Дэбют (літаратурная прэмія)

Літаратурная прэмія «Дэбют» імя Максіма Багдановіча — літаратурная ўзнагарода, якая прысуджаецца літаратарам-пачаткоўцам.

Надаецца ў тых жанрах, у якіх пісаў Максім Багдановіч: паэзія, проза і мастацкі пераклад. Твор мусіць быць напісаны па-беларуску, аўтар на момант вылучэння павінен мець не больш за 35 поўных гадоў ^[1].

Заснаваная ў снежні 2010 г. Беларускім ПЭН-цэнтрам і Саюзам беларускіх пісьменнікаў з удзелам расійскага бізнесоўца беларускага паходжання Паўла Бераговіча^[2].

Лаўрэаты

Год	Паэзія	Проза	Мастацкі пераклад
2011	Віталь Рыжкоў	Наталка Харытанюк	Наста Лабада
2012	Антон Францішак Брыль	Віктар Марціновіч	часопіс ПрайдзіСвет
2013	Андрэй Адамовіч	Юлія Шарова	Ганна Янкута
2014	Уладзь Лянкевіч	Кацярына Ааро	Кацярына Маціеўская і Серж Мядзведзеў
2015	Таццяна Нядбай	Аляксей Палачанскі	-
2016	Святлана Рогач	Анатоль Івашчанка	-
2017	Міхал Бараноўскі	Андрусь Горват	Адэля Дубавец
2018	-	Зараслава Камінская	Ганна Комар, Юлія Цімафеева, Наталля Бінкевіч
2019	Галіна Сіўчанка	Дар’я Трайдэн	Паўліна Вітушчанка
2021	Артур Камароўскі	Давід Алег Лісоўскі	Таццяна Анікеенка
2023	-	Таццяна Карытка	Яўген Папакуль

Крытыка

У 2016 годзе ў беларускай літаратурнай прасторы ўзнік скандал па выніках уручэння літаратурнай прэміі «Дэбют». На цырымоніі ўручэння прэміі намінацыя «Паэзія» засталася без пераможцы, у выніку чаго маладыя паэты палічылі такое рашэнне журы зняважлівым да іх. Пасля інцыдэнту паэт Алесь Плотка, які ўвайшоў у шорт-ліст прэміі, звярнуўся да арганізатараў конкурсу, «каб брыдкі скандал, які ўзнік вакол гэтай намінацыі, быў вырашаны». Яго падтрымалі і астатнія шортлістэры. Алесь Плотка пракаментыраваў, што сваім рашэннем не прызначаць пераможцу сярод паэтаў журы парушыла статут прэміі, дзе напісана: «ў кожнай намінацыі вызначаюцца пераможца (1 месца) і даюцца два заахвочвальныя прызы»^[3].

Павел Анціпаў распавёў, што ў 2012 годзе ён, як рускамоўны пісьменнік, не мог атрымаць прэмію:

«Справа ў тым, што, «Дэбют» уручаўся толькі беларускамоўным аўтарам, але гэта было не відавочна, нейкага напісанага палажэння ў прэміі на было^[4] (руск.).

Зноскі

1. Заснаваная літаратурная прэмія імя Максіма Багдановіча // Наша Ніва(недаступная спасылка)
2. Найлепшымі дэбютнымі кнігамі — Марціновіч, Брыль і пераклад По // Наша Ніва
3. Настасся Салановіч. Скандал на прэміі «Дэбют». Як «Паэзія» засталася без пераможцаў (нявызн.). БелаПАН (24 сакавіка 2016). Праверана 8 сакавіка 2018.(недаступная спасылка)
4. «Х… вы ей дадите». Адзін з кіраўнікоў ПЭН-Цэнтра апублікаваў мемуары пра кулуары ПЭНаўскіх літпрэмій // nashaniva.by 15 лістапада 2019