Расціслаў Мсціславіч

Расціслаў Мсціславіч, хроснае імя Міхаіл (паміж 1100—1110 — 14 сакавіка 1167, Заруб) — князь смаленскі (1125—1159), вялікі князь кіеўскі (1154, 1159—1167); заснавальнік дынастыі смаленскіх князёў Расціславічаў.

Расціслаў Мсціславіч
Князь смаленскі 1127 — 1167
Папярэднік	Вячаслаў Уладзіміравіч
Пераемнік	Раман Расціславіч
Князь Наўгародскі 1154 — 1154
Папярэднік	Яраслаў Ізяславіч
Пераемнік	Давыд Расціславіч
Вялікі князь Кіеўскі 1154 — 1155
Папярэднік	Ізяслаў Мсціславіч
Пераемнік	Ізяслаў Давыдавіч
12 красавіка 1159 — 12 лютага 1161
Папярэднік	Мсціслаў Ізяславіч
Пераемнік	Ізяслаў Давыдавіч
6 сакавіка 1161 — 14 сакавіка 1167
Папярэднік	Ізяслаў Давыдавіч
Пераемнік	Мсціслаў Ізяславіч
Нараджэнне	1110[1] Кіеў, Кіеўская Русь
Смерць	1167[1][2] Рагнедзіна, Расія
Месца пахавання	Свята-Феадораўскі манастыр[d]
Род	Рурыкавічы
Бацька	Мсціслаў Уладзіміравіч
Маці	Хрысціна Інгесдотэр
Жонка	NN[d]
Дзеці	Раман Расціславіч[d], Мсціслаў Расціславіч[d], Рурык Расціславіч[d][3][4], Святаслаў Расціславіч[d], Давыд Расціславіч, Алена Зноемская[d], Агаф'я Расціслаўна[d] і Аграфена Расціслаўна[d]
Веравызнанне	праваслаўе
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Сын вялікага кіеўскага князя Мсціслава Уладзіміравіча, унук Уладзіміра Манамаха.

Паводле Васіля Тацішчава, у 1125 годзе атрымаў ад бацькі ва ўдзел Смаленск, што дало пачатак асобнаму Смаленскаму княству. Смаленскім князем упершыню названы Лаўрэнцеўскім летапісам пад 1127 годам, калі разам з іншымі князямі ўдзельнічаў у паходзе супраць Полацкай зямлі, яму было даручана ўзяцце Друцка.

У гады княжання Расціслава Мсціславіча Смаленскае княства ахапіла Верхняе Падняпроўе і Верхняе Паволжа. Расціслаў Мсціславіч заснаваў Смаленскую епархію ў 1136 годзе, надаў ёй вялікія сродкі, у грамаце-статуце Расціслава на падараванні епіскапству (гл. Княжацкія царкоўныя статуты) згаданы воласці Смаленскага княства, размешчаныя на тэрыторыі сучаснай Беларусі — Копысь, Басея, Мірачыцы, Вітрына, Прупой, Крэчут. Паходы 1127 і 1142 гадоў Расціслава значна пашырылі яго ўладанні за кошт зямель радзімічаў. Князь пабудаваў гарады Мсціслаўль, Расціслаўль і Ізяслаўль.

У 1146 годзе Расціслаў Мсціславіч па даручэнні свайго брата вялікага кіеўскага князя Ізяслава Мсціславіча ўдзельнічаў у паходзе супраць тураўскага князя Вячаслава Уладзіміравіча.

Пасля смерці Ізяслава стаў 8 снежня 1154 года вялікім князем кіеўскім. Спачатку княжыў у Кіеве разам са сваім дзядзькам Вячаславам Усеваладавічам, а пасля яго смерці — адзін. Перадаў Тураў і Пінск Святаславу Усеваладавічу. У канцы 1154 Расціслаў Мсціславіч прайграў барацьбу за Кіеў чарнігаўскаму князю Ізяславу Давыдавічу і вярнуўся на княжанне ў Смаленск. У 1158 годзе дапамогу полацкаму князю Рагвалоду Барысавічу ў барацьбе за полацкі сталец і падтрымліваў яго пазней. Другі раз Расціслаў Мсціславіч заняў кіеўскі сталец 12 красавіка 1159 года. У 1162 заключыў мір з тураўскім князем Юрыем Яраславічам, які самавольна заняў тураўскі сталец у 1158 годзе.

Памёр на шляху са Смаленска да Кіева ў Зарубе, сяле сваёй сястры Рагнеды Мсціслаўны. Пахаваны ў Кіеве ў Фёдараўскім манастыры.

У царкоўнай гісторыі атрымаў мянушку Набожны, прылічаны да ўгоднікаў божых і ўваходзіць у Сабор беларускіх святых. Дзень шанавання Расціслава Мсціславіча — 14 (27) сакавіка.

Дзеці

Меў сыноў Рамана, Рурыка, Святаслава, Давыда і Мсціслава Храбрага, а таксама дачок — Алену, Агаф’ю і Аграфену