Гарэлец

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Гарэлец (значэнні).

Гарэ́лец^[1] (трансліт.: Hareliec, руск.: Горелец) — аграгарадок^[2] у Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Навасёлкаўскага сельсавета. Месціцца за 22 км на паўднёвы захад ад Мар’інай Горкі, 71 км ад Мінска, на рацэ Пціч.

Аграгарадок Гарэлец Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Пухавіцкі Сельсавет Навасёлкаўскі Каардынаты 53°25′37″ пн. ш. 27°55′36″ у. д.HGЯO Водныя аб’екты Пціч Насельніцтва ▼270 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1713 Паштовыя індэксы 222827 Аўтамабільны код 5 СААТА 6244843014 Гарэлец Гарэлец

Гарэлец на Вікісховішчы

Гісторыя

Ранняя гісторыя

У 1588 годзе сяло, шляхецкая ўласнасць у Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. Было ва ўласнасці Радзівілаў.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Ігуменскім павеце Мінскай губерні. У 1800 годзе былі карчма, 2 млыны, царква, маёнтак князя Дамініка Гераніма Радзівіла. Праз шлюб дачкі Дамініка Гераніма, Стэфаніі, Гарэлец перайшоў да Вітгенштэйнаў^[3]. У 1854 годзе ўласнасць князя Пятра Вітгенштэйна.

Пасля 1861 года ў Цітвянскай воласці Ігуменскага павета. Паводле перапісу 1897 года былі аднайменныя сяло, маёнтак і ўрочышча, у сяле быў хлебазапасны магазін. У 1912 годзе адкрыта земскае народнае вучылішча.

Найноўшы час

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай воласць абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. Маёнтак нацыяналізаваны. На базе вучылішча была створана працоўная школа 1-й ступені, у якой у 1922 годзе было 24 вучні. З 1924 года да 1939 года і з 1954 года цэнтр Гарэлецкага сельсавета^[4].

У пачатку 1930-х гадоў праведзена прымусовая калектывізацыя, створаны калгас «Новы Гарэлец», была кузня.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да 3 ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі. 7 лістапада 1942 года ў вёсцы з Гарэлец з нагоды гадавіны Кастрычніцкай рэвалюцыі адбыўся парад савецкіх партызан. Зладзілі парад члены 2-й Мінскай партызанскай брыгады. Удзельнічала ў парадзе каля 1200 чалавек: акрамя партызан, прысутнічалі насельнікі вёсак Гарэлец, Пясчанка, Ліпск. Працавала радыёўстаноўка, выйшаў 1-ы нумар газеты Рудзенскага падпольнага райкама партыі «В бой за Родину», пра парад таксама напісалі маскоўскія газеты. Пасля парада нямецкія войскі правялі аперацыю «Альберт II» у раёне вёскі Гарэлец^[5]. Былі спалены 6 вёсак: Гарэлец, Ліпнікі, Пясчанка, Янка Купала, Ліпск, Ржышча. Пасля вайны вёска адноўлена.

Да 29 чэрвеня 2006 года вёска была цэнтрам Гарэлецкага сельсавета^[6].

Насельніцтва

• 1800 год — 38 двароў, 415 жыхароў
• 1897 год — сяло, 62 двары, 362 жыхары; маёнтак, 13 жыхароў; урочышча, 7 жыхароў
• 1908 год — 76 двароў, 440 жыхароў; маёнтак, 1 двор, 5 жыхароў
• 1917 год — 82 двары, 581 жыхар; маёнтак 1 двор, 7 жыхароў
• 1960 год — 482 жыхары
• 1970 год — 113 двароў, 441 жыхар
• 1996 год — 409 жыхароў, 148 двароў^[7]
• 2002 год —133 двары, 357 жыхароў
• 2009 год — 287 жыхароў^[8]
• 2019 год — 270 жыхароў

Інфраструктура

Эканоміка

• Крама
• Аддзяленне сувязі
• Механічная майстэрні

Адукацыя

• Базавая школа

Культура

• Бібліятэка
• Дом культуры

Медыцына

• Фельчарска-акушэрскі пункт

Славутасці

• Музей «Партызанская Слава» — філіял ДУ «Пухавіцкі раённы краязнаўчы музей» з карціннай галерэяй.
• Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан (1941—1944).

Вядомыя асобы

• Міхаіл Мікалаевіч Марушын (1920—2000) — матэматык.