Janowiec ciernisty

Janowiec ciernisty (Genista germanica L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych (Fabaceae). Występuje w Europie Środkowej do wysokości 800 m n.p.m. W Polsce rozpowszechniony na ziemi lubuskiej, Dolnym i Górnym Śląsku, w Małopolsce, Lubelszczyźnie i Mazowszu. Brak go lub jest bardzo rzadki w Polsce północnej, w Wielkopolsce, w niższych położeniach Sudetów i Karpat^[4]. Przez Polskę przechodzi północna granica zasięgu.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Morfologia

Pokrój: Krzew dorastający do 60 cm wysokości.
Łodyga: Gałęzista, za młodu zielona i gęsto owłosiona, później brązowa z cierniami, w dole bez liści i gron kwiatowych.
Liście: Ulistnienie skrętoległe, liście całobrzegie, siedzące, eliptyczne długości 1–2 cm i szerokości do 0,8 cm, jasnozielone, na brzegu i od spodu owłosione. Słabo zaznaczone nerwy boczne. Bez przylistków.
Ciernie: Wyrastające z kątów liści, zielone, sterczące do 2,5 cm długości.
Kwiaty: Zebrane w grona do 5 cm długości. Szypułki kwiatowe 2 razy dłuższe od przysadek, żółte i złocistożółte. Kielich 2-wargowy, warga górna podzielona od nasady; pręciki wszystkie (10) zrośnięte ze sobą; łódeczka tępa, owłosiona, półtora razy dłuższa od żagielka.
Owoce: Czarnobrązowe, owłosione strąki do 1 cm długości. Nasiona ciemnobrunatne, spłaszczone, błyszczące po 2-5 w strąku.

Remove ads

Biologia i ekologia

Niewielki krzew, chamefit, nanofanerofit. Kwitnienie przypada na okres od maja do czerwca. Kwiaty zapylane są przez pszczoły i motyle. Owocuje od maja do lipca.
Siedlisko: występuje w świetlistych lasach zwłaszcza sosnowych i dębowych, słonecznych wzgórzach, wrzosowiskach skałach i przy drogach. Wymaga gleb nasłonecznionych, ubogich w wapń i składniki pokarmowe.
Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calluno-Ulicetalia^[5].
Właściwości toksyczne: zatrucie alkaloidami zawartymi w zielu i nasionach może powodować obniżenie napięcia mięśnia sercowego i ciśnienia krwi.
Liczba chromosomów 2n= 42^[6]

Remove ads

Zastosowanie

Surowiec zielarski: ziele i nasiona janowca ciernistego Herba Gentistae germanicae, Semen Gentistae germanicae zawierają m.in. trujące alkaloidy: cytyzynę i sparteinę.
Działanie: cytyzyna dawkowana leczniczo zmniejsza wrażliwość zwojów autonomicznych w sercu oraz pobudza ośrodek nerwu błędnego.

Morfologia