Sparceta siewna

Sparceta siewna, esparceta siewna (Onobrychis viciifolia Scop.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Pochodzi z południowo-wschodniej i środkowej Europy (Francja, Austria, Jugosławia, Węgry, Czechy, Słowacja, Rumunia, Bułgaria) oraz Turcji^[5]. Jest uprawiana w wielu krajach świata. W Polsce występuje jako roślina uprawna, często dziczejąca (kenofit)^[6].

Sparceta siewna

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	sparceta
Gatunek	sparceta siewna
Nazwa systematyczna
Onobrychis viciifolia Scop. Fl. Carniol., ed. 2, 2: 76 (1771)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Morfologia

Kwiatostan

Owoce

Pokrój

Bylina 40–70 cm wysokości.

Łodyga

Wzniesiona, o dolnych międzywęźlach wyraźnie wydłużonych, niezbyt silnie owłosiona. Osiąga wysokość 30–80 cm.

Liście

Pierzaste, złożone 6-12 pa podługowatych listków o szerokości 4–8 mm.

Kwiaty

Kwiatostany groniaste, wydłużone. Kwiaty motylkowe, korona różowa, ciemniej prążkowana. Posiadają przysadki o długości 3-4 mm. Szypuła kwiatostanu 2–3 razy dłuższa od liścia.

Owoce

Okrągły, owłosiony strąk z kolczasto ząbkowaną grzbiecistą listewką, przybierający po dojrzeniu barwę słomkowoszarą. Wyłuskane nasiona są nerkowate, barwy żółtej, do zielonkawobrunatnej. Mają długość ok. 1 mm

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie dziko na przydrożach, murawach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Festuco-Brometea^[7]. Kwitnie od końca maja, około czterech tygodni. Żerują na niej gąsienice motyla modraszka gniadego.

Nazewnictwo i zmienność

• Tworzy mieszańce ze sparcetą piaskową^[6].
• Posiada kilka synonimów nazwy łacińskiej: Hedysarum onobrychis L., Onobrychis sativa Lam., Onobrychis vulgaris Hill^[5].

Zastosowanie

Uprawiana jest jako roślina pastewna na paszę dla bydła, przede wszystkim w postaci zielonki do bezpośredniego spasania, a także do przyorania na nawóz zielony^[8]. Nadaje się na gleby wapienne, nawet płytkie i kamieniste. Znosi przymrozki do -5 °C i suszę. Jest bardzo cenną rośliną sianą jako międzyplon. Znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.

Obecność w kulturze

Jest jedną z roślin, którym przypisywano nazwę dzięcielina^[9] występującą w poemacie Pan Tadeusz Adama Mickiewicza. Inną nazwą ludową tej rośliny jest rzęśnia^[10].