Пагосьцішча

Паго́сьцішча^[2] — вёска ў Лёзьненскім раёне Віцебскай вобласці. Уваходзіць у склад Крынкаўскага сельсавету. Знаходзіцца за 5 км на паўноч ад чыгуначнай станцыі Выдрэя (лінія Віцебск — Лёзна — Смаленск). Рака Выдрэя пачынаецца за 2 км на паўднёвы захад ад вёскі.

Пагосьцішча
трансьліт. Pahościšča
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Лёзьненскі
Сельсавет:	Крынкаўскі
Насельніцтва:	71 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2138
Паштовы індэкс:	211 2хх[1]
СААТА:	2230830136
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	55°3′20″ пн. ш. 30°33′8″ у. д.
Пагосьцішча на мапе Беларусі ± Пагосьцішча Пагосьцішча

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Пагосьцішча ў складзе Віцебскага павету Віцебскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага. Першае ўпамінаньне 1450 год — маёнтак Пагосьцішча^[3]. У XVIII стагодзьдзі маёнтак Пагосьцішча ў валоданьні Рэвутаў^[4].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай 28 траўня 1772 году Пагосьцішча апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Віцебскім павеце Магілёўскай губэрні. З 22 сакавіка 1777 па 10 студзеня 1778 году ў складзе Бабінавіцкага павету Магілёўскай губэрні (Магілёўскае намесьніцтва — 10 студзеня 1778 — 12 сьнежня 1796). З 12 сьнежня 1796 па 27 лютага 1802 году ў Віцебскім павеце Беларускай губэрні. З 27 лютага 1802 па 23 лютага 1840 году ў складзе Бабінавіцкага павету Магілёўскай губэрні. Пасьля скасаваньня Бабінавіцкага павету ў 1840 годзе Пагосьцішча — цэнтар Пагошчанскай воласьці Аршанскага павету Магілёўскай губэрні.^[5]

У 1862 годзе: валасны старшыня — селянін Сьцяпан Мікіціч і валасны пісар — губэрнскі сакратар Іван Адамавіч Ізьбіцкі. Уласьнік маёнтка Пагосьцішча паручнік у адстаўцы, міравы пасярэднік Аршанскага павету Антон Дэмбінскі-Пёры ((па-расейску: Іосифъ Антонъ Станиславовичъ Дембинскій-Піоро, па-польску: Antoni Pióry)).^[6]

7 траўня (25 красавіка) 1863 году пад Пагосьцішчам некалькі дзясяткаў паўстанцаў атрада Ігната Будзіловіча былі атакаваныя жаўнерамі Магілёўскага палка і ўзброенай сялянскай варты пад кіраўніцтвам падпалкоўніка Савіцкага. З паўстанцаў шасьцёра забіта, тры паранены і дваццаць аднаго затрымалі. Тры жаўнеры атрымалі раненьні, адзін зь іх сьмяротнае, і два селяніны забітыя^[7][8]. Маёнтак Пагосьцішча Пагошчанскай воласьці Аршанскага павету канфіскаваны ў дзяржаўны скарб Расеі.

Юлія Дзьмітрыеўна Кажэўнікава, жонка калескага саветніка ў 1877 годзе набыла маёнтак Пагосьцішча — 869 дзесяцін зямлі.^[9]

У 1910 годзе пагосьцішчанскія сяляне валодалі 85 дзесяцінамі зямлі. Маёнтку Пагосьцішча, уласнасьць 1-га сялянскага Пагосьцішчанскага таварыства, належала 265 дзесяцін зямлі. Існавала школа.^[10]

Насельніцтва

• XIX стагодзьдзе: 1857 год — 45 чалавек ^[11]; 1886 год — 55 чалавек ^[12]
• XX стагодзьдзе: 1910 год — сяло Пагосьцішча: 7 хат, 23 мужчыны і 24 жанчыны; маёнтак Пагосьцішча: 15 хат, 39 мужчын і 40 жанчын^[10]; 1999 год — 95 жыхароў
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 71 жыхар

Славутасьці

• Крыж памяці паўстанцаў 1863—1864 гадоў усталяваны ў 2005 годзе.
• Стэла пастаўленая ў 1977 годзе ў памяць бою партызан «Брыгады Аляксея» пад кіраўніцтвам А. Ф. Данукалава зь нямецкім гарнізонам 26 жніўня 1942 году^[13].
• Абэліск пастаўлены ў 1964 годзе на брацкіх вайсковых могілках, дзе пахаваны 1498 воінаў загінуўшых пад час баёў 1943—1944 гадоў пры вызваленьні вёскі^[13].
• Помнікі-абэліскі на магілах: камісара зямельнага аддзела Высачанскай воласьці Пятра Насьледнікава (1896—1918 гады), падпалкоўніка Ўладзімера Зелянкова і партызана з «Брыгады Аляксея» Івана Міхайлава^[13].

Страчаная спадчына

• Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа^[11]. У XVIII стагодзьдзі парафія Беларускай грэка-каталіцкай царквы (БГКЦ)^[4].

Асобы

• Уладзімер Лісіцын (13 красавіка 1944 — 12 ліпеня 1973), беларускі паэт