İnsan evriminin fosil listesi

İnsan evriminin fosil listesi, insanın evrimiyle ilgili birçok kayda değer primat fosilleri hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Genellikle her ne kadar eksiksiz ve tam kafatasları veya bütün bir iskelet fosili nadir olarak bulunmasıyla beraber^[1] sadece birkaç kemik parçalarından veya dişten oluşan parçalar hâlinde binlerce fosil buluntular da mevcuttur. Bu liste eksiklikleri tamamlamaktan ziyade insan evriminde en önemli buluntulardan bazılarını göstermeyi amaçlamaktadır. Listede yer alan fosiller radyometrik tarihleme yöntemi veya bulundukları katmanların yaşlarının hesaplanmasıyla belirlenmiş olan tahmini yaşlarına göre sıralandırılmıştır. Listede gösterilen fosillerin çoğu Homo sapiens'in doğrudan atası olmamakla beraber insanın doğrudan atalarıyla yakın ilgilidir ve bu yüzden insan soy çizgisinin araştırılmasında önemlidir. Yalnızca insana şempanzeden daha yakın olan ya da daha yakın olabilecek türlere ait fosiller listelenmiştir.

Geç Miyosen

7 milyon - 5.3 milyon yıl önce

Resim	Ad	Yaş	Tür	Keşif yılı	Ülke	Keşfeden kişi(ler)	Şu an bulunduğu yer
	El Graeco	7.20	Graecopithecus freybergi	2017 (1944)	Yunanistan, Bulgaristan	Böhme (Tübingen), Spassov (BAS)	Met, Athens; Tübingen, Almanya
	TM 266 (Toumai)	7.00-6.00[2]	Sahelanthropus tchadensis	2001	Çad	Michel Brunet, Alain Beauvilain, Fanone Gongdibe, Mahamat Adoum ve Ahounta Djimdoumalbaye	N'Djamena (Çad), BEAC
	BAR 1000'00	6.1 - 5.7[3]	Orrorin tugenensis	2000	Kenya	Martin Pickford, Kiptalam Cheboi, Dominique Gommery, Pierre Mein, Brigitte Senut
	ALA-VP 1/20[4]	5.65±0.150	Ardipithecus kadabba	1997	Etiyopya	Yohannes Haile-Selassie

Pliyosen

5.3 milyon - 2.58 milyon önce

Resim	Ad	Yaş	Tür	Keşif yılı	Ülke	Keşfeden kişi(ler)	Şu an bulunduğu yer
	Ardi	4.40[5]	Ardipithecus ramidus	1994	Etiyopya	Yohannes Haile-Selassie
	Lothagam mandible (KNM-LT 329)[6]	4.60±0.40[7]	Australopithecus anamensis ya da belirsiz Hominidae	1967	Kenya	Arnold Lewis,[8] Bryan Patterson[9][10][11]
	KNM-TH 13150	4.70±0.55[12]	Australopithecus anamensis	1984	Kenya	Kiptalam Cheboi[9]
	KNM-KP 271	4.00[13]	Australopithecus anamensis	1965	Kanapoi, Kenya	Bryan Patterson[9]
	Laetoli Ayak izi	3.70	Bipedal hominin	1976	Tanzanya	Mary Leakey
	LH 4	3.40±0.50	Australopithecus afarensis	1974	Laetoli, Tanzanya	Mary Leakey[14]
	KSD-VP-1/1 (Kadanuumuu)	3.58	Australopithecus afarensis	2005	Etiyopya	Yohannes Haile-Selassie
	KT-12/H1 (Abel)	3,50	Australopithecus bahrelghazali	1995	Çad	Mamelbaye Tomalta and Michel Brunet	N'Djamena (Çad), BEAC
	KNM-WT 40000 (Flat Faced Man)[15]	3,50	Kenyanthropus platyops	1999	Turkana Gölü (Batı Turkana Gölü), Kenya	Justus Erus ve Meave Leakey[16]
	BRT-VP-3/14	3.40±0.10	Australopithecus deyiremeda	2015	Etiyopya	Yohannes Haile-Selassie[17]
	Stw 573 (ufak ayak)	3.67	Australopithecus prometheus(?)	1994	Sterkfontein, Güney Afrika Cumhuriyeti	Ronald J. Clarke
	DIK-1 (Selam)	3.30	Australopithecus afarensis	2000	Etiyopya	Zeresenay Alemseged
	AL 288-1 (Lucy)	3.20	Australopithecus afarensis	1974	Etiyopya	Tom Gray, Donald Johanson, Yves Coppens ve Maurice Taieb	Etiyopya Milli Müzesi
	AL 200-1	3.10±0.10	Australopithecus afarensis	1975	Afar Bölgesi, Etiyopya	Donald Johanson Yves Coppens ve Maurice Taieb
	AL 129-1	3.10±0.10	Australopithecus afarensis	1973	Afar Bölgesi, Etiyopya	Donald Johanson
	AL 444-2[18]	3.00	Australopithecus afarensis	1992	Afar Bölgesi, Etiyopya	Yoel Rak
[19]	LD 350-1	2.775±0.025[20]	Homo(?)	2013	Etiyopya	Chalachew Seyoum
	Taung Çocuğu 1	3.03 - 2.61	Australopithecus africanus	1924	Buxton-Norlim Limeworks, Güney Afrika	Raymond Dart	Witwatersrand Üniversitesi

Pleistosen

Alt Paleolitik: 2.58 milyon - 300.000 yıl önce

Resim	İsim	Yaş	Tür	Keşif yılı	Ülke	Keşfeden	Bulunduğu yer
	KNM-WT 17000 (The Black kafatası)	2.50	Paranthropus aethiopicus	1985	Kenya	Alan Walker
	BOU-VP-12/130[21]	2.50	Australopithecus garhi	1997	Etiyopya	Yohannes Haile-Selassie
	STS 71[22]	2.61 - 2.07	Australopithecus africanus	1947	Güney Afrika Cumhuriyeti	Robert Broom ve John T. Robinson	Distong Doğa Tarihi Millî Parkı
	STS 52	2.61 - 2.07	Australopithecus africanus	1947	Güney Afrika Cumhuriyeti	Robert Broom	Distong Doğa Tarihi Millî Parkı
	UR 501 (Uraha çenekemiği)	2.40±0.10	Homo rudolfensis[23]	1991	Malawi	Tyson Msiska, Timothy Bromage, Friedemann Schrenk
	STS 5 (Mrs. Ples) (STS 14)[24]	2.07[25]	Australopithecus africanus	1947	Güney Afrika Cumhuriyeti	Robert Broom	Distong Doğa Tarihi millî Parkı
	DNH 134 (Simon)[26]	2.04[26]	Homo erectus	2015	Güney Afrika Cumhuriyeti	Andy Herries' team (excavated by Richard Curtis, Andy Herries, Angeline Leece; reconstructed by Jesse Martin)	Witwatersrand Üniversitesi
	Wushan insanı	2.04 - 2[27]	Homo erectus	1985	Longgupo, Zhenlongping köyü, Miaoyu kasabası[28]		Three Gorges Müzesi
	DNH 152 (Khethi)	2.04 - 1.95	Paranthropus robustus	2018	Güney Afrika Cumhuriyeti	Andy Herries'in takımı	Witwatersrand Üniversitesi
	DNH 7 (Eurydice)[29]	2.04 - 1.95	Paranthropus robustus	1994	Güney Afrika Cumhuriyeti	R. Smith and André Keyser	Witwatersrand Üniversitesi
	TM 1517[30]	bilinmiyor	Paranthropus robustus	1938	Güney Afrika Cumhuriyeti	Gert Terblanche	Distong Doğa Tarihi millî Parkı
	MH1 (Karabo)[31][32]	1.98[33]	Australopithecus sediba	2008	Güney Afrika Cumhuriyeti	Lee R. Berger	Witwatersrand Üniversitesi
	KNM-ER 1813	1.90	Homo habilis	1973	Kenya	Kamoya Kimeu
	KNM-ER 1470	1.90	Homo rudolfensis	1972	Kenya	Bernard Ngeneo[34]
	SK 48	2.25 - 1.80	Paranthropus robustus	1948	Güney Afrika Cumhuriyeti	Robert Broom	Ditsong National Museum of Natural History
	SK 46[35]	2.25 - 1.80	Paranthropus robustus	1949	Güney Afrika Cumhuriyeti	Robert Broom	Ditsong National Museum of Natural History
	SK 847[36]	2.25 - 1.80	Homo habilis	1949	Güney Afrika Cumhuriyeti		Ditsong National Museum of Natural History
	OH 24 (Twiggy)[37]	1.80	Homo habilis	1968	Tanzanya	Peter Nzube
	OH 8[38]	1.80	Homo habilis	1960	Olduvai, Tanzanya
	D2700 (Dmanisi kafatası 3)	1.81±0.40[39]	Homo erectus	2001	Dmanisi, Gürcistan	David Lordkipanidze ve Abesalom Vekua
	D3444 (Dmanisi kafatası 4)	1.81±0.40	Homo erectus	2003	Dmanisi, Gürcistan	David Lordkipanidze
	D4500 (Dmanisi kafatası 5)	1.81±0.40	Homo erectus	2005 (2013'te yayımlandı)	Dmanisi, Gürcistan	David Lordkipanidze
	KNM-ER 62000–62003[40]	1.84±0.60	Homo rudolfensis	2012	Koobi Fora, Kenya	Meave Leakey'in ekibi
	OH 5 (Zinj ya da cevizkıran insanı)	1.75	Paranthropus boisei	1959	Tanzanya	Mary Leakey
	OH 7	1.75	Homo habilis	1960	Tanzanya	Jonathan Leakey
	StW 53	1.8 - 1.6[25]	variously A. africanus, H. habilis, H. gautengensis	1976	Sterkfontein, Güney Afrika Cumhuriyeti	A. R. Hughes	University of the Witwatersrand
	KNM-ER 1805	1.74	Homo habilis	1973/4	Kenya	Paul Abell
	Yuanmou insanı	1.70 or 0.60–0.50 (disputed)[41]	Homo erectus	1965	Çin	Fang Qian
	KNM-ER 406	1.70	Paranthropus boisei	1969	Kenya	Richard Leakey
	KNM-ER 732[42]	1.70	Paranthropus boisei	1970	Kenya	Richard Leakey
	KNM-ER 23000[43]	1.70	Paranthropus boisei	1990	Koobi Fora, Kenya	Benson Kyongo
	KNM-WT 17400[44][45]	1.70	Paranthropus boisei	bilinmiyor[46]	Turkana Gölü (Batı Turkana Gölü) Kenya	bilinmiyor[46]	Kenya ulusal Müzesi, Nairobi (Kenya)
	KNM-ER 3733	1.63±0.15[47]	Homo ergaster (a.k.a. Afrikalı Homo erectus)	1975	Kenya
	KNM-WT 15000 (Turkana Çocuğu)	1.60	Homo ergaster (a.k.a. Afrikalı Homo erectus)	1984	Turkana Gölü (Batı Turkana Gölü), Kenya	Kamoya Kimeu	Kenya Ulusal Müzesi
	Peninj mandibulası	1.50	Paranthropus boisei	1964	Tanzanya	Richard Leakey
	KNM-ER 992	1.50	Homo ergaster (a.k.a. Afrikalı Homo erectus)	1971	Kenya	Richard Leakey
	KNM-ER 3883	1.57±0.08	Homo erectus	1976	Kenya	Richard Leakey
	Mojokerto 1 (Mojokerto çocuğu)	1.43±0.10	Homo erectus	1936	Endonezya	Andojo, G.H.R. von Koenigswald
	KGA 10-525[48][49]	1.40	Paranthropus boisei	1993	Konso-Gardula, Ethiopia	A. Amzaye
	OH 9 (Chellean Man)[50]	1.40	Homo erectus	1960	Olduvai, Tanzanya	Louis Leakey
	Atapuerca Jawbone[51]	1.20	Homo sp.	2008	İspanya	Eudald Carbonell	Museo de la Evolución Humana, Burgos (İspanya)
	Kocabaş	1.10[52]	Homo erectus[53]	2002	Türkiye	M. Cihat Alçiçek
	Daka	1.00	Homo erectus	1997	Ethiopia	Henry Gilbert
	Sangiran 4	1.00	Homo erectus	1939	Endonezya	G.H.R. von Koenigswald
	Sangiran 2	1.15±0.45	Homo erectus	1937	Endonezya	G.H.R. von Koenigswald
	Madam Buya[54]	1.00	Homo heidelbergensis ya da Homo erectus	1997	Eritre	Ernesto Abbate	Eritrea Ulusal Müzesi
	ATD6-15 ve ATD6-69 (Niño de la Gran Dolina 342)	0.900[55]	Homo antecessor or Homo erectus	1994	İspanya	Bermúdez & Arsuaga	Museo de la Evolución Humana, Burgos (İspanya)
	Trinil 2 Pithecanthropus-1 ya da Cava Adamı[56]	0.850±0.150	Homo erectus	1891	Endonezya	Eugène Dubois	Naturalis Biodiversity Center, Leiden
	Ternifine 2-3 now Tighennif[57]	0.70	Homo erectus	1954	Algeria	C. Arambourg & B. Hoffstetter
	Sangiran 17[58]	0.70	Homo erectus	1969	Indonesia	S. Sartono
	Pekin Adamı	0.73±0.50[59]	Homo erectus	1921	Çin	Davidson Black	Kayıp/çalınmış
	Bodo[60]	0.600	Homo bodoensis	1976	Etiyopya	A. Asfaw
	Mauer 1 (Heidelberg insanı)	0.50	Homo heidelbergensis	1907	Almanya	Daniel Hartmann	Heidelberg Üniversitesi
	Saldanha man[61]	0.50	Homo rhodesiensis	1953	Güney Afrika Cumhuriyeti
	Boxgrove insanı	0.50[62]	Homo heidelbergensis	1994	UK		Natural History Museum
	Arago 21 (Tautavel insanı)	0.45	Homo erectus	1971	Fransa	Henry de Lumley
	Argil Ceprano insanı[63][64]	0.450±0.050	Homo cepranensis /Homo heidelbergensis	1994	Ceprano, İtalya	Italo Biddittu	Servizio di antropologia, Soprintendenza ai beni culturali, Regione Lazio, İtalya
	Gawis kafatası	0.350±0.015	Homo erectus/Homo sapiens	2006	Etiyopya	Asahmed Humet
	Kafatası 5 (Miguelón)	0.400	Homo heidelbergensis	1992	İspanya	Bermúdez, Arsuaga & Carbonell	Museo de la Evolución Humana, Burgos (İspanya)
	Aroeira 3	0.40	Homo heidelbergensis	2014	Portekiz	João_Zilhão	Museu Nacional de Arqueologia, Lisbon
	Salé[65][66][67]	0.40	Homo rhodesiensis	1971	Fas	A quarry worker
	Swanscombe insanı[68]	0.40	Homo neanderthalensis	1935, 1936, 1955	Swanscombe	Alvan T Marston, John J Wymer and Adrian Gibson	Natural History Museum
	Ndutu[69]	0.40	Homo rhodesiensis,[70][71] geç Homo erectus,[72] ya da erken Homo sapiens[73]	1973	Tanzanya	A.A. Mturi
[74]	Hexian cranial vault (PA 830)[75][76]	0.412±0.025	Homo erectus	1980	Hexian, Çin
	Steinheim kafatası	0.35	Homo heidelbergensis	1933	Almanya
	Dinaledi Chamber hominins	0.325±0.090[77]	Homo naledi	2013	Güney Afrika Cumhuriyeti	Rick Hunter ve Steven Tucker	Witwatersrand Üniversitesi (Güney Afrika)

Orta Paleolitik: 300.000 - 50.000 yıl önce

	İsim	Yaş	Tür	Bulunuş tarihi	Ülke	Keşfeden kişiler
Petralona 1 görseli: Modern Human Origins	Petralona 1	250 bin - 500 bin	Homo heidelbergensis	1960	Yunanistan
	Ngandong 7	250 bin	Homo erectus	1931	Endonezya	C. ter Haar ve G. H. R. von Koenigswald
	Altamura Adamı	250k	Homo neanderthalensis		İtalya
Bontnewydd paleolitik sit alanı	Bontnewydd (Pontynewydd)	230k	Homo neanderthalensis	1981	İngiltere
Dali görseli: Modern Human Origins	Dali (fosil)	209 bin	Homo Erectus veya Homo sapiens	1978	Çin	Shuntang Liu
	Broken Hill 1 (Kabwe kafatası kemikleri veya Rodezya Adamı)	200 bin - 300 bin	Homo rhodesiensis	1921	Zambiya	Tom Zwiglaar
Omo 1 görseli: Modern Human Origins	Omo 1	190 bin	Homo sapiens	1967	Etiyopya	Richard Leakey
Omo II görseli: Modern Human Origins	Omo 2	190 bin	Homo rhodesiensis		Etiyopya	Richard Leakey
Herto kafatası görseli: ABC Science23 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	Herto kalıntıları	160 bin	Homo sapiens idaltu	1997	Etiyopya	Tim White
Jebel Irhoud 1 kafatası görseli: Max Planck Enstitüsü	Jebel Irhoud 1	160 bin	Homo sapiens	1991	Fas
	Jebel Irhoud 2	160 bin	Homo sapiens	1991	Fas
Jebel Irhoud 3 alt çene kemiği görseli: PhysOrg.com6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	Jebel Irhoud 3	160 bin	Homo sapiens	1991	Fas
	Jebel Irhoud 4	160 bin	Homo sapiens	1991	Fas
Tabun 1 görseli: Modern Human Origins	Tabun C1	120 bin	Homo neanderthalensis	1967	İsrail	Arthur Jelinek
Krapina C görseli: Modern Human Origins	Krapina	100 bin - 127 bin[78]	Homo neanderthalensis	1899	Hırvatistan	Dragutin Gorjanović-Kramberger
Qafzeh VI görseli: Modern Human Origins	Qafzeh 6	90 bin - 100 bin[78]	Homo sapiens	1930	İsrail	R. Neuville M Stekelis
	Qafzeh IX	90 bin - 100 bin[78]	Homo sapiens[79]	1933	İsrail	T. McCown ve H. Moivus, Jr.
Qafzeh VI görseli: Modern Human Origins	Qafzeh VI	90 bin - 100 bin[78]	Homo sapiens	1933	İsrail	T. McCown ve H. Moivus, Jr.
	Scladena	80 bin - 127 bin[78]	Homo neanderthalensis		Belçika
	Skhul V	80 bin - 120 bin	Homo sapiens	1933	İsrail	T. McCown ve H. Moivus, Jr.
	Skhul IX	80 bin - 120 bin	Homo sapiens		İsrail
Klasies görseli: Modern Human Origins	Klasies nehri mağaraları	75 bin - 125 bin	Homo sapiens	1960	Güney Afrika	Ray Inskeep, Robin Singer, John Wymer, Hilary Deacon
	Obi-Rakhmat 1[80]	75 bin [78]	Homo neanderthalensis	2003	Özbekistan
	Teşik-Taş kafatası[81]	70 bin	Homo neanderthalensis	1938	Özbekistan	A. Okladnikov
	La Ferrassie 1	70 bin	Homo neanderthalensis	1909	Fransa	R. Capitan ve D. Peyrony
Saccopastore 1 görseli: Modern Human Origins	Saccopastore 1	60 bin	Homo neanderthalensis		İtalya
	Shanidar 1	60 bin - 80 bin	Homo neanderthalensis	1961	Irak	Ralph Solecki
	La Chapelle-aux-Saints 1	60 bin	Homo neanderthalensis	1908	Fransa	A. ve J. Bouyssonie ve L. Bardon
Amud 7 görseli: Modern Human Origins	Amud 7	50 bin - 60 bin	Homo neanderthalensis		İsrail

Üst Paleolitik: 50.000 - 10.000 yıl önce

	İsim	Yaş	Tür	Bulunuş tarihi	Ülke	Keşfeden kişiler
	Sidrón Mağarası	49 bin	Homo neanderthalensis	1994	İspanya
	La Quina 5	45 bin - 60 bin[78]	Homo neanderthalensis		Fransa
	La Quina 18	45 bin - 60 bin[78]	Homo neanderthalensis		Fransa
	Kents Cavern Mağaraları	41 bin - 45 bin	Homo sapiens	1927	İngiltere
Amud 1 görseli: Modern Human Origins	Amud 1	41 bin[82]	Homo neanderthalensis		İsrail
	Mungo Adamı	40 bin - 60 bin	Homo sapiens	1974	Avustralya
Mount Circeo 1 görseli: Modern Human Origins	Mt. Circeo 1	40 bin - 60 bin	Homo neanderthalensis	1939	İtalya	Prof. Blanc
Neanderthal 1 görseli: Modern Human Origins	Neanderthal 1	40 bin	Homo neanderthalensis	1856	Almanya	Johann Carl Fuhlrott
	Hominin ayak baş parmağı kemiği	40 bin	Homo ? (muhtemelen Neanderthal ile Denisova melezi)	2011	Rusya
	Hofmeyr kafatası	36 bin	Homo sapiens	1952	Güney Afrika
Peştera cu Oase görseli30 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	Peştera cu Oase	36 bin	Homo sapiens	2002	Romanya
	Paviland'ın Kırmızı Leydisi	33 bin	Homo sapiens	1823	İngiltere	William Buckland
	Yamashita Mağara Adamı	32 bin	Homo sapiens	1962	Japonya
14 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	Engis	30 bin-50 bin [78]	Homo neanderthalensis	1829	Belçika	Philippe-Charles Schmerling
Gibraltar 1 görseli: Modern Human Origins	Cebelitarık 1	30 bin-50 bin [78]	Homo neanderthalensis	1848	Cebelitarık	Lieutenant Flint
	Le Moustier	30 bin-50 bin	Homo neanderthalensis	1909	Fransa
	Denisova dişleri	30 bin - 50 bin	Homo ?	2000	Rusya
	Cro-Magnon 1	30 bin	Homo sapiens	1868	Fransa	Louis Lartet
	Combe Capelle	30 bin - 35 bin	Homo sapiens	1909	Fransa	O. Hauser
	NG 6	27 bin - 53 bin	Homo erectus	1931	Endonezya	C. ter Haar ve GHR von Koenigswald
Predmosti 3 görseli: Modern Human Origins	Predmost 3	26 bin	Homo sapiens	1894	Çekya	K.J. Maska
11 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	Eel Point (Eel Burnu)	24 bin	Homo sapiens	1997	İngiltere
	LB 1 (Hobbit)	18 bin	Homo floresiensis	2003	Endonezya	Peter Brown
Minatogawa 1 images at Modern Human Origins	Minatogawa 1	16 bin - 18 bin	Homo sapiens	1970	Japonya
	Tandou	15 bin	Homo sapiens	1967	Avustralya	Duncan Merrilees
9 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	Gough's Mağarası	14.7 bin	Homo sapiens	1927–1968	İngiltere
	Iwo Eleru kafatası	13 bin[83]	Homo rhodesiensis	1965	Nijerya
	Cerro Sota 2	11 bin	Homo sapiens	1936	Şili	Junius Bird
	Wadjak 1	10 bin - 12 bin	Homo sapiens	1888	Endonezya	Eugene Dubois

Holosen

Mezolitik / Neolitik: 10.000 - 5.000 yıl önce

Resim	İsim	Yaş	Tür	Bulunuş tarihi	Ülke	Keşfeden kişiler
	Luzia	11.5[84]	Homo sapiens	1975	Brezilya
	La Brea Kadını	yaklaşık 10 bin	Homo sapiens	1914	ABD
	Cheddar Adamı	9 bin		1903	İngiltere
	Kow Swamp 1	9 bin - 13 bin	Homo sapiens	1968	Avustralya	A.G. Thorne
	Afalou 13	8 bin - 12 bin	Homo sapiens	1920	Cezayir	C. Arambourg
	Wadi Halfa 25	8 bin - 12 bin	Homo sapiens	1963	Sudan	G. Armelagos, E. Ewing, D. Greene
	Wadi Kubbaniya	8 bin - 20 bin	Homo sapiens	1982	Mısır	Fred Wendorf
	Lo 4b	6 bin - 9 bin	Homo sapiens	1965		H. Robbins B.M. Lynch
	Minnesota Kadını	7,9±0,1	Homo sapiens	1931	Minnesota, ABD
	Tepexpan Adamı	5 bin - 11 bin	Homo sapiens	1947	Meksika	H. de Terra
	SDM 16704	4.9 bin - 11.8 bin	Homo sapiens	1929	ABD	M.J. Rogers

Fosil katalog isimlerinde kullanılan kısaltmalar

• AL - Afar Bölgsi, Etiyopya
• ARA-VP - Aramis Omurgalı Paleontolojisi, Etiyopya
• BOU-VP - Bouri Omurgalı Paleontolojisi, Etiyopya
• ER - East (Gölü) Rudolf, Kenya
• KGA - Konso-Gardula, Etiyopya
• KNM - Kenya Ulusal Müzesi
• KP - Kanapoi, Kenya
• OH - Olduvai Hominid, Tanzanya
• SK - Swartkrans, Güney Afrika
• Sts, Stw - Sterkfontein, Güney Afrika
• TM - Transvaal Müzesi, Güney Afrika
• TM - Toros-Menalla, Çad
• WT - West (Gölü) Turkana, Kenya

Ayrıca bakınız

• İnsanın evrimi
• Fosil primatların listesi
• Paleoantropoloji
• En son ortak ata

Konuyla ilgili yayınlar

• Gibbons, Ann. İlk İnsan: Eski atalarımızı keşfetme yarışı. Anchor Books (2007). ISBN 978-1-4000-7696-3
• Hartwig, Walter, ed (2002. 2004'te tekrar basıldı). Primat fosilleri 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-08141-2.
• Johanson, Donald & Wong, Kate. Lucy'nin Mirası: İnsanın Kökenini Arayış. Three Rivers Press (2009). ISBN 978-0-307-39640-2
• Jones, Steve; Martin, Robert D.; Pilbeam, David R (Editörler). (1994). İnsan Evrimi Cambridge Ansiklopedisi. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-46786-5.KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link) (Not: bu kitap genel olarak primatların evrimi hakkında çok yararlı ve insan evrimi hakkında dikkata değer bilgiler içermektedir. Bunun yanı sıra fosil tarihçesini de yer vermektedir).
• Leakey, Richard & Lewin, Roger. İnsanın Kökeni: Bizi insan yapan nedir?. Little, Brown and Company (1992). ISBN 0-316-90298-5
• Lewin, Roger. Kemikleri Tartışmak: İnsanın Kökeni Arayışında Tartışmalar. Penguin Books (1987). ISBN 0-14-022638-9
• Morwood, Mike & van Oosterzee, Penny. Yeni Bir İnsan: Flores, Endonezyalı 'Hobbitin' Şaşırtıcı Keşfi ve Tuhaf Hikayesi. Smithsonian Books (2007). ISBN 978-0-06-089908-0
• Oppenheimer, Stephen. Cennetin Ötesinde: Dünya İnsanları. Constable (2003). ISBN 1-84119-697-5
• Roberts, Alice. İnsanın İnanılmaz seyahati: Gezegenimize Nasıl Dağıldığımızın Hikayesi. Bloomsbury (2009). ISBN 978-0-7475-9839-8
• Shreeve, James. Neandertal Bilmecesi: Modern İnsanın Kökenini ve Gizemini Çözmek. Viking (1996). ISBN 0-670-86638-5
• Stringer, Chris. Türlerimizin Kökeni. Allen Lane (2011). ISBN 978-1-846-14140-9
• Stringer, Chris & Andrews, Peter. İnsanın Evriminin Tüm Dünyası. Thames and Hudson (2005). ISBN 0-500-05132-1
• Stringer, Chris & McKie, Robin. Afrika'dan Çıkış: Modern İnsanın Kökeni. Jonathan Cape (1996). ISBN 0-224-03771-4
• Van Oosterzee, Penny. Pekin Adamının Hikayesi. Allen & Unwin (1999). ISBN 1-86508-632-0
• Walker, Allan & Shipman, Pat. Kemiklerin Bilgeliği: İnsanın Kökeni Aramak. Weidenfeld ve Nicholson (1996). ISBN 0-297-81670-5
• Wade, Nicholas. Şafak Sökmeden Önce: Atalarımızın Kayıp Tarihini Kurtarmak. Penguin Press (2006). ISBN 978-0715636589
• Weiss, ML ve Mann, AE (1985). İnsan Biyolojisi ve Davranışları: Antropolojik bir bakış açısı (4. bs.). Boston:. Little Brown ISBN 978-0-673-39013-4 (Not: Bu kitap, insan ve insan olmayan primatların evrimi ile fosil tarihlerini çok anlaşılabilir açıklamalarını içermektedir).
• Wells, Spencer. İnsanın Yolculuğu: Genetik Bir Odisee . Allen Lane / Penguin Press (2002). ISBN 0-713-99625-0