Валасач

Валаса́ч^[1] (трансліт.: Valasač, руск.: Волосач) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Навапольскага сельсавета. Месціцца за 40 км на захад ад Мар’інай Горкі, 65 км ад Мінска, 27 км ад чыгуначнай станцыі Рудзенск на лініі Мінск — Асіповічы. Непадалёк ад азёр Сіняя Града і Круглае.

Вёска Валасач Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Пухавіцкі Сельсавет Навапольскі Каардынаты 53°30′14″ пн. ш. 27°40′24″ у. д.HGЯO Насельніцтва ▲5 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1713 Паштовыя індэксы 222839 Аўтамабільны код 5 СААТА 6244840015 Валасач Валасач

Гісторыя

Ранняя гісторыя

Аляксандр Ельскі пісаў, што Валасач ляжыць на беразе велізарных балот, якія ёсць адгалінаваннем меркаванага дагістарычнага «Мора Герадота» на Палессі^[2].

Пазней лясное ўрочышча ў Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, якое належала да дамена Сяргеевічы.

Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года ў складзе Расійскай імперыі, у Ігуменскім павеце Мінскай губерні. Пры падзеле пушчы паміж сёстрамі Барбарай з Прозараў Букатовай і Ружай з Прозараў Ельскай каля 1796 года частка ў памеры каля 4 валок адышла да дамена Дудзічы Ельскай. У 1857 годзе дудзіцкая частка Валасача была падзеленая паміж даменамі Дудзічы і Замосце братоў Міхала і Аляксандра Ельскіх^[2].

У канцы XIX ст. урочышча ў Цітвянскай воласці Ігуменскага павета Мінскай губерні. Валасач, які адносіўся да Сяргеевічаў, быў у валоданні Івана Андрэевіча Бунге, цалкам ачышчаны ад лесу, стаў паселішчам, якое гаспадар здаваў у арэнду^[2]. У 1908 годзе засценак.

Найноўшы час

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай воласць абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. У пачатку 1930-х гадоў праведзена прымусовая калектывізацыя, у 1933 годзе працаваў калгас, была кузня.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года акупаваная нацысцкай Германіяй. У траўні 1943 года вёска была спалена, забітыя 104 жыхары. Пасля вайны вёска адноўленая.

Да 29 чэрвеня 2006 года вёска ўваходзіла ў склад Сяргеевіцкага сельсавета^[3]. З 2006 года па 28 траўня 2013 года ў складзе Праўдзінскага пассавета^[4]. 28 траўня 2013 года вёска перададзеная з ліквідаванага Праўдзінскага пасялковага савета ў склад Навапольскага сельсавета^[4].

Насельніцтва

• 1897 год — 7 жыхароў
• 1908 год — 29 двароў, 188 жыхароў
• 1917 год — 34 двары, 217 жыхароў
• 1940 год — 45 двароў, 220 жыхароў
• 1960 год — 90 жыхароў
• 1999 год — 12 жыхароў
• 2002 год — 4 двары, 4 жыхары
• 2010 год — 3 жыхары
• 2012 год — 2 гаспадаркі, 2 жыхары
• 2019 год — 5 жыхароў^[5]

Спіс вуліц

• Цэнтральная вуліца^[6]

Вядомыя асобы

• Сямён Пархімовіч (1912—1998) — Заслужаны настаўнік прафесійна-тэхнічнай адукацыі Беларусі.