Меднікі

Ме́днікі (лет. Medininkai) — вёска ў Летуве, каля ракі Лошы. Цэнтар староства Віленскага раёну Віленскага павету. Насельніцтва на 2011 год — 493 чалавекі. Знаходзяцца за 26 км ад Вільні, за 2 км ад беларуска-летувіскай граніцы; на аўтамабільнай дарозе Вільня — Менск.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Меднікі (неадназначнасьць).

Меднікі лац. Miedniki
лет. Medininkai
Агульны выгляд
Герб Меднікаў
Першыя згадкі:	1387
Краіна:	Летува
Павет:	Віленскі
Раён:	Віленскі
Вышыня:	257 м н. у. м.
Насельніцтва:	493 чал. (2011)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Паштовы індэкс:	13019
Геаграфічныя каардынаты:	54°32′20″ пн. ш. 25°39′0″ у. д.
Меднікі на мапе Летувы Меднікі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Меднікі — даўняе мястэчка гістарычнай Віленшчыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага, на этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захаваўся замак вялікіх князёў літоўскіх, помнік архітэктуры XIV стагодзьдзя.

Назва

Асноўны артыкул: Медзін

Медзін (Meddin) — імя германскага паходжаньня^[1].

На думку географа Вадзіма Жучкевіча, тапонім Меднікі мае зьвязкі зь медным рамяством, пашыраным сярод першых насельнікаў паселішча^[2].

Дзеля адрозьненьня ад Меднікаў (Варняў) на Жамойці часам насілі дадатковае азначэньне — Меднікі Літоўскія^[3]

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Гісторыя мястэчка мае непарыўныя зьвязкі з замкам вялікіх князёў, збудаваным, паводле найбольш пашыранага меркаваньня, у першай палове XIV стагодзьдзя (полюсныя вэрсіі — канец XIII стагодзьдзя і па 1380 год)^[4].

Меднікі здаўна належалі да ўладаньняў вялікага князя Альгерда, тут неаднойчы спынялася ягоная жонка цьвярская княжна Ўльяна. Медніцкі замак значыцца ў «Сьпісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх» апошняй чвэрці XIV стагодзьдзя. У гэты час ён быў аб’ектам нападаў крыжакоў. У 1385 годзе вялікі магістр Конрад фон Ротэнштайн дэманстратыўна зладзіў пад мурамі фартэцыі рыцарскі турнір, але пра ўзяцьце замка не паведамляецца. У 1402 годзе Сьвідрыгайла навёў на Меднікі нямецкіх хаўрусьнікаў, па чым тыя спалілі драўляныя ўмацаваньні замка і прадмесьці.

У XV — сярэдзіне XVI ст. у Медніцкім замку знаходзілася рэзыдэнцыя намесьніка вялікіх князёў. Тут любіў спыняцца вялікі князь Казімер. Пад 1517 годам Жыгімонт Гербэрштайн упамінае замак як пакінуты. У XVII ст. замкавыя муры выкарыстоўваліся як агароджа для сядзібы і саду.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Меднікі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Віленскім павеце. Каля 1885 году ў мястэчку было 26 будынкаў. У канцы XIX — пачатку XX стагодзьдзяў тут было 34 двары^[5].

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Меднікі занялі войскі Нямецкай імпэрыі. Нямецкія салдаты разабралі частку заходняга мура замка.

• Старая графіка Медніцкага замка
• 
  1827 г.
• 
  В. Дмахоўскі, 1853 г.
• 
  Н. Орда, 1875 г.
• 
  Літаграфія паводле малюнку Н. Орды

• 
  1876 г.
• 
  1880 г.
• 
  1882 г.
• 
  Я. Драздовіч, 1929 г.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Меднікі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У 1920 годзе мястэчка апынулася ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Віленскім павеце Віленскага ваяводзтва.

У 1939 годзе Меднікі ўвайшлі ў БССР, аднак 1—2 кастрычніка 1940 году Масква перадала мястэчка Летувіскай ССР. 31 ліпеня 1991 году, у пэрыяд распаду СССР, група байцоў рыскага АМАПу напала на мытны пост у Медніках. У выніку гэтага інцыдэнту загінулі 7 летувіскіх афіцэраў.

• Замак на старых здымках
• 
  1897 г.
• 
  1916 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  Я. Булгак, 1929 г.

• 
  Я. Булгак, 1929 г.
• 
  Я. Булгак, 1937 г.
• 
  Я. Булгак, да 1939 г.
• 
  Я. Булгак, да 1939 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1867 год — 221 чал.; каля 1885 году — 297 чал.^[6]
• XX стагодзьдзе: 1959 год — 361 чал.; 1970 год — 1970 чал.; 1979 год — 478 чал.; 1980 год — 480 чал.; 1986 год — 543 чал.; 1989 год — 586 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2001 год — 508 чал.; 2011 год — 493 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Замак (XIV ст.)
• Касьцёл Сьвятога Казімера (1928—1933)
• Могілкі старыя каталіцкія

Галерэя

• Краявіды Меднікаў
• 
  Замак
• 
  Замак, вежа
• 
  Замак, фрагмэнт
• 
  Касьцёл Сьвятога Казімера