Сүрия — Азиядә урнашкан дәүләт.
| Сүрия | |
| гарәп. الجمهورية العربية السورية | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 8 март 1920 |
|---|---|
| |
| Рәсми исем | الجمهورية العربية السورية, la République arabe syrienne[1], Syrian Arab Republic[2], سوريا, Syria, Republik Arab Syria һәм Syria |
| Кыскача исем | 🇸🇾 |
| Катнашучы | Мисыр-исраил сугышы[d] |
| Гомер озынлыгы | 70,31 ел[3] |
| Демоним | Syrian, szír, Siriano, Süriyänan, سوري, سورية, سوريون, сирийцы, sirià, siriana, sirians, סורי, סורית, sirieni, sirian, siriancă, সিরিয়, siriano, siriana, siriani, siriane, suri, siriu, siria, Siriano, سوری, Syrien[1], Syrienne[1], Syrerin, Syrer, siriani, siriana, siriane, sirian, سوري, سورية, سوريين һәм سوريات |
| Рәсми тел | гарәп теле |
| Гимн | Сүрия гимны |
| Мәдәният | культура Сирии[d] |
| Дөнья кисәге | Азия |
| Дәүләт |
Сүрия |
| Башкала | Димәшкъ |
| Сәгать поясы | UTC+03:00[4][5] һәм Asia/Damascus[d][6] |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Урта диңгез |
| Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Левант |
| Иң көнчыгыш ноктасы | 37°04′36″ т. к. 42°22′34″ кч. о. |
| Иң төньяк ноктасы | 37°19′06″ т. к. 42°13′12″ кч. о. |
| Иң көньяк ноктасы | 32°18′41″ т. к. 36°50′17″ кч. о. |
| Иң көнбатыш ноктасы | 35°35′09″ т. к. 35°42′59″ кч. о. |
| Геомәгълүматлар | Data:Syria.map |
| Иң югары ноктасы | Хермон[d] |
| Иң түбән ноктасы | Тивериадское озеро[d] |
| Идарә итү формасы | катнаш төрдәге республика[d] |
| Дәүләт башлыгы вазыйфасы | Президент Сирии[d] |
| Ил башлыгы | Бәшшар Әсәд |
| Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | Сүрия премьер-министры[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Хөсәен Арнус[d] |
| Министрлар кабинеты | Сүрия хөкүмәте[d] |
| Башкарма хакимият | Government of Syria[d] |
| Канунбирү органы | Народный совет Сирии[d] |
| Югары мәхкәмә органы | Supreme Constitutional Court of Syria[d] |
| Үзәк банкы | Центральный банк Сирии[d] |
| Дипломатик мөнәсәбәтләр | Йәмән, Согуд Гарәбстаны, Исраил, Кытай, Үрдүн, Әрмәнстан, Россия, Гыйрак, Катар, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7], Ливан, Мисыр, Америка Кушма Штатлары, Япония, Греция, Төркия, Аурупа Берлеге, Франция, Болгария, Хорватия, Дания, Малайзия, Пакьстан, БГӘ, Һиндстан, Сербия, Бангладеш, Гыйрак Көрдстаны[d] һәм Германия |
| Әгъзалык | Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Гарәп Лигасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка икътисади үсеше өчен гарәп банкы[d], Икътисади һәм социаль үсеш өчен гарәп фонды[d], Гарәп валюта фонды[d], Ислам хезмәттәшлеге оешмасы, Интерпол[8][9], ХКТО[d][10][11], Халыкара гидрография оешмасы[d][12], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[13], Бөтендөнья почта берлеге[14][15], Халыкара телекоммуникацияләр береге[d][16], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Бөтендөнья метеорология оешмасы[17], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[18], Халыкара үсеш ассоциациясе[d] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][19] |
| Балигълык яше | 18 яшь |
| Никахка керү яше | 18 яшь |
| Мәҗбүри белем алуның минималь яше | 6 яшь |
| Мәҗбүри белем алуның максималь яше | 15 яшь |
| Халык саны | 22 933 531 (2023)[20] |
| Административ бүленеше | Дамаск[d], Дамаск[d], Эль-Кунейтра[d], Даръа[d], Эс-Сувейда[d], Хомс[d], Тартус[d], Латакия[d], Хама[d], Идлиб[d], Халеб[d], Ракка[d], Дейр-эз-Зор[d] һәм Эль-Хасака[d] |
| Су өслеге өлеше | 1,1 процент |
| Акча берәмлеге | Сүрия фунты[d] |
| Кеше потенциалы үсеше индексы | 0,577[21] |
| Inequality-adjusted Human Development Index | 0,553[22] |
| Нәрсә белән чиктәш | Төркия, Исраил, Гыйрак, Үрдүн һәм Ливан |
| Автомобил хәрәкәте ягы | уң[d][23] |
| Челтәр көчәнеше | 220 вольт[24] |
| Электр аергычы төре | Europlug[d][24], CEE 7/5[d][24] һәм Type L[d][24] |
| Кулланылган тел | заманча әдәби гарәп теле[d], Млахсо[d], Мосульский диалект арабского языка[d], гарәп теленең Нәҗд диалекты[d], курманджи[d], иракский диалект арабского языка[d], Туройо[d], Western Neo-Aramaic[d], Төньяк Ливан гарәпчәсе[d], инглиз теле, француз теле һәм малай теле |
| Мәйдан | 185 180 ± 1 км² |
| Рәсми веб-сайт | egov.sy[25] |
| Һәштәге | Syria[26] |
| Югары дәрәҗәле Интернет домены | .sy |
.svg) | |
| Тематик география | география Сирии[d] |
| Феноменның икътисады | экономика Сирии[d] |
| Феноменның демографиясе | сириец[d] |
| Мәзһәб | Мәлики мәзһәбе[27] |
| Travel advisory category | Q116032017? |
| Мәктәптә укымаган балалар саны | 2 416 365[28] |
| Джини коэффициенты | 37,5[29] |
| Тулаем туулар коэффициенты | 2,95[30] |
| Демократия индексы | 1,43[31] |
| BTI Governance Index | 2,85[32], 2,47[32], 2,77[32], 3,17[32], 1,36[32], 1,2[32], 1,13[32], 1,22[32] һәм 1,21[33] |
| BTI Status Index | 3,63[32], 3,39[32], 3,88[32], 3,9[32], 2,18[32], 1,8[32], 1,57[32], 1,76[32] һәм 1,54[33] |
| Илнең мобиль коды | 417 |
| Илнең телефон коды | +963 |
| Халыкара префикс | 0 |
| Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны | 112[d][34], 110[d][34] һәм 113[d][34] |
| Илнең GS1 коды | 621 |
| Номер тамгасы коды | SYR |
| Диңгездәге идентификацияләү номеры | 468 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
 | |
 Сүрия Викиҗыентыкта | |
Халык
Илдә нигездә гарәпләр, көрдләр, төрекмәннәр, әрмәннәр, әссүриялеләр һәм чиркәсләр яши.
Дин
Сүрия — күбесенчә ислам иле; 2007 ел мәгълүматлары буенча, ил халкының 87 % ын мөселманнар тәшкил иткән. Аларның 74 % ы сөннилар (шәфигый, хәнәфи, хәнбәли мәзһәбләре), 13 % ы — шигыйлар (әләвияләр, исмәгыйлиләр, уникечеләр)[35]. Бүген Сүриядә 2 миллионга якын (халыкның 11 % ы тирәсе) әләвия исәпләнә, һәм бу дини төркем вәкилләре Сүрия сәясәтендә һәм Сүрия хәрбиләрендә өстенлек итә. Сүриянең хәзерге президенты Бәшәр Әсәд — әләвия нәселеннән шигый. Азчылык диннәр вәкилләренә христианнар (0,5 млн кеше) керә; шуның эченнән православлар (Антиохия (260 мең), Сүрия (195 мең), Рус православие чиркәүләре); Әрмән апостол чиркәве (150 мең); Ассирия Көнчыгыш чиркәве (70 мең); Католиклар (430 мең), протестантлар (40 мең). Кайчандыр зур җәмгыяте булган яһүд дине 90 кешегә калган. Бәһаи вәкилләре — 180, зәрдөштлек — 40 кеше.
Идарә-җир төзелеше
14 губерния.
Тарих
Мәдәнияте
 |
Бу мәкалә бүлеге әлегә язылмаган. Монда аерым махсус бүлек куела ала. Сез аны язып Википедиягә ярдәм итә аласыз. |
Әдәбияты
|
Бу мәкалә бүлеге әлегә язылмаган. Монда аерым махсус бүлек куела ала. Сез аны язып Википедиягә ярдәм итә аласыз. |
X—XI гасырлар
- Әбүләла әл-Мүәрри (973—1057)
Ватандашлар сугышы (2011 елдан)
2011 елның мартыннан Сүриядә Ватандашлар сугышы башлана. Башта Дәрья шәһәрендә, соңрак башка калаларда хакимияткә каршы чуалышлар башланып, соңрак алар сугышка әверелә.
2013 елда сугыш авыр кораллар белән дәвам итә. 500 мең сүрияле илдән качып китергә мәҗбүр була. Август аенда химик корал кулланылганы да билгеле.
Искәрмәләр
Сылтамалар
Моны да карагыз
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
