Лунна

вёска ў Мастоўскім раёне Гарадзенскай вобласьці Беларусі From Wikipedia, the free encyclopedia

Лунна
Remove ads

Лу́нна[1] — вёска ў Беларусі, на левым беразе Нёмана. Цэнтар сельсавету Мастоўскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 961 чалавек. Знаходзіцца за 26 км на захад ад Мастоў, за 8 км ад чыгуначнай станцыі Чарлёна; на шашах Р41 і Р44.

Хуткія факты

Лунна — даўняе мястэчка гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны). Да нашага часу тут захаваліся збудаваныя ў стылі клясыцызму касьцёл Сьвятой Ганны і сядзіба Чахоўскіх, помнікі архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў.

Remove ads

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Лунна ўпамінаецца ў XVI ст. як вёска ў складзе Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва.

У 1546 годзе ў Луньне ўтварылася каталіцкая парафія. У 1782 годзе ў мястэчку збудавалі мураваны касьцёл.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Лунна апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Гарадзенскім павеце. На 1886 год у мястэчку дзеялі касьцёл, сынагога і 3 юдэйскія малітоўныя дамы, працавалі 20 крамаў, 3 шынкі і 2 харчэўні, штогод праводзіліся кірмашы. У пачатку XX ст. у Луньне існавалі царкоўнапрыходзкая школа, фэльчарскі пункт, пошта.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Лунна занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Лунна абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР[2]. Паводле Рыскай мірнай дамовы 1921 году Лунна апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Гарадзенскага павету Беластоцкага ваяводзтва. На 1921 год тут было 307 двароў.

У 1939 годзе Лунна ўвайшла ў БССР, дзе 12 студзеня 1940 году атрымала афіцыйны статус рабочага пасёлку Скідальскага раёну. У 1955 годзе статус паселішча панізілі да вёскі. На 1972 год тут было 473 двары, на 1997 год — 559, на 1997 год — 562.

У 2000-я гады Лунна атрымала афіцыйны статус «аграгарадку». У сярэдзіне жніўня 2009 году каля школы на загад мясцовага сельсавету зьнішчылі больш за 20 дрэваў з рэшткаў старажытнага парку вакол колішняга палаца Ромераў. Парк заснавалі яшчэ ў XIX стагодзьдзі. Пад вынішчэньне трапілі найбольш каштоўныя гадаваныя дрэвы[3].

  • Мястэчка на старых здымках
  • Thumb
    Драўляная забудова, 1930 г.
  • Thumb
    Дворык, 1930 г.
  • Thumb
    Сядзіба Крывіцкіх у Волі, да 1939 г.
  • Thumb
    Сядзіба Крывіцкіх у Волі, да 1939 г.
  • Thumb
    Сядзіба Крывіцкіх у Волі, да 1939 г.
  • Thumb
    Сядзіба Крывіцкіх у Волі, да 1939 г.
  • Thumb
    Сынагога, 1930 г.
  • Thumb
    Інтэр’ер сынагогі, 1930 г.
Remove ads

Насельніцтва

Дэмаграфія

  • XIX стагодзьдзе: 1830 год — 267 муж., зь іх шляхты 3, духоўнага стану 1, мяшчанаў-юдэяў 211, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 52[4]; 1884 год — 1211 чал., у тым ліку 965 юдэяў[5]; 1886 год — 1392 чал.
  • XX стагодзьдзе: 1901 год — 1375 чал.; 1921 год — 1884 чал.[6]; 1972 год — 1475 чал.; 1997 год — 1165 чал.[7]; 1999 год — 1137 чал.[8]
  • XXI стагодзьдзе: 2010 год — 961 чал.

Інфраструктура

У вёсцы працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова, дом культуры.

Remove ads

Забудова

Вуліцы і пляцы

Афіцыйная назваГістарычная назва
Камсамольская вуліцаПадольная вуліца (частка)
Паштовая вуліца (частка)[9]
Кірава вуліцаЗагаранская вуліца
Савецкая вуліцаВаўпянская вуліца

З усёй урбананімічнай спадчыны Лунны да нашага часу гістарычную назву захавала толькі Гарадзенская вуліца. У тэлефонным даведніку 1939 году ўпамінаюцца Касьцельны пляц і Лазенны завулак[10]. Таксама ў мястэчку існавалі Мяшчанская, Палявая і Стралецкая вуліцы.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Страчаная спадчына

  • Сынагога (XVIII ст.)

Галерэя

Крыніцы

Літаратура

Вонкавыя спасылкі

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads