Рашаў

Ра́шаў^[1] — былая вёска ў Беларусі. Уваходзіў у склад Хвойніцкага райсавету Гомельскай вобласьці. Знаходзіцца за 16 км на паўночны ўсход ад места і чыгуначнай станцыі Хвойнікаў, на аўтамабільнай дарозе Хвойнікі — Рэчыца.

Рашаў
трансьліт. Rašaŭ
Дата заснаваньня:	перад 1618 годам
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Хвойніцкі
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2346
СААТА:	3254700036
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	52°0′7″ пн. ш. 30°12′26″ у. д.
Рашаў на мапе Беларусі ± Рашаў Рашаў

Гісторыя

Карона Каралеўства Польскага

Герб Боньча роду Харлінскіх

Ці не ўпершыню Рашаў згаданы ў судовым дэкрэце ад 12 чэрвеня 1618 году. Справа датычылася насланьня людзей панства Гальшкі і Міхала Лозкаў з добраў Юравічы на грунты маёнтку Хвойнікі пана Мікалая Харлінскага і забраньня паташу, нападу на карчму Рашаў. У акце ад 7 чэрвеня 1623 году аб наезьдзе на Астраглядаўскі маёнтак і замак, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі) і прыналежныя ім паселішчы названа таксама "wieś Raszow"^[2]. Месьцілася паселішча ў Кіеўскім ваяводзтве Каралеўства Польскага.

Ад тых часоў і да рэформавага пэрыяду ў складзе Расейскай імпэрыі (1860-я гады) Рашаў, як паселішча альбо ўрочышча, належаў тым самым уладальнікам, што і Хвойнікі з Астраглядамі, г. зн. пасьля Харлінскіх, ад 1624 г. – панам Мікалаю Абрамовічу, Максыміліяну Бжазоўскаму, князям Шуйскім, сямейству Прозараў.

Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1640 году, з 2 дымоў у Рашаве кашталяна мсьціслаўскага Мікалая Абрамовіча выбіралася 2 злотых^[3]. Пасьля гэтага ажно да канца XVIII ст. вёска ўжо ня згадвалася, імаверна, праз тое, што яе жыхары яшчэ ў другой палове XVII ст. пераселеныя ў больш люднае месца, у межы Астраглядавіцкага ключа, дзе заснаваны быў хутар Рашаўцы. Пазьней Рашаў адроджаны як слабада.

Расейская імпэрыя

Герб уласны роду Прозараў

Слабада Рашаў у рэвізіі 1795 г.

Амелькаўшчына і Рашава слабада на схематычным пляне Рэчыцкага павету 1800 г.

Пасьля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) вёска — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага Рэчыцкага павету Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году Менскай губэрні Расейскай імпэрыі^[4]. У крыніцы, заснаванай як быццам на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вёска Рашаў згаданая сярод уладаньняў пана Людвіка^[a] Прозара, якія былі перайшлі «в казну», але потым «по высочайшему повелению» вернутыя пані Луізе (з князёў Шуйскіх) Прозаравай, спадчыннай іх уладальніцы^[5]. Паводле рэвізіі 1795 году Слабада Рашаў, у якой налічвалася 7 двароў з 15 жыхарамі мужчынскага і 18 жаночага полу, была ў заставе ад пані Людвікі з князёў Шуйскіх Прозар у мсьціслаўскага стольніка Юстыніяна Фурса. Прозьвішчы жыхароў – Добаш, Аўдзеенка, Душкевіч, Ярац^[6]

У «Списках населенных мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.», засьведчана, што 71 жыхар вёскі Рашаў абодвух полаў і 2 вайскоўцы належалі да прыходу Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў сяле Маладуша^[7].

У парэформавы час Рашаў адміністрацыйна належаў да Маладушскай воласьці. На 1876 і 1879 гады жыхары Рашава заставаліся прыхаджанамі Мікалаеўскай царквы ў Маладушы^[8]. Згодна зь перапісам 1897 году, дзейнічала хлебазапасная крама. На 1909 год у вёсцы Рашаў — 21 двор з 165 жыхарамі^[9].

Найноўшы час

У 1931 годзе арганізаваны калгас. У чэрвені 1943 году акупанты цалкам спалілі вёску і забілі 11 жыхароў. 27 вяскоўцаў загінулі на франтах.

Насельніцтва

• 1816 год — 28 двароў.
• 1850 год — 64 жыхары.
• 1897 год — 165 жыхароў (згодна зь перапісам).
• 1930 год — 46 двароў, 247 жыхароў.
• 1940 год — 51 двор, 259 жыхароў.
• 1959 год — 220 жыхароў (паводле перапісу).
• 2004 год — жыхароў няма.

Забудова

Плян Рашава складаўся з простай мэрыдыяннай вуліцы, да якой на поўдні далучалася зьлёгку скрыўленая вуліца. Забудова двухбаковая, драўлянымі хатамі сядзібнага тыпу^[10].

Заўвагі

1. Тут, пэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.