Чамярысы

Чамяры́сы^[3] — вёска ў Брагінскім раёне Гомельскай вобласьці. Цэнтар Чамярыскага сельсавету.

Чамярысы лац. Čamiarysy
Дата заснаваньня:	перад 1734 годам[a]
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Брагінскі
Сельсавет:	Чамярыскі
Насельніцтва:	▼404 чал. (2009)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2344
Паштовы індэкс:	247643
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	51°41′57.03″ пн. ш. 30°27′21.49″ у. д.
Чамярысы на мапе Беларусі ± Чамярысы Чамярысы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Гісторыя

Карона Каралеўства Польскага

Згодна з «Тарыфам падымнага падатку Оўруцкага павету 1734 г.», складзеным на падставе папярэдняй люстрацыі, вёска Czemerysy — у палове Брагінскага маёнтку, якую дагэтуль шмат гадоў трымаў у заставе ад паноў Канецпольскіх дорпацкі падкаморы пан Аляксандар Антоні Бандынэлі^[4]. А. Бандынэлі спачыў у 1733 годзе і менавіта тады князь Міхал Сэрвацы з старэйшай галіны і апошні ў родзе Вішнявецкіх ці не ўпершыню падпісаўся як «hrabia... na Brahiniu»^[5]. Але Чамярысы, падобна, ня былі ягонай уласнасьцю.

На 1754 год з 42 двароў (×6 — каля 252 жыхароў) вёскі Чамярысы спрэчнай прыналежнасьці (in controverso) выплачвалася «do grodu» (Оўруцкага замка) 6 злотых і 16,5 гроша, «na milicję» (пераважна на барацьбу супраць гайдамакаў) 26 злотых і 6 грошаў^[6].

Расейская імпэрыя

Герб Радван зьменены роду Юдыцкіх.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Чамярысы — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 г. у складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага Рэчыцкага павету спачатку Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 г. Менскай губэрні Расейскай імпэрыі^[7]. У крыніцы, заснаванай на зьвестках рэвізіі 1795 году, сказана, што вёска Чамярысы разам з Лоевам і іншымі добрамі належала генэралу-лейтэнанту польскай службы Юзафу Юдыцкаму^[8]

Найноўшы час

9 лютага 1918 годe, яшчэ да падпісанmня Берасьцейскага міру з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Украінскай Народнай Рэспубліцы. У адказ на гэта, 9 сакавіка Другой Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Чамярысы ў складзе Савіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта Украінскай Дзяржавы» гэтмана Паўла Скарападзкага^[9].

1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі, але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да РСФСР.

Насельніцтва

• 2003 год — 212 двароў, 505 жыхароў.
• 2004 год — 209 двароў, 492 жыхары.
• 2006 год — 197 двароў, 479 чалавек, зь якіх 91 ва ўзросьце да 16 гадоў, 227 — у працаздольным і 161 — старэйшым за працаздольны.

Заўвагі

1. Зыходзячы з назвы, лягічна было б меркаваць, што паселішча заснаванае каля таго часу, як зьявіліся першыя зьвесткі пра падараваньне зямельных угодзьдзяў баярам цюрскага паходжаньня Чамярысам. Нават і ўважаць за іх радавую маетнасьць^[1]. У люстрацыі Любецкага староства 1616 году сказана, што продкі баяраў атрымалі «вечным правам» востраў Просмыч яшчэ ад астатняга з дынастыі Ягелонаў караля Жыгімонта Аўгуста († 1572). Пацьвердзіў тое права і трэці з абраных ужо каралёў — Жыгімонт Ваза^[2]. Але існуе праблема: як паселішча Чамярысы да XVIII ст. не названыя ні ў адной крыніцы.