Новы Двур (Сакульскі павет)

Но́вы Двур^[1] (польск.: Nowy Dwór) — вёска ў Польшчы, за 27 км на поўнач ад Сакулкі і за 63 км на поўнач ад Беластока, на рацэ Бебжы. Уваходзіць у склад Сакульскага павета Падляскага ваяводства, сядзіба вясковай гміны Новы Двур. Насельніцтва 625 чалавек (2012).

Вёска Новы Двур польск.: Nowy Dwór Герб Касцёл Святога Яна Хрысціцеля Краіна  Польшча Ваяводства Падляскае Павет Сакульскі Гміна Новы Двур Каардынаты 53°37′52″ пн. ш. 23°32′37″ у. д.HGЯO Кіраўнік Казімір Богуш Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код +48 85 Паштовыя індэксы 16-205 Аўтамабільны код BSK Новы Двур на карце Польшчы ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Новы Двор.

Гісторыя

Касцёл, 1879 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Касцёл, каля 1900 г.

Новы Двор быў заснаваны ў XV стагоддзі як каралеўскі сталовы маёнтак Гарадзенскай эканоміі. Ён уваходзіў у склад Гарадзенскага павета Троцкага ваяводства. Паводле падання, у 1513 годзе з фундацыі вялікай княгіні Боны Сфорца быў пабудаваны першы касцёл.

12 жніўня 1579 года кароль і вялікі князь Стэфан Баторый надаў Новаму Двару магдэбургскае права і герб: у срэбным полі залаты леў на чырвоным муры^[2].

Пад уладай Расійскай імперыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе Новы Двор апынуўся ў складзе Расійскай імперыі, у Гродзенскім павеце Гродзенскай губерні.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай Новы Двор абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай I з’езда КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР^[3]. Згодна з Рыжскім мірным дагаворам 1921 года Новы Двор апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Гродзенскім павеце Беластоцкага ваяводства. У 1934 годзе статус паселішча паніжаны да вёскі.

З пачаткам Другой сусветнай вайны 15 верасня 1939 года Новы Двур акупавалі войскі Трэцяга Рэйха, але праз тыдзень вёску перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбентропа. У лістападзе 1939 года Новы Двур увайшоў у склад БССР, у Беластоцкую вобласць. З чэрвеня 1941 да верасня 1944 года вёска зноў знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. 16 жніўня 1945 года ўлады СССР перадалі Новы Двур Польскай Народнай Рэспубліцы. У 1955 годзе ў Новым Двуры была пабудавана мураваная царква.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: ~1886 год — 1083 чал., з іх 445 каталікоў, 38 праваслаўных і 438 іўдзеяў^[4]
• XXI стагоддзе: 2012 год — 625 чал.

Славутасці

Царква Святога Мікалая

• Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (1547, 1877—1878)
• Могілкі: каталіцкія, праваслаўныя
• Царква Святога Мікалая (1955)

Вядомыя асобы

• Станіслаў Грынкевіч (1902—1945) — беларускі грамадскі і палітычны дзеяч.
• Францішак Грынкевіч (1884—1933) — беларускі каталіцкі дзеяч.
• Янка Чарапук (пс. Змагар; 1896—1957) — беларускі грамадска-палітычны дзеяч, арганізатар беларускага жыцця ў Чыкага.
• Оскар Фабіян^[ru] (1846—1899) — польскі матэматык і фізік.