Беняконі

Беняко́ні^[3] — вёска ў Беларусі, каля ракі Сольчы. Цэнтар сельсавету Вярэнаўскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 1279 чалавек. Знаходзіцца за 12 км на поўнач ад Вярэнава, на шашы Ліда — Вільня; чыгуначная станцыя на лініі Ліда — Вільня.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Беняконі (неадназначнасьць).

Беняконі лац. Bieniakoni
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля
Першыя згадкі:	1529
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гарадзенская
Раён:	Вярэнаўскі
Сельсавет:	Беняконскі
Вышыня:	182[1] м н. у. м.
Насельніцтва:	1279 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1594
Паштовы індэкс:	231381[2]
СААТА:	4213804011
Нумарны знак:	4
Геаграфічныя каардынаты:	54°15′2″ пн. ш. 25°21′22″ у. д.
Беняконі на мапе Беларусі ± Беняконі Беняконі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Беняконі — даўняе мястэчка гістарычнай Лідчыны (частка Віленшчыны).

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Беняконі (Бенекойны) датуецца 1529 годам, калі паселішча знаходзілася ў валоданьні сясьцёр Ядвігі і Алены Томкавен, якія атрымалі яго па сьмерці бацькі Томка. У 1542 годзе маёнтак Беняконі перайшоў ў валодваньне баяраў Віленскага павету Ятаўтавічаў, у 1553 годзе — Ямантовічаў. Пад 1556 годам Беняконі ўпамінаюцца як сяло гаспадарскага двара «Рудомино», уладаньне вялікага князя Жыгімонта Аўгуста. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў паселішча ўвайшло ў склад Лідзкага павету Віленскага ваяводзтва. У гэты час тут існавала карчма.

У першай палове XVII стагодзьдзя Беняконі знаходзіліся ў валоданьні Яна Чаплінскага, які ў 1634 годзе заснаваў тут драўляны касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Беняконі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе сталі цэнтрам воласьці Лідзкага павету Віленскай губэрні. У 1880-я гады тут працаваў млын, існавала пачатковая школа. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, назву Беняконі мелі: сяло ў межах Лідзкага павету (26 двароў), дзе існаваў касьцёл, валасная ўправа, расейская народная вучэльня, 2 хлебазапасныя магазыны; сяло ў Ашмянскім павеце, дзе была багадзельня, 2 крамы, піцейны дом; рымска-каталіцкая плябанія і маёнтак. На 1905 год назву Беняконі мелі: сяло Дзевянішкаўскай воласьці, чыгуначная станцыя і сяло Беняконскай воласьці. У 1910 годзе непадалёк ад Беняконяў утварылася досьледная сельскагаспадарчая станцыя (дзеяла да 1959 году).

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Беняконі занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Беняконі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР^[4]. У 1920 годзе Беняконі апынуліся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Лідзкага павету Наваградзкага ваяводзтва. У гэты час назву Беняконі мелі мястэчка, фальварак (Беняконі Старыя) і лясная асада. У 1933 годзе ў мястэчку дзеяла пошта, кожную сераду праводзіліся таргі.

У 1939 годзе Беняконі ўвайшлі ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году сталі цэнтрам сельсавету Вярэнаўскага раёну. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1970 год тут было 502 двары, на 1991 год — 545, на 1995 год — 569, на 2004 год — 515. У 2000-я гады Беняконі атрымалі афіцыйны статус «аграгарадку».

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Стары касьцёл
• 
  Досьледная сельскагаспадарчая станцыя
• 
  Чыгуначная станцыя
• 
  Беняконі Старыя, сядзіба

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1880 год — 63 чал.^[5][6]; 1897 год — 149 чал.
• XX стагодзьдзе: 1905 год — 203 чал.; 1921 год — 162 чал.; 1970 год — 1726 чал.^[7]; 1991 год — 1512 чал.^[8]; 1995 год — 1511 чал.^[9]; 1999 год — 1382 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2004 год — 1319 чал.; 2010 год — 1279 чал.

Інфрастуктура

У Беняконях працуюць сярэдняя школа, 2 лякарні, клюб, бібліятэка і пошта.

Забудова

Вуліцы і пляцы

Афіцыйная назва	Гістарычная назва
Дзяржынскага вуліца	?
?	Рынак пляц

З урбананімічнай спадчыны Беняконяў да нашага часу гістарычныя назвы захавалі вуліцы Вакзальная, Віленская, Касьцельная і Чыгуначная.

Турыстычная інфармацыя

Магіла Марыі Верашчакі

Славутасьці

• Забудова гістарычная (канец XIX — пачатак XX стагодзьдзяў; фрагмэнты)
• Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля (1900—1902)
• Чыгуначная станцыя (1930-я)
• Фальварак (XIX ст.)

На могілках у Беняконях спачыла Марыля Верашчака — каханая Адама Міцкевіча, сяброўка Яна Чачота і іншых філяматаў.

Страчаная спадчына

• Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля (XVII ст.)