Бандары (зьніклае паселішча)

Бандары — даўні хутар; месьціўся каля сучаснай вёскі Кавалі, што ў Буркоўскім сельсавеце Брагінскім раёну Гомельскай вобласьці Беларусі. Перастаў існаваць да сярэдзіны XIX ст.

Бандары лац. Bandary
Дата заснаваньня:	перад 1686 годам
Краіна:	Беларусь
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:

Гісторыя

Карона Каралеўства Польскага ў Рэчы Паспалітай

Герб Побуг роду Канецпольскіх.

28 чэрвеня 1687 году futor Bednarze названы ў справе Оўруцкага гродзкага суда сярод паселішчаў часткі Брагінскага маёнтку ваяводзіча бэлзскага, каралеўскага палкоўніка Яна Канецпольскага, зруйнаваных працяглым, ад лістападу 1686 да самых «świątek zielonych» у 1687 годзе, пастоем рэестравых казакоў запарозскага палкоўніка Паўла Апостала Шчуроўскага. Тады ў 3 дварах (каля 18 жыхароў) разьмясьціліся трое казакоў і двое коней. Хутарцоў прымусілі справіць 1 воз з хамутом, раменнай шляёй, касой, сякерай, рыдлёўкай, біклагай, мазьніцай з двума гарцамі^[a] дзёгцю; зь іх выбралі здору, гарэлкі, рыбы на 28 злотых, легуміны^[b] 9 вёдраў, аўса 24 вядры, 3 пары хустаў палатна на ўладкаваньне паходных шатроў, 3 злотых за порах, солі 150 гусак; пану палкоўніку аддалі 2 валоў на 26 зл., 2 вепрукоў, 13 падсьвінкаў, 27 кур^[1].

Згодна з «Тарыфам падымнага падатку Оўруцкага павету 1734 г.», складзеным на падставе папярэдняй люстрацыі, wieś Bondary — у палове Брагінскага маёнтку, якую дагэтуль шмат гадоў трымаў у заставе ад паноў Канецпольскіх дорпацкі падкаморы пан Аляксандар Антоні Бандынэлі^[2]. А. Бандынэлі спачыў у 1733 годзе і менавіта тады князь Міхал Сэрвацы з старэйшай галіны і апошні ў родзе Вішнявецкіх ці не ўпершыню падпісаўся як «hrabia... na Brahiniu»^[3].

Герб Равіч паноў Ракіцкіх.

У 1754 годзе з 8 двароў (×6 — прыкладна 48 жыхароў) вёскі Бандары Брагінскага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачваліся 1 злоты і 6 грошаў, «na milicję»^[c] — 4 злотых, 24 грошы^[4]. У тым жа годзе маёнтак быў куплены ў княгіні Эльжбэты Вішнявецкай Міхалавай Замойскай панам войскім ашмянскім Францам Антоніем Ракіцкім.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Бандары апынуліся ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 г. у складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага Рэчыцкага павету спачатку Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 г. Менскай губэрні Расейскай імпэрыі^[5]. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах расейскай рэвізіі 1795 году, даведваемся, што хутары Бандары, Пажаркі, Унегаўка, Рыжкаў, вёскі Вялікі Лес, Шкураты і інш., якія належалі Людвіку і Алаізію Ракіцкім, «по праву заставному» былі ў валоданьні рэчыцкага лоўчага пана Андрэя Солтана^[6]. Тады хутар Бандары складалі 6 двароў, у якіх жылі 14 падданых мужчынскага і 12 жаночага полу ^[7].

Заўвагі

1. Гарц або гарнец — 2, 8237 л.
2. Салодкая выпечка альбо слодычы, вырабленыя з ужываньнем зьбітых яек і цукру з рознымі дадаткамі.
3. Пераважна дзеля супрацьстаяньня гайдамакам.