17. 1.

Događaji

1377. – papa Grgur XI obnovio je papsko sedište u Rimu i time okončao avinjonsko „zatočeništvo“ rimskih papa. Sedište papa bilo je premešteno u Avinjon 1309. nakon poraza Bonifacija VIII u sukobu s franačkim kraljem Filipom IV Lepim.
1562. – stupio je na snagu edikt iz Sen Žermena (Januarski edikt) kojim su priznati hugenoti (protestanti) u Francuskoj. Istog dana, vođe katolika, vojvoda od Giza i kardinal od Lorene, formirali su uniju (kasnije Sveta liga) koja će blokirati primenu edikta i izazvati verske ratove koji su, uz povremene prekide 36 godina razarali Francusku. Ratovi su prekinuti Nantskim ediktom koji je 1598. izdao Anri IV.
1773. – engleski moreplovac Džejms Kuk je brodom „Rezolušn“ prvi prešao Antarktički krug.
1919. – poljski kompozitor Ignaci Jan Paderevski, pijanista svetskog glasa, postao je prvi premijer republike Poljske, uspostavljene posle završetka Prvog svetskog rata..
1945. – sovjetske trupe i Poljske patriotske snage su u Drugom svetskom ratu oslobodile Varšavu, više od pet godina nakon pada glavnog grada Poljske u ruke nemačkih nacista.
1959. – Senegal i Francuski Sudan doneli su odluku o formiranju federalne države pod nazivom Republika Mali. Odluka je stupila na snagu u aprilu.
1961. – ubijen je kongoanski državnik Patris Lumumba, bivši premijer Konga, tvorac nezavisnosti zemlje, simbol borbe protiv kolonijalizma i heroj „crne Afrike“. Protivustavno je smenjen s položaja premijera 5. septembra 1960, a 1. decembra uhvatili su ga vojnici generala Mobutua i prebacili u Katangu, gde je pod nerazjašnjenim okolnostima ubijen.
1966. – u sudaru iznad Španije američkog bombardera „B-52“ i španskog aviona za snabdevanje gorivom poginulo je osam ljudi, a bombarder je bio prinuđen da u Atlantski okean baci hidrogensku bombu, koja nije eksplodirala.
1991. – SAD i zapadni saveznici izveli su u Zalivskom ratu drugi i treći talas masovnog bombardovanja ciljeva u Iraku i Kuvajtu; tri iračke rakete „skad“ eksplodirale su u Tel Avivu.
1995. – u zemljotresu koji je pogodio šire područje japanskog grada Kobe poginulo je više od 6.400 ljudi, a materijalna šteta je procenjena na 85,5 milijardi dolara.
1997. – u Dablinu je sud proglasio prvi razvod braka u istoriji Irske, na osnovu zakona odobrenog na referendumu, čemu se žestoko protivila rimokatolička crkva.
2000. – u Centru bezbednosti u Cetinju registrovana je Crnogorska pravoslavna crkva.
2002. – u erupciji vulkana Njiragongo u Demokratskoj Republici Kongo razoreni su grad Goma i okolna sela, život je izgubilo više od 100 ljudi, a desetne hiljada ostalo je bez svojih domova.
2003. – Bugarska vlada ukinula je sankcije protiv SR Jugoslavije uvedene 1998. ali su ostala zamrznuta sredstva koja pripadaju bivšem predsednika SRJ Slobodanu Miloševiću, njegovoj porodici i osmorici bivših visokih funkcionera.

Remove ads

Rođenja

1504. – Pio V, rimski papa 1566-1572.
1600. – Pedro Kalderon de la Barka jedan od najvećih španskih dramatičara.
1706. – Bendžamin Frenklin, američki naučnik i političar.
1732. – Stanislav II Ponjatovski, posljednji poljski kralj.
1749. – Vittorio Alfieri, talijanski pjesnik i dramatičar.
1860. – Anton Pavlovič Čehov, ruski književnik i dramatičar.
1860. – Douglas Hyde, irski pjesnik.
1863. – Dejvid Lojd Džordž, engleski državnik.
1868. – Louis Couturat, francuski matematičar, filozof i lingvista († 1914.).
1899. – Al Capone, američki gangster.
1927. – Eartha Kitt, američka pjevačica.
1928. – Jean Barraqué, francuski kompozitor.
1931. – James Earl Jones, američki filmski i kazališni glumac.
1933. – Dalida, francusko-talijanska pjevačica i glumica.
1942. – Kasius Klej, američki bokser († 2016)
1944. – Françoise Hardy, francuska pjevačica i glumica.
1958. – Mile Isaković, jugoslovenski i srpski rukometni reprezentativac.
1962. – Jim Carrey, kanadski-američki komičar i glumac.
1967. – Branimir Popović, crnogorski pozorišni, televizijski i filmski glumac.
1971. – Kid Rock, američki rock-muzičar.
1977. – Mladen Bojinović, srpski rukometaš.
1978. – Josip Sesar, hrvatski profesionalni košarkaš.
1980. – Zooey Deschanel, američka glumica, muzičarka i kantautorica.
1990. – Tomislav Zubčić, hrvatski profesionalni košarkaš.

Remove ads

Smrti

1617. – Faust Vrančić, izumitelj i jezikoslovac (r. 1551.).
1874. – braća Čang i Eng, najpoznatiji sijamski blizanci.
1877. – Sofija Jelačić (Stockau), hrvatska grofica i supruga Josipa Jelačića (r. 1834.).
1964. – Đorđe Andrejević Kun, srpski slikar i grafičar.
1964. – T. H. White, engleski pisac.
1987. – Jozo Penava, bosanskohercegovački producent, skladatelj, aranžer, vokalni i instrumentalni interpretator (r. 1909.).
2005. – Virginia Mayo, glumica.
2006. – Dragan Lukić, srpski dečji pisac (* 1928.)
2009. – Tomislav Crnković, bivši hrvatski nogometaš (* 1929.)

Događaji

Rođenja

Smrti

Praznici i dani sećanja

Wikiwand - on