Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Nanerczowate
rodzina roślin Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Nanerczowate (Anacardiaceae R. Br.) – rodzina roślin z rzędu mydleńcowców (Sapindales). Należy tu ok. 80 rodzajów z co najmniej 873 gatunkami[2] występującymi głównie w tropikach. Nieliczni przedstawiciele rosną w klimacie umiarkowanym na półkuli północnej sięgając po południową Kanadę, południową Europę, Koreę i Japonię; na półkuli południowej sięgają po Patagonię, południowe krańce Afryki, południowo-wschodnią Australię[3]. Niektórzy przedstawiciele rodziny mają duże znaczenie użytkowe. Szeroko rozpowszechniony w uprawie został nanercz zachodni dostarczający tzw. „jabłka nanerczowego” (soczysta szypuła owocu) oraz właściwych owoców, którymi są orzechy nanerczowe zwane też nerkowcami i orzechami cashew. Także owoce innych gatunków z tego rodzaju są jadalne. Mango indyjskie dostarcza owoców zwanych mango i jest bardzo rozpowszechnionym gatunkiem owocowym w tropikach. Jadalne owoce daje także pistacja właściwa (zob. orzeszki pistacjowe) i pistacja atlantycka oraz wiele innych gatunków z tej rodziny. Roślinami z których wytwarza się przyprawy są m.in. sumak garbarski i schinus brazylijski (pieprz brazylijski zwany też czerwonym). Wykorzystuje się żywice i gumy drzew z tego rodzaju, z owoców i galasów niektórych gatunków sumaków wytwarza się barwniki. Szereg gatunków dostarcza cenionego drewna. Liczne gatunki są też uprawiane jako ozdobne, w strefie klimatu umiarkowanego, w tym w Polsce to głównie sumak octowiec i perukowiec podolski, w obszarach cieplejszych także: schinus peruwiański, pistacja chińska, Harpephyllum caffrum, Rhodosphaera rhodanthema, Searsia lancea[3].
Rośliny z tej rodziny zawierają często związki działające silnie drażniąco, powodując dermatozy w przypadku kontaktu i reakcje alergiczne w przypadku spożycia. Do związków tych należą katechole, rezorcyna i inne związki fenolowe. Szczególnie źródłem zagrożeń są różne gatunki z rodzaju oparzeniec Toxicodendron[3]. Rośliny z tej rodziny cechują się obecnością przewodów żywicznych w różnych organach, często silnie wysycona żywicami jest kora[3]. Występują w nich też przewody z sokiem mlecznym[4], który czernieje w kontakcie z powietrzem[3]. W roślinach tych obficie występują poza tym garbniki, olejki eteryczne, balsamy i śluzy[4].
Remove ads
Morfologia
- Pokrój
- Drzewa, krzewy i pnącza[3].
- Liście
- Skrętoległe, rzadko naprzeciwległe. Blaszka pojedyncza lub złożona – trójlistkowa lub pierzasta, rzadziej liście dłoniasto złożone lub dwulistkowe. Przylistków brak. Listki na osi osadzone naprzeciwlegle lub skrętolegle[3].
- Kwiaty
- Zebrane są w wyrastające w kątach liści lub szczytowo wiechy lub kłosy, rzadko rozwijają się bezpośrednio na pniu (kaulifloria) lub pojedynczo. Kwiaty są obupłciowe lub jednopłciowe i zwykle wówczas rośliny są dwupienne. Kwiaty są promieniste (rzadko słabo grzbieciste) i wyrastają na często członowanych szypułkach[3]. Dno kwiatowe różnie wykształcone – często z gynoforem i dyskiem, czasem wykształcone kubeczkowato i wówczas obejmuje w różnym stopniu zalążnię[4]. Działki kielicha występują w liczbie od trzech do pięciu i są u nasady częściowo zrośnięte. Bywają trwałe i podczas owocowania mogą się powiększać. Płatków korony jest zwykle od czterech do pięciu (rzadziej 3, 6 do 8 lub są całkiem zredukowane) i są wolne lub zrośnięte. Pręcików jest zwykle dwa razy tyle co płatków czasem jest tylko jeden lub znacznie więcej – ponad 100. Czasem tylko pojedynczy lub dwa pręciki są płodne, a pozostałe wykształcają się jako prątniczki. Ich nitki u niektórych przedstawicieli zrastają się u dołu. Pylniki otwierają się podłużnym pęknięciem. Zalążnia jest górna[3] lub wpół dolna z powodu obrastania przez dno kwiatowe[4] i tworzona jest przez jeden do pięciu zrośniętych owocolistków, z których każdy tworzy własną komorę zawierającą po jednym zalążku. Szyjek słupka jest od 1 do 5, wolnych lub zrastających się[4]. Znajdujące się na ich szczycie znamiona są główkowate, dyskowate, podzielone na łatki lub pochwowate[3].
- Owoce
- Najczęściej pestkowce, rzadziej niełupki, skrzydlaki, mieszki i jagody[3]. Zawierają od jednego do wielu nasion o dużym zarodku i zredukowanym bielmie[4].
Remove ads
Systematyka
Podsumowanie
Perspektywa
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina siostrzana dla osoczynowatych Burseraceae, umieszczana w rzędzie mydleńcowców Sapindales w obrębie kladu różowych obejmującego część roślin okrytonasiennych[2].
| mydleńcowce |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Rutanae Takht., rząd Burserales Baskerville, podrząd Anacardiineae Engl., rodzina nanerczowate (Anacardiaceae Lindl.)[5].
- Wykaz rodzajów[6]
Podrodzina Spondiadoideae Takhtajan
- Allospondias (Pierre) Stapf
- Antrocaryon Pierre
- Attilaea E. Martinez & Ramos
- Tapirira Aublet
- Buchanania Sprengel
- Choerospondias Burtt & A. W. Hill
- Cyrtocarpa Kunth
- Haematostaphis J. D. Hooker
- Haplospondias Kostermans
- Harpephyllum Krauss
- Koordersiodendron Engler
- Lannea A. Richard
- Operculicarya H. Perrier
- Pegia Colebrooke
- Pleiogynium Engler
- Poupartia Jussieu
- Poupartiopsis J. D. Mitchell & Daly
- Pseudospondias Engler
- Sclerocarya Hochst.
- Solenocarpus Wight & Arnott
- Spondias L. – śliwiec
Podrodzina Anacardioideae Takhtajan
- Abrahamia Radrianasolo & P. P. Lowry II
- Actinocheita F. A. Barkley
- Amphipterygium Standley
- Anacardium L. – nanercz
- Androtium Stapf
- Apterokarpos Rizzini
- Astronium Jacquin
- Baronia Baker
- Blepharocarya F. Mueller
- Bonetiella Rzedowsky
- Bouea Meisner
- Campnosperma Thwaites
- Campylopetalum Forman
- Cardenasiodendron F. A. Barkley
- Comocladia P. Browne
- Cotinus Miller – perukowiec
- Dobinea Dobinea D. Don
- Drimycarpus Bentham & J. D. Hooker
- Euroschinus Bentham & J. D. Hooker
- Fegimanra Engler
- Faguetia Marchand
- Gluta L.
- Haplorhus Engler
- Heeria Meisner
- Holigarna Roxburgh
- Laurophyllus Thunberg
- Lithrea Hooker
- Loxopterygium Bentham & J. D. Hooker
- Loxostylis Reichenbach
- Malosma Abrams
- Mangifera L. – mango
- Mauria Kunth
- Melanochyla J. D. Hooker
- Melanococca Blume
- Metopium P. Browne
- Micronychia Oliver
- Mosquitoxylum Krug & Urban
- Myracrodruon Allemão
- Nothopegia Blume
- Ochoterenaea F. A. Barkley
- Orthopterygium Hemsley
- Ozoroa Delile
- Pachycormus Coville
- Parishia J. D. Hooker
- Pentaspadon J. D. Hooker
- Pistacia L. – pistacja
- Protorhus Engler
- Pseudosmodingium Engler
- Rhodosphaera Engler
- Rhus L. – sumak
- Schinopsis Engler
- Schinus L. – schinus
- Searsia F. A. Barkley
- Semecarpus L. f.
- Smodingium E. Meyer
- Sorindeia Thouars
- Swintonia Griffith
- Thyrsodium Bentham
- Toxicodendron Miller – oparzeniec
- Trichoscypha Bentham & J. D. Hooker
Remove ads
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads