i na Pogórzu Izerskim (Krobica i Kamień k. Mirska)^[3][4].

Zastosowanie

• ruda wolframu;
• poszukiwany i atrakcyjny kamień kolekcjonerski^[2];
• produkcja włókien w żarówkach (przemysł elektryczny)^[3];
• produkcja specjalnych stopów metali (przemysł metalurgiczny)^[3];