Олда

Олда (Ольда, Оўда), Голда (Голдзь), Аўда — мужчынскае імя.

Aldo (Olda)
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Ольда, Оўда, Голда, Голдзь, Аўда
Зьвязаныя імёны	Алдыка, Альдона, Аўтаўт, Гаўтар
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Олда»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Алда, Галда або Олда (Aldo, Haldo, Olda) — імя германскага паходжаньня^[1][2]. Іменная аснова алд- (алт-) паходзіць ад гоцкага alds 'стары'^[3] (з значэньнем мудрасьці^[4]). Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Алдыка (Олдыка, Аўдзіка, Гольдзіка), Альдона, Аўтаўт. Адзначаліся германскія імёны Aldiko, Aldona, Altolt. Апроч таго, існуе іменная аснова аўд- (од-, от-), якая паходзіць ад гоцкага audags 'шчасьце, асалода'^[5], германскага *auð 'багацьце, спор'^[6][a].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Olda (Olt, Holt, Olto, Holto), Awdan, Aldegundis (Aldegunda), Aldir (< Aldheri), Oltman, Aldmirus (Oldmirus), Oldrzych (Holdrzych), Aldwigus^[8].

У Прусіі бытавалі імёны: Aldegut^[b] (1363 год)^[10], Autor^[c][12], Aldewisse^[d] (1409 год)^[14]. У 1604 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Johannes Aldus, Mimelensis Borussus, у 1608 годзе — Matthias Altt, Soldaviensis Borussus, у 1622 годзе — Georgius Aldt, Soldaviensis Borussus, у 1641 годзе — Christophorus Altus, Elbingensis Borussus, у 1642 годзе — Fridericus Aldus, Memelensis Prussus^[15].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: двор ихъ отчиньи извечныи на имя Овдово… двор у Белици Овдово (9 траўня 1498 году)^[16]; с ыменья его Овдовского… тое именье на Овдове (13 ліпеня 1503 году)^[17]; Auda (1504 год)^[18]; тры земли у волости Стоклишъскои… Овъдовъщыну (10 лютага 1561 году)^[19]; з ыменья Олдова въ повете Лидскомъ^[20], з ыменей своихъ въ повете Новогородскомъ лежачихъ, з Овдовичъ^[21] (1567 год); въ маетности своей Ольдове въ повете Лидскомъ лежачой… кгрунту дворного Ольдовского… церкви Ольдовское… Ольдова (1635 год)^[22]; iegomość pan Kazimierz Krzysztoph na Oldowie y Dziedzielowiczach Tryzna (28 сакавіка 1669 году)^[23]; отецъ Клеменсъ на Ольдове и Лебеде Тризна (30 чэрвеня 1678 году)^[24]; domek Adama Hołdziewicza (1690 год)^[25]; Hołdowicze (1744 год)^[26]; xiędzem Bonawenturą Hołdowiczem — exprowincyalem, gwardianem (17 верасьня 1754 году)^[27][e].

Носьбіты

• Ян Альд (Jan Aldus) — выхадзец зь Місьні (Нямеччына), які ў 1586—1590 гадох навучаўся ў Папскай сэмінарыі ў Вільні^[45]
• Адам Голдзевіч — віленскі мешчанін, які ўпамінаецца ў 1690 годзе

Галдзевічы і Равіч-Галдзевічы — літоўскія шляхецкія роды^[46].

У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Голдаў (таксама Олдаў) у Лідзкім павеце^[47].

У 1600 годзе ўпамінаецца маёнтак Ольдавічы ў Наваградзкім ваяводзтве^[48].

На 1882—1909 гады існавалі маёнтак і вёска (сядзіба і фальварак) Голдавічы на гістарычнай Наваградчыне каля Ляхавічаў^[49][50].

На гістарычнай Лідчыне існуе старажытная вёска Голдава (Олдава).

Заўвагі

1. У «Слоўніку летувіскіх прозьвішчаў» прызнаецца брак тлумачэньня асновы алд- зь летувіскай мовы^[7]
2. Адзначалася старажытнае германскае імя Aldguda^[9]
3. Адзначалася старажытнае германскае імя Althar^[11]
4. Адзначалася старажытнае германскае імя Haldowis^[13]
5. Таксама:

   • Гаўдзіла (адзначалася старажытнае германскае імя Aldilo^[28]): Гаўдзілевічы — літоўскі шляхецкі род^[29];
   • Алдан (адзначалася германскае імя Aldanus^[30]): Marianna Ałdan (1841 год)^[31];
   • Альдзен, Ольдзэн (адзначалася старажытнае германскае імя Aldina^[32], Aldin^[33]): Ольдзэн (Oldzen) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў^[34], на 1906 год існавала вёска Альдзенішкі (Ольдзенішкі) у Дзьвінскім павеце Віцебскай губэрні^[35], у гістарычнай Прусіі існуе вёска Аўдынішкі;
   • Альтовін (адзначалася старажытнае германскае імя Altwin^[36]): Ignacy Altowin (1780 год)^[37];
   • Аўдат (адзначаліся старажытныя германскія імёны Altad, Aldates^[38] і Audat^[39]): у 1589 годзе ўпамінаўся ўпіцкі зямянін Урбан Станіслававіч Аўдатовіч^[40];
   • Алтар (адзначалася старажытнае германскае імя Althar, Aldar^[11]): Миколай Олтаръ Матысовичъ (1567 год)^[41], на 1904 год існавала сядзіба Альдорына (Альдарына) у Смаленскім павеце Смаленскай губэрні^[42];
   • Эльдарад (адзначаліся старажытныя германскія імёны Aldrad і Elderad^[43]): на 1906 год існаваў засьценак Эльдарады ў Рэжыцкім павеце Віцебскай губэрні^[44]