Gacek szary

Gacek szary^[8] (Plecotus austriacus) – gatunek ssaka z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae). Wraz z gackiem brunatnym stanowi trudną do rozróżnienia parę gatunków. Do lat sześćdziesiątych XX w. gatunków tych nie rozróżniano, używając polskiej nazwy „gacek wielkouch”.

Gacek szary

Plecotus austriacus[1]
(J.B. Fischer, 1829)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	mroczki
Plemię	gacki
Rodzaj	gacek
Gatunek	gacek szary
Synonimy
Vespertilio auritus Austriacus J.B. Fischer, 1829[2] Plecotus kirschbaumii Koch, 1860[3] Plecotus auritus var. brevipes Koch, 1865[4] Plecotus auritus meridionalis V.E. Martino & E.V. Martino, 1940[5] Plecotus auritus hispanicus Bauer, 1957[6]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1829 roku niemiecki przyrodnik Johann Baptist Fischer jako podgatunek Vespertilio auritus i nadając mu nazwę Vespertilio auritus Austriacus^[2]. Holotyp pochodził z Wiednia, w Austrii^[9].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[10].

Etymologia

• Plecotus: gr. πλεκω plekō „owijać, skręcać”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[11].
• austriacus: nowołac. Austriacus „austriacki, z Austrii”, od staroniem. Ostarrîchi, od średniowiecznołac. Marchia orientalis^[12].

Zasięg występowania

Gacek szary występuje w południowej części Wielkiej Brytanii, zachodniej Francji i na Półwyspie Iberyjskim na wschód przez środkową Europę i skrajnie południową część Szwecji do zachodniej Ukrainy i Półwyspu Bałkańskiego; występuje także na głównych zachodnich wyspach Morza Śródziemnego (Baleary, Korsyka, Sardynia, Sycylia i Malta) oraz na Maderze^[10].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 41–58 mm, długość ogona 37–55 mm, długość ucha 31–41 mm, długość przedramienia 36,5–43,5 mm; masa ciała 6–10 g^[13]. Jego umaszczenie jest ciemnoszare na plecach i górnej części błony lotnej, brzuch natomiast jest jasnoszary. Wzór zębowy: I ${\displaystyle {\tfrac {2}{3}}}$ C ${\displaystyle {\tfrac {1}{1}}}$ P ${\displaystyle {\tfrac {2}{3}}}$ M ${\displaystyle {\tfrac {3}{3}}}$ = 36^[13].

Ekologia

Pokarm

Owadożerny

Warunki bytu

Nietoperz ściśle związany z człowiekiem, latem kryje się niemal wyłącznie w budynkach (tylko wyjątkowo znajdowano go w skrzynkach lęgowych). Zimuje głównie w małych piwnicach przydomowych, sporadycznie w fortyfikacjach i jaskiniach.

Ochrona

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie^[14].