Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў — афіцыйны дакумент Рэспублікі Беларусь, які змяшчае інфармацыйную прадукцыю, прызнаную судамі экстрэмісцкай і забароненую для распаўсюджвання на тэрыторыі краіны. Спіс вядзецца Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь на падставе Закона «Аб супрацьдзеянні экстрэмізму» і станам на 2025 год ахоплівае практычна ўсе вядомыя незалежныя беларускія медыі, праваабарончыя арганізацыі і публічных асоб[1].

Remove ads

Гісторыя і прававая аснова

Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў быў створаны ў адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь «Аб супрацьдзеянні экстрэмізму» ад 4 студзеня 2007 года № 203-З[2] і пастановай Савета Міністраў ад 23 красавіка 2007 года № 513 «Аб вядзенні і апублікаванні рэспубліканскага спісу экстрэмісцкіх матэрыялаў»[3].Паводле артыкула 19 закона, Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь вядзе спіс на падставе судовых рашэнняў аб прызнанні інфармацыйнай прадукцыі экстрэмісцкай. Спіс падлягае абавязковаму апублікаванню ў СМІ і першапачаткова размяшчаецца ў свабодным доступе на афіцыйным сайце Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь у фармаце DOC-дакумента[4].

Пытаннямі выяўлення наяўнасці прыкмет экстрэмізму ў інфармацыйнай прадукцыі займаецца Рэспубліканская экспертная камісія, створаная пастановай Савета Міністраў № 810 ад 21 жніўня 2014 года[5][6]. Пастанова прадугледжвала стварэнне сістэмы экспертных камісій у кожнай з абласцей Беларусі, а Рэспубліканская экспертная камісія выконвае функцыі экспертнай камісіі па горадзе Мінску[7]. Праведзенне экспертызы могуць ініцыяваць дзяржаўныя органы, арганізацыі, грамадскія аб’яднанні і індывідуальныя прадпрымальнікі, таксама яна можа праводзіцца на падставе пастановаў дзяржорганаў або службовых асоб[8]. Поўнага спіску экспертаў камісіі не існуе, але заяўляецца, што ў яе склад уваходзяць прадстаўнікі навуковай супольнасці з НАН Беларусі і ВНУ краіны, прадстаўнікі сілавых ведамстваў[9][10]. У якасці прыкладаў можна прывесці некаторыя персаналіі, якія ў розны час прымалі ўдзел у працы Камісіі:

  • Аляксандр Іваноўскі — прафесар кафедры прававой інфарматыкі Акадэміі МУС[11]
  • Ігар Жукаў — намеснік начальніка Галоўнага ўпраўлення КДБ[9]
  • Таццяна Лапуніна — начальнік аддзела маўленчых і эканамічных даследаванняў Дзяржаўнага камітэта судовых экспертыз[11]
  • Сяргей Касачук — галоўны спецыяліст аддзела інфармацыі і прапаганды ўпраўлення ідэалагічнай работы Дзяржпагранкамітэта[9]
  • Юрый Ткачук — начальнік чацвёртага аддзела трэцяга ўпраўлення ГУБАЗіК МУС[9]
  • Дзмітрый Юцоў — намеснік начальніка другога аддзела чацвёртага ўпраўлення ГУБАЗіК МУС[9]
  • Сяргей Кабаковіч — прадстаўнік Следчага камітэта[9]
  • Кацярына Шкурдзюк — намеснік начальніка аддзела ідэалогіі Дзяржаўнага мытнага камітэта[9]
Remove ads

Змест і структура

Паводле закона, экстрэмісцкія матэрыялы — гэта інфармацыйная прадукцыя, якая ўтрымлівае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці, прапагандуе яе, прызначаная для распаўсюджвання і прызнаная экстрэмісцкімі матэрыяламі па рашэнні суда.

У спіс уключаюцца[12]:

  • Кнігі, брашуры і іншыя друкаваныя выданні
  • Аўдыё- і відэаматэрыялы
  • Інтэрнэт-рэсурсы (сайты, старонкі ў сацыяльных сетках, каналы ў Telegram і інш.)
  • Сімволіка, лагатыпы і графічныя матэрыялы (нашыўкі, сцягі, значкі, наклейкі, малюнкі)

На май 2023 года спіс змяшчаў больш за 3323 пазіцый[13], на снежань 2024 года агульны аб’ём спісу дасягнуў ужо 6565 пазіцый[14]. Спіс рэгулярна абнаўляецца — звычайна кожны тыдзень. Адметна, што пасля 2020 года колькасць уключаных матэрыялаў значна ўзрасла.

Remove ads

Прыклады ўключаных матэрыялаў

У Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў унесены не толькі шматлікія літаратурныя творы беларускіх аўтараў і гістарычныя працы[15][16][17], але і асобныя журналісты і праваабаронцы, так і цэлыя рэдакцыі, праваабарончыя арганізацыі і іх медыйныя праекты. Гэта паказвае на сістэмны характар ​​уключэння ў спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў усёй інфраструктуры незалежных медыя і грамадзянскай супольнасці Беларусі. Некаторыя прыклады ўнесеных у Спіс аб’ектаў:

Літаратурныя творы

Рэдакцыі

Калектывы

Праваабаронцы і праваабарончыя арганізацыі

  • Праваабарончы цэнтр «Вясна» (Праваабарончы цэнтр «Вясна») — Telegram-канал, сайт spring96.org, Facebook, VK, «Аднакласнікі», Instagram, Twitter, рэгіянальныя праекты, іх сайты і сацсеткі («Гомельская Вясна», «Віцебская Вясна», «Палеская Вясна», "Haradzenskaja Viasna
  • Беларускі Хельсінкскі камітэт
  • BEROC — сайт, YouTube-канал, Telegram, Instagram, Facebook, Linkedin
  • BYPOL — Telegram-канал
  • Фонд салідарнасці BYSOL/Belarus solidarity foundation — ўсе звязаныя з ініцыятывай старонкі, праекты і акаўнты
  • Dissident.by — сайт, YouTube-канал, Facebook, Instagram
  • Чорная кніга Беларусі — Telegram-канал і рэгіянальныя падраздзяленні (Віцебск, Магілёў, Гомель, Брэст, Гродна)
  • Анархічны Чорны Крыж Беларусь — Facebook, VK, сайт
  • Удобный город. Petitions.by — сайт, Telegram-канал, YouTube-канал, VK, «Аднакласнікі»
  • Честные люди. Honest.by — сацсеткі, Substack
  • Цэнтр новых ідэй — сайт, YouTube-канал, Telegram-канал, Facebook, Instagram, LinkedIn, VK

Публічныя персоны, актывісты і іх ініцыятывы

Remove ads

Адказнасць за парушэнне

За распаўсюджванне матэрыялаў са спісу прадугледжана адміністрацыйная адказнасць згодна з артыкулам 19.11 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях:

Крытыка

Праваабаронныя арганізацыі і эксперты лічаць Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў інструментам цэнзуры і абмежавання свабоды слова[18][19][20][21][22][23]. Крытыкі адзначаюць:

  • Адсутнасць празрыстасці ў працэдуры ўключэння матэрыялаў[24]
  • Бессістэмнасць выбару аб’ектаў для ўключэння[24]
  • Выкарыстанне спісу для палітычных рэпрэсій супраць незалежных медыя, аўтараў і праваабаронцаў[25].

Зноскі

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads