Катэдра Сьвятых Станіслава і Вацлава

Катэ́дра сьвяты́х Станісла́ва і Ва́цлава (па-польску: Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława) — катэдральны сабор на Вавэльскім узгорку ў Кракаве (Польшча). Месца каранацыі і пахаваньня польскіх каралёў.

Славутасьць
Катэдра сьвятых Станіслава і Вацлава Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława
Выгляд з поўдня
Краіна	Польшча
Места	Кракаў
Каардынаты	50°3′16″ пн. ш. 19°56′7″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Кракаўская архідыяцэзія[d]
Тып будынка	сабор
Архітэктурны стыль	готыка
Аўтар праекту	Giovanni Battista Trevano[d] і Джавані Батыста Джызлені[d]
Першае згадваньне	XI стагодзьдзе
Дата заснаваньня	XIV стагодзьдзе
Статус	ахоўваецца дзяржавай
Стан	дзейны
Сайт	Афіцыйны сайт
Катэдра сьвятых Станіслава і Вацлава на мапе Польшчы Катэдра сьвятых Станіслава і Вацлава
Катэдра сьвятых Станіслава і Вацлава на Вікісховішчы

Мінуўшчына

На месцы цяперашняга храму даўней разьмяшчаліся два іншыя будынкі: Катэдральны касьцёл сьв. Вацлава (пабудаваны ў 1020 і разбураны чэскім князем Бжэціславам у 1038), а пазьней асьвечаны ў 1142 трохнэфавы касьцёл біскупа і сьвятога велікамучаніка Станіслава Шчапаноўскага. Гэты будынак згарэў у 1305 року, засталася толькі крыпта сьв. Леанарда.

Вежы катэдры

Празь некалькі гадоў біскуп Нанкер пачаў будаўніцтва трэцяга, ужо гатычнага храма. Паколькі Кракаў да 1609 року заставаўся сталіцаю Польшчы, катэдральны сабор служыў адначасна прыдворным храмам, а ў падземных пачывальнях спачываюць каралі Польшчы.

Вавельскі сабор у наступных стагодзьдзях неаднаразова быў перабудаваны. Вакол яго зьявіліся капліцы, сярод іх капліца караля Жыгімонта, шэдэўр рэнэсанснай архітэктуры, работы італійскага дойліда Барталямэо Берэцы (1533).

На званіцы Жыгімонта, пабудаванай у XIV стагодзьдзі як частка ўмацаваньняў Вавэльскага пагорку, знаходзіцца звон «Зыгмунт», самы вядомы са званоў Польшчы, нацыянальны сымбаль краіны.

У 1399 у архікатэдральным саборы была пахаваная каралева Польшчы сьвятая Ядвіга, а ў XVII стагодзьдзі ў цэнтры сабора пабудаваны маўзалей сьвятога Станіслава Шчапаноўскага.

Асобы

Саркафаг Юльюша Славацкага

У катэдры пахаваныя амаль усе каралі Польшчы ад Уладыслаў I Лакетка да Станіслава Ляшчынскага (17 каралёў, у тым ліку 2 каралевы), кракаўскія біскупы й іншыя вядомыя дзеячы.

Каралі польскія		Сьвятыя
Уладыслаў I Лакетэк Казімер III Вялікі Ядвіга Анжуйская Уладыслаў II Ягайла Казімер IV Ягелончык Ян I Ольбрахт Жыгімонт I Стары Жыгімонт II Аўгуст Стэфан Баторы Ганна Ягелонка Жыгімонт III Ваза Уладыслаў IV Ваза Ян II Казімер Міхаіл Карыбут Вішнявецкі Ян III Сабескі Аўгуст II Фрыдрых Уладыслаў III Варненчык		Станіслаў Шчапаноўскі Ядвіга Іншыя Адам Сапега Тадэвуш Касьцюшка Юзэф Пілсудзкі Уладыслаў Сікорскі Юзэф Панятоўскі Адам Міцкевіч Лех і Марыя Качынскія Юльюш Славацкі Цыпрыян Каміль Норвід Фэлікс Турскі

Літаратура

• Skowron Ryszard. Wawel. Kronika dziejów. — Kraków: Zamek Królewski na Wawelu, 2001. — ISBN 83-88476-05-X
• Michał Rożek. Katedra Wawelska w XVII wieku. — Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980. — ISBN 83-08-00198-X

Вонкавыя спасылкі

Катэдра Сьвятых Станіслава і Вацлава — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйная бачына (пол.)
• Віртуальная катэдра (пол.) (анг.)
• Віртуальны шпацыр па катэдры (пол.)