Złocień polny

Złocień polny (Glebionis segetum (L.) Fourr.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Jako gatunek rodzimy występuje w basenie Morza Śródziemnego – w południowej Europie, północnej Afryce oraz w Azji Mniejszej i na Bliskim Wschodzie^[3]. Został rozprzestrzeniony niemal w całej Europie, we wschodniej i zachodniej Ameryce Północnej, w Kolumbii, w południowej i wschodniej Afryce, w Australii, nowej Zelandii i na Jawie^[3]. W Polsce ma status archeofitu^[4]. Jest gatunkiem niezbyt częstym; rośnie głównie w północnej oraz południowo-zachodniej części kraju^[5][6], zaliczany jest do gatunków ustępujących^[4].

Złocień polny

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	Glebionis
Gatunek	złocień polny
Nazwa systematyczna
Glebionis segetum (L.) Fourr. Ann. Soc. Linn. Lyon, sér. 2, 17: 90 (1869)[3]

Masowe występowanie złocienia polnego pod Koszalinem

Liście tego gatunku są jadalne, stanowią dodatek do sałatek w Grecji^[7] i w Chinach^[8]. Poza tym roślina uprawiana jest jako ozdobna^[8].

Morfologia

Pokrój

Roślina zielna, naga lub prawie naga, niebieskawozielona, z korzeniem cienkim i wrzecionowatym^[9].

Łodyga

Wyprostowana, nierozgałęziona lub gałęzista, do 60 cm wysokości^[9].

Liście

Gęsto rozmieszczone wzdłuż łodygi, podługowate lub odwrotnie jajowato podługowate, obejmujące nasadą łodygę. Liście niższe pierzasto wcinane, z ostro zakończonymi łatkami, wyższe – wcinano ząbkowane do całobrzegich. Niższe liście są też większe – osiągają do 8 cm długości, najwyższe mają do 1,5 cm długości i 0,5 cm szerokości^[9].

Kwiaty

Złocistożółte, zebrane w koszyczki o średnicy 2–4 cm powstające pojedynczo lub zebrane po kilka na końcach rozgałęzień pędu. Okrywa jest półkulista, o średnicy 1–1,3 cm i wysokości do ok. 0,7 cm. Listki okrywy są jajowate, szeroko, błoniasto obrzeżone. Zewnętrzne osiągają do 9 mm długości, wewnętrzne do 6 mm. Kwiaty języczkowate są podługowate, na szczycie całobrzegie, wycięte lub ząbkowane (z 3–6 ząbkami). Języczek osiąga od 5 do 15 mm długości i od 3 do 6 mm szerokości. Rzadko bywa, że kwiatów języczkowatych brak. Kwiaty rurkowate wewnątrz koszyczka mają do 4,5 mm długości^[9].

Owoce

Pozbawione puchu kielichowego^[9], dziesięciożeberkowe niełupki o długości 2,5–3,5 mm. Brzeżne niełupki oskrzydlone, środkowe – bez skrzydełek^[5][10].

• 
  Kwiatostan
• 
  Okrywa koszyczka
• 
  Owoce
• 
  Liście

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do sierpnia, czasem do października^[9]. Roślina segetalna występująca zwłaszcza w uprawach roślin jarych^[11]. Rośnie na polach w uprawach zbóż i okopowych, na terenach kolejowych^[9], przydrożach i innych siedliskach ruderalnych^[5]. Liczba chromosomów 2n = 18^[5]. Gatunek charakterystyczny upraw okopowych z zespołu Spergulo-Chrysanthemetum^[12].

Zagrożenia i ochrona

Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[13].

Zwalczanie

W przypadku masowego występowania bywa uznawany za uciążliwy chwast upraw. W celu jego zwalczania zaleca się: czyszczenie materiału siewnego, wapnowanie pól zakwaszonych i stosowanie środków chemicznych^[11].