1646.

Kratke činjenice

Ovo je članak o godini 1646.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Kratke činjenice

20. 1. - Francesco Da Molin izabran za mletačkog dužda (do 1655).
16. 2. - Prvi Engleski građanski rat: bitka kod Torringtona je pobeda parlamentaraca i poslednji veći okršaj.

april - Nakon prošlogodišnjih sukoba normalizovani odnosi Crnogoraca i, novoimenovanog, skadarskog sandžakbega^[1]; novi sandžakbeg u julu došao na Cetinje po harač^[2].
24. 4. - Užgorodska unija: sveštenici u zakarpatskoj Ukrajini se ujedinjuju sa rimskom crkvom.
5. 5. - Engleski kralj Čarls I se predao Škotima.
16. 6. - Franko-španski rat (1635-59): pomorska Bitka kod Orbetella je španski uspeh pored Toskane.
jun ili ranije - Kandijski rat: kliški sandžakbeg Miralem neuspešno napada Split, poražen kod Solina a lički sandžakbeg Halil Durakbegović neuspešno napada Biograd i Nadin^[3].

3. 7. - Bosanski paša putem izdaje osvojio Novigrad, odredi pljačkaju do Zadra i Šibenika, razoreno 30 sela u Ravnim Kotarima^[3]^[4].
srpanj - Maine (Mainjani) kod Budve prišle Mlecima^[2]^[5].
jul - Mletački podanici Peraštani zaplenili brod Mata Fiskovića, Dubrovčanina - roba zaplenjena, jevrejski trgovci okovani za galije^[6].
ca. avgust - Mlečani zapalili Biograd, uzeli Zadvarje^[3].
24. 8. - Vanredni providur Paolo Kaotorta stigao u Makarsku i dobio ključeve grada^[5].
11. 9. - Ranuccio II Farnese je novi vojvoda Parme i Pjačence (do 1694).
rujan - Nekoliko jačih potresa u Hrvatskoj, srušio se svod isusovačke crkve u Zagrebu^[7].
18. 9. - Foskolo opustošio Skradin nakon što je zapalio Rakitnicu; u ovo vrijeme Makarani odbili jedan turski odred^[5].

22. 9. - Na saboru u Požunu Ivan III. Drašković izabran za ugarskog palatina (do 1648) (prema historičaru Ratkaju on je peti Hrvat na tom položaju^[7]).

6. 10. - Qingovske operacije protiv dinastije Južni Ming na jugu Kine: pogubljen imperator Longwu.
11. 10. - Francuzi uzeli Dunkerque Špancima (do 1652).
oktobar - Patrijarh Pajsije Janjevac otišao na hodočašće u Jerusalim^[8].
listopad - Turci (zvornički i lički sandžakbeg) odbijeni od Šibenika^[4]; Turci u ovo vreme povratili Zadvarje i zapalili Rogoznicu s mnogo stradalih žitelja; Zadvarčani se sklonili na Hvar i Brač.
22. 10. - Ugarski sabor na kraljev zahtjev unosi u zakon Mir iz Linca kojim se daje sloboda protestantima, koji zatim traže povrat 400 crkava - oštre rasprave sa katolicima sljedeća tri mjeseca^[7].
13. 11. - Kandijski rat: Retimno na Kritu se predao Husein-paši usled nestašice i kuge^[9].
decembar - Na jugu Kine se za rivalske vladare dinastije Južni Ming proglasili Zhu Youlang, knez od Guia (imperator Yongli, do 1662) i Zhu Yuyue, knez od Tanga (imperator Shaowu, stradao sledećeg meseca od Mandžuraca).
decembar - Turci se povukli u Livno na zimovanje^[3].
decembar, krajem - Makarski hajduci upali u Hercegovinu i vratili se sa stokom i robljem preko dubrovačkog Pelješca na Hvar (Dubrovčani protestuju)^[10].

Kandijski rat:
- Turci poraženi kod Vodica.
- Poljica prišla Veneciji^[4].
- Počinje proces preseljavanja morlaka, hrišćana iz Turske, na mletačku teritoriju u Dalmaciji, predvode ga katolički i pravoslavni sveštenici^[11].
Dugotrajne kiše izazvale poplave hrvatskih rijeka i potoka; srušio se raskvašeni svod zagrebačke stolne crkve, koja je bez krova od prošle godine^[7].
Izbjeglice s makarskog primorja osnovale Sumartin na Braču; inače Makarska je od ove godine pod mletačkom vlašću.
1646-47 - Maine, Pobori i Grbljani na strani Mlečana u Kandijskom ratu, uz njihovu pomoć zauzeli Cetinje (samo do 1649.)^[1].
Vlaški vojvoda Matei Basarab izdao povelju po kojoj svake godine daje 1800 aspri manastiru Trebinje^[12].
Drugi Anglo-Powhatanski rat okončan porazom Powhatana.

Događaji