Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Strzelanina w szkole

strzelanina na terenie placówki oświatowej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Strzelanina w szkole
Remove ads

Strzelanina w szkole, strzelanina szkolna – atak (rodzaj zamachu) na placówkę oświatową, taką jak szkoła podstawowa, szkoła średnia lub uniwersytet z użyciem broni palnej. Najczęściej tego rodzaju ataki są dokonywane przez uczniów szkół. Strzelaniny w szkołach najczęściej mają miejsce w Stanach Zjednoczonych.

Thumb
Władisław Roslakow zabił 20 osób za pomocą strzelby i bomby gwoździowej podczas masakry w Politechnice w Kerczu.
Thumb
Nikolas Cruz wchodzi z karabinem na korytarz na pierwszym piętrze przed zabiciem 17 osób w strzelaninie w High School w Parkland.

Według różnych badań i raportów najczęstszymi przyczynami strzelanin w szkołach i innych, coraz częściej zdarzających się ataków, do których dochodzi w tego rodzaju placówkach są m.in. przemoc w szkole, jakiej doznawali sprawcy, i chęć zemsty na oprawcach (75% przypadków), chęć rozwiązania przez sprawców przemocą innych problemów z rówieśnikami lub nauczycielami (34% przypadków), depresja i myśli samobójcze lub inne zaburzenia psychiczne (27% przypadków) oraz chęć uzyskania rozgłosu (24% przypadków)[1].

Strzelaniny w szkołach od późnych lat 90. XX wieku są ewoluującym zjawiskiem kulturowym, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie – podobnie jak strzelaniny w innych miejscach – wywołują debatę na temat przemocy z użyciem broni i prawa do jej posiadania.

Remove ads

Charakterystyka i przyczyny

Podsumowanie
Perspektywa

Według wyników badań opublikowanych przez United States Secret Service, w ramach których przebadano 37 strzelanin szkolnych (od grudnia 1974 do maja 2000 roku), sprawcami takich zdarzeń najczęściej byli samotni i wyalienowani, niezgrabni w relacjach społecznych, biali uczniowie szkół średnich[2][3]. Niektórzy eksperci, tacy jak Alan Lipman(inne języki) ostrzegali jednak, że nie należy na podstawie tego rodzaju dokumentów kreować obrazu „typowego” strzelca szkolnego, gdyż prowadzi to do niepotrzebnej stygmatyzacji i – przede wszystkim – częstej nietrafności profilowania strzelców, gdyż nie wszyscy z nich byli tacy jak opisani w tym raporcie, a jedynie ich większość.

Nadzór rodzicielski

FBI po coraz częstszych w USA strzelaninach szkolnych stworzyło specjalny poradnik zarówno dla rodziców, jak i nauczycieli, jak wykryć osobę mogącą popełnić tego rodzaju czyn i jak temu zapobiec[4]. W poradniku tym stwierdzono m.in., że rodzice powinni zawsze pytać dziecko jak idzie mu w szkole, jakie relacje ma z rówieśnikami, czy spotkało je w szkole coś złego itp., również pozyskując te informacje od jego znajomych, jeśli takowych posiada. Autorzy poradnika zalecają także kontrolowanie przez rodziców co ich dziecko ogląda np. w telewizji lub co pisze w internecie, np. w mediach społecznościowych.

Daniel Schechter(inne języki), amerykański psychiatra kliniczny, zapytany o przyczyny strzelanin szkolnych i o to jak pozornie spokojne dzieci stają się mordercami, stwierdził, że wyjaśnienie tego jest tak samo skomplikowane jak powstanie tornada w ładny słoneczny dzień w stanie Kansas. Stwierdził, że dzieci te niekoniecznie muszą pochodzić z „zepsutych” rodzin lub nie być przez swoich rodziców kontrolowane, a czynniki są bardziej skomplikowane[5].

Zastraszanie w szkole

Zastraszanie lub prześladowanie szkolne, jak wynika z badań, spotykało wielu dotychczasowych strzelców. Inne badania wykazały, że prześladowanie/zastraszanie/poniżanie w szkole skutkuje m.in. problemami zachowawczymi lub osobowościowymi, depresją lub znacznym osłabieniem umiejętności społecznych i przez to do ekstremalnie niskiego poczucia własnej wartości i często w wyniku tego chęci brutalnej zemsty na prześladowcach. Na ten problem zwrócono szerszą uwagę po masakrze w Columbine High School z 1999 roku, których sprawcy, dokonując jej, najprawdopodobniej chcieli się zemścić za lata szykanowania w szkole[6].

Inspiracja

Sprawcy kolejnych strzelanin w szkołach, które mają miejsce na świecie coraz częściej pozostawiali po sobie dowody na to, że inspirowali się zarówno poprzednimi strzelcami, jak i kulturą masową. Popularna, aczkolwiek kwestionowana przez wielu ekspertów, w ostatnich latach stała się także teoria, jakoby sprawcy słynnych brutalnych morderstw i/lub strzelanin w USA i w Europie Zachodniej inspirowali się grami komputerowymi, „brutalnymi” filmami bądź muzyką metalową lub industrialno-rockową. Według większości opinii kultura masowa nie ma większego znaczenia jeśli chodzi o motywy sprawców, ale stanowi jedynie element zainspirowania sposobu, w jaki potencjalny sprawca chciałby zaatakować, ubioru w jaki chciałby się ubrać w momencie ataku itd[7].

Remove ads

Historia

Podsumowanie
Perspektywa

Najprawdopodobniej pierwszą strzelaniną szkolną, która miała miejsce na świecie, było zastrzelenie profesora Johna Anthony’ego Gardnera Davisa na Uniwersytecie Wirginii w Charlottesville 12 listopada 1840 roku[8].

Strzelaniny szkolne zdarzały się w USA sporadycznie w latach przedwojennych, częściej zaczęło do nich dochodzić dopiero po II wojnie światowej[9].

Pierwszą strzelaniną szkolną, która zyskała szeroki rozgłos na całym świecie, była strzelanina na dziedzińcu szkoły podstawowej w San Diego z 29 stycznia 1979 roku. Wówczas 16-letnia Brenda Spencer ostrzelała z samego ranka dzieci oczekujące na rozpoczęcie lekcji. Zraniła ośmioro uczniów, a gdy podbiegli do nich dyrektor i dozorca, Spencer śmiertelnie ich postrzeliła, później otwierając jeszcze ogień do policjanta, lekko raniąc go w szyję. Na podstawie tej strzelaniny piosenkarz i autor tekstów z zespołu The Boomtown Rats Bob Geldof napisał słynny utwór I Don’t Like Mondays, opierający się na słowach sprawczyni strzelaniny, które wypowiedziała przez telefon do dzwoniącego do niej redaktora, który zapytał się jej dlaczego strzela. Geldof później stwierdził, że żałuje napisania tego utworu, gdyż przyniósł on sławę sprawczyni zamachu[10][11].

W latach 80. XX wieku szkolne strzelaniny zaczęły zdarzać się w USA coraz częściej. Najkrwawszym takim zamachem tamtego okresu była strzelanina na podwórku szkolnym w Stockton, w której zginęło 6 osób, a 32 osoby zostały ranne[12].

Thumb
Eric Harris (po lewej) i Dylan Klebold (po prawej). Masakra w Columbine High School w 1999 roku jest uważana za jedną z najbardziej niesławnych szkolnych strzelanin w historii.

W latach 90. XX wieku strzelaniny w szkole zaczęły być poważnym problemem w USA. To właśnie w tym okresie doszło do najsłynniejszego z takich ataków, jakim była masakra w Columbine High School. Zdarzenie to miało miejsce 20 kwietnia 1999 roku; zginęło wówczas 15 osób, a 24 zostały ranne. Dzisiaj winowajcy tej masakry Eric Harris i Dylan Klebold są najczęściej naśladowanymi sprawcami przez kolejnych szkolnych napastników[13]. Największą ze strzelanin szkolnych z lat 90., które miały miejsce przed Columbine i która zszokowała USA była strzelanina w Thurston High School w Springfield w stanie Oregon z 21 maja 1998 roku. Wówczas 15-letni schizofrenik Kipland Philip Kinkel zastrzelił w niej dwóch uczniów i ranił ponad 20 innych strzelając z karabinu i pistoletu na szkolnych korytarzach i na stołówce; wcześniej zastrzelił swoich rodziców w mieszkaniu[14].

W XXI wieku strzelaniny szkolne stały się zjawiskiem światowym. Największymi strzelaninami szkolnymi dokonanymi przez pojedyncze osoby tzw. „aktywnych strzelców” były w tym okresie masakra w Virginia Tech (33 ofiary), strzelanina w szkole w Newtown (28 ofiar) i masakra w technikum w Kerczu na Półwyspie Krymskim (21 ofiar)[15]. Największą ogólnie masakrą szkolną był natomiast zamach terrorystyczny w szkole w Biesłanie z 1 września 2004 roku, w której 33 czeczeńskich islamistów pod wodzą Szamila Basajewa zabiło ponad 330 osób i sami zginęli w strzelaninie z rosyjskimi służbami specjalnymi.

Remove ads

Zdarzenia w Polsce

Podsumowanie
Perspektywa

Strzelaniny w szkołach

W Polsce nie dochodziło często do strzelanin w szkołach – odnotowano jedynie kilka takich przypadków w okresie wielu dekad. Polska jest krajem, w którym odsetek obywateli posiadających dostęp do broni jest najniższy spośród krajów zrzeszonych w Unii Europejskiej[16].

Największą odnotowaną strzelaniną w szkole w historii Polski była strzelanina w gimnazjum w Wilnie, która wydarzyła się 6 maja 1925 roku[17]. Wówczas dwóch uczniów Stanisław Ławrynowicz i Janusz Obrąpalski ostrzelali komisję egzaminacyjną, kiedy dyrektor odebrał arkusz Ławrynowiczowi za rozmowę z kolegą[18]. Wtedy Ławrynowicz wyjął rewolwer i strzelił dwukrotnie do dyrektora, raniąc go w ramię, po czym rzucił granat ręczny przed siebie[17]. Później Obrąpalski również wyjął swój rewolwer i ostrzelał nauczycieli, po czym popełnił samobójstwo strzelając sobie w głowę[18]. Zginęło 2 uczniów, przez rozerwanie wybuchem, a także nauczyciel, który zginął od strzałów. Łącznie zginęło 5 osób (licząc sprawców), a kolejnych 9 zostało rannych[17][18].

Inny tragiczny przypadek wydarzył się w 1 kwietnia 1936 roku w szkole powszechnej nr.1 w Janikowie pod Inowrocławiem. Nauczyciel, Stefan Bykowski, oficer rezerwy, został zwolniony z pracy. Tego samego dnia wrócił do szkoły podczas zajęć wieczornych i zastrzelił jedną z nauczycielek wraz z służącą, a następnie strzelał bezładnie w kierunku uczniów i przechodniów. W szkole zjawili się przebywający w pobliżu policjanci. Bykowski postrzelił ciężko jednego z nich i próbował popełnić samobójstwo, ale ostatecznie nie udało mu się to[19][20].

16 grudnia 2001 roku uzbrojony 62-letni Kazimierz J. wtargnął do Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kluczborku. Wewnątrz budynku śmiertelnie ranił swoją żonę Joannę J., a potem zastrzelił 34-letniego mężczyznę, który chciał jej pomóc. Następnie sprawca wybiegł na dziedziniec szkoły i tam popełnił samobójstwo[21][22].

27 maja 2019 roku 18-letni Marek N. były uczeń Szkoły Podstawowej nr 1 w Brześciu Kujawskim postrzelił w niej 2 osoby przy użyciu rewolweru czarnoprochowego. Ranne zostały 11-letnia uczennica szkoły i szkolna woźna. Napastnik został obezwładniony, kiedy chciał przeładować rewolwer, przez innego członka personelu[23]. Wcześniej był leczony psychiatrycznie, a z relacji jego dziewczyny wynikało, iż cierpiał na psychozę. Fascynował się też przemocą i czarnym humorem oraz poprzednimi szkolnymi napastnikami[24]. 20 września 2022 roku sprawca został skazany na karę 25 lat pozbawienia wolności z możliwością ubiegania się warunkowe zwolnienie po 15 latach[25][26]. 13 czerwca 2023 wyrok został zmieniony i sprawca będzie mógł się ubiegać o warunkowe zwolnienie po 20 latach[26].

Inne ataki

W polskich szkołach także dochodziło do ataków masowych niebędących strzelaninami, ale atakami na wiele osób przy użyciu noża. W 1998 roku w IX LO we Wrocławiu uzbrojony w siekierę 19-letni uczeń ciężko zranił 3 nauczycielki[27]. Napastnik cierpiał na poważne zaburzenia osobowości, ale nie był chory psychicznie[28]. W 2002 roku 23-letni student Politechniki Gdańskiej zabił siekierą wykładowcę, a 2 ciężko ranił[29]. W 2019 roku w szkole podstawowej na warszawskim Wawrze 15-letni uczeń zabił rówieśnika nożem po kłótni o pieniądze i narkotyki[30]. W 2020 roku 17-letnia uczennica V LO w Zielonej Górze raniła nożem 2 uczennice i 1 ucznia[31]. W 2023 roku 18-letni uczeń Zespołu Szkół Powiatowych w Kadzidle ranił nożem 2 uczniów i 1 uczennicę potem próbował popełnić samobójstwo, ale nie udało mu się to[32]. W 2025 roku 22-letni student Uniwersytetu Warszawskiego zabił siekierą portierkę i ciężko ranił ochroniarza[33].

Remove ads

Strzelaniny szkolne na świecie

Podsumowanie
Perspektywa

Europa

W Europie strzelaniny szkolne zdarzają się z przeciętną częstotliwością; najczęściej do tego rodzaju zdarzeń dochodziło w Niemczech.

Więcej informacji Liczba zabitych, Liczba rannych ...

Ameryka Północna

Strzelaniny w szkołach mają miejsce najczęściej w Ameryce Północnej, szczególnie w Stanach Zjednoczonych.

Stany Zjednoczone

Poniżej zostały wymienione największe i najsłynniejsze strzelaniny szkolne w Stanach Zjednoczonych.

Więcej informacji Data, Lokalizacja ...

Kanada

Więcej informacji Data, Lokalizacja ...

Meksyk

Więcej informacji Data, Lokalizacja ...

Ameryka Południowa

Strzelaniny w szkołach w Ameryce Południowej najczęściej mają miejsce w Brazylii.

Więcej informacji Data, Lokalizacja ...

Afryka

Strzelaniny szkolne w Afryce mają miejsce stosunkowo rzadko. Najczęściej dochodziło do nich w Południowej Afryce (RPA).

Więcej informacji Data, Lokalizacja ...

Azja

Strzelaniny w szkołach azjatyckich zdarzają się z przeciętną częstotliwością; w tej części świata dochodzi częściej do ataków z użyciem noża.

Więcej informacji Data, Lokalizacja ...

Australia i Oceania

Strzelaniny w szkołach w Australii zdarzały się w latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku, natomiast w innych krajach Oceanii praktycznie nigdy nie dochodziło do tego rodzaju ataków.

Więcej informacji Data, Lokalizacja ...
Remove ads

Przypisy

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads