Неманойці

Неманойці^[1], часам Неманайцы^[2], таксама Нямунайціс (літ.: Nemunaitis) — мястэчка ў Аліцкім раёне Аліцкага павета Літвы, на правым беразе Нёмана. Месціцца за 18 км на поўдзень ад Аліты. Цэнтр сянюніі.

Мястэчка Неманойці літ.: Nemunaitis Герб Сцяг Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі Краіна  Літва Павет Аліцкі Раён Аліцкі Сянюнія Неманойская Каардынаты 54°18′00″ пн. ш. 24°01′40″ у. д.HGЯO Вышыня цэнтра 90 м Водныя аб’екты Нёман Насельніцтва 218 чал. (2001) Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-64021 Неманойці на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Назва

Тапонім утвораны ад назвы ракі Нёман з дапамогай суфікса -ойці (-айцы)^[3].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Неманойці як абарончы замак датуецца 1384 годам (зноў упамінаецца ў 1387 годзе). У 1413 годзе яны ўвайшлі ў склад Троцкага павета Троцкага ваяводства.

У 1625—1626 гадах Мікалай і Казімір Сапегі збудавалі ў Неманойцях першы касцёл. Кароль і вялікі князь Жыгімонт Ваза перадаў навастворанаму прыходу тры вёскі. За часамі вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) касцёл спалілі ў 1655 годзе, у 1669 годзе яго аднавілі.

Герб Неманойцяў 1792 года

19 сакавіка 1792 году кароль і вялікі князь Станіслаў Аўгуст Панятоўскі надаў Неманойцям Магдэбурскае права і герб.

Пад уладай Расійскай імперыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай 1795 года Неманойці апынуліся ў складзе Расійскай імпірыі, у Троцкім павеце Віленскай губерні. Каля 1886 года ў мястэчку было 122 будынкі. У пачатку XX ст. Неманойскую гаворку, якая належыць да паўднёвааўкштоцкіх гаворак літоўскай мовы, вывучаў расійскі лінгвіст Барыс Ларын. З 1909 года ў Неманойцях пачалі праводзіцца набажэнствы па-літоўску, у 1916—1918 гадах пры касцёле распачалі дзейнасць літоўскія асветніцкія і адраджэнцкія арганізацыі.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Неманойці занялі войскі Германскай імперыі.

Найноўшы час

Па польска-літоўскіх баях і падпісанні пагаднення паміж міжваеннай Польшчай і Літвой у 1919 годзе Неманойці апынуліся ў складзе Літвы. З 1940 года ў Літоўскай ССР. За часамі Другой сусветнай вайны з чэрвеня 1941 да 1944 года мястэчка было пад акупацыяй Германіі.

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы. У 1997 годзе дэкрэтам Прэзідэнта Літвы Неманойцям вернуты герб.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: ~1886 год — 692 чал., з іх 263 каталікі, 14 праваслаўных і 415 іўдзеяў^[4]
• XXI стагоддзе: 2011 год — 153 чал.

Інфраструктура

У Неманойцях працуюць школа і пошта.

Славутасці

• Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі (1904; збудаваны ў стылі неаготыкі паводле праекта Вацлава Міхневіча)
• Помнік загінулым за незалежнасць