Лавчани
село во Општина Кичево From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Лавчани — село во областа Копачка, во Општина Кичево, на патот помеѓу градовите Кичево и Охрид. До март 2013 година, селото било дел од поранешната Општина Другово, која била споена со Општина Кичево.
Remove ads
Географија и местоположба
Селото се наоѓа во областа Копачка, во јужниот дел на територијата на Општина Кичево, од левата страна на реката Треска, недалеку од десната страна на регионалниот пат Кичево-Охрид.[2] Селото е ридско, на надморска височина од 1.050 метри. Од градот Кичево е оддалечено 11 километри.[2]
Селото има лоша местоположба, сместено на стрмна падина, поради што пристапот до него е тежок. Селото било основано толку високо само поради изворската вода.[3]
Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Лавчанско Речиште, Пчелин, Студена Вода, Лукоечка Река, Лукоец, Кремен, Голем Дол, Бунарче, Печејна, Горна Кошара, Преслоп, Горнио, Пиој, Селиште, Равен, Тумба, Виниште и Ограда.[3]
Селото има особено збиен тип. Не постојат маала, бидејќи е мало, но сепак има родовско групирање. Такви групи се Ивановци, Јанковци, Џајковци, Кордовци и други.[3]
Remove ads
Историја
Лавчани претставува старо село во Кичевско. Под името Влашчани се споменува во втората половина на XV век, кога имало 13 словенски христијански куќи.[3]
Поради некоја причина, селото било напуштено. Подоцна, кон крајот на XVIII век, Лавчани било обновено, заедно со соседното село Подвис. Го обновиле три македонски домаќинства доселени од некогашниот град Закамен. Од доселениците потекнуваат сите денешни родови. Првите доселеници биле браќа, а нивниот татко бил свештеник.[3]
Според преданието, доселениците наишле на извор со вода и решиле таму да основаат село. Земјиштето околу изворот било под шума.[3]
Во XIX век, Лавчани било село во Кичевската каза на Отоманското Царство.
Во 1903 година, селото било запалено од страна на арбанашките арамии. Тогаш, мештаните побегнале на планината Голјак, десно од реката Треска. Арбанасите есента доаѓале девет пати и го одземале стоката.[3]
Во текот на Втората светска војна, селото повторно настрадало од Арбанасите од селото Зајас.[3]
Remove ads
Стопанство
Атарот зафаќа простор од 15,7 км2. На него преовладуваат шумите на површина од 858 хектари, на пасиштата отпаѓаат 568 хектари, а на обработливото земјиште само 70 хектари.[2]
Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.[2]
Население
Според податоците од 1873 година, селото имало 18 домаќинства со 70 жители христијани (Македонци).[4]
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Лавчани имало 384 жители, сите Македонци.[5] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, во 1905 година во Лавчани имало 440 жители, под врховенството на Бугарската егзархија.[6]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Лахчени се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 55 куќи.[7]
Една статистика, која ја подготвил кичевскиот училиштен инспектор Крсто Димчев во 1909 година, ги дава следниве податоци за Лавчани:[8]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 450 Македонци.[9]
Поради иселување на населението, Лавчани преминало од средно во мало село. Така, селото во 1961 година броело 449 жители, додека во 1994 година само 36 жители, македонско население.[2]
Според пописот од 2002 година, во селото Лавчани живееле 10 жители, сите Македонци.[10]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 4 жители, сите Македонци.
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]
Родови
Лавчани е чисто македонско православно село. Сите родови во селото се доселенички, а поголемиот број родови доселени се крајот на XVIII век од градот Закамен.[3]
Според истражувањата на Јован Трифуноски во 1960-тите години родови во селото се:
- Родови доселени од градот Закамен: Ивановци (12 к.), Јанковци (12 к.), Цајковци (11 к.), Кордовци (10 к.), Шатевци (9 к.), Блажевци (9 к.), Јаневци (6 к.) и Секуловци (5 к.), овие родови потекнуваат од првите три домаќинства. Во родот Секуловци се знае следното родословие: Лазе (жив на 90 г. во 1961 година) Тасе-Китан-Секула, основачот на родот кој се доселил.
- Родот Наумовци (7 к.), пак потекнува од дечко кој дошол со неговата мајка после премажување на мајката, доселени се од некое село во Охридско.
Според истражувањата пак на Тома Смиљаниќ во периодот од 1921-1926 година родови во селото се: Јанковци (15 к.), Џајковци (11 к.), Ивановци (10 к.) и Станковци (10 к.), староседелци; Ивановци (7 к.), доселени од месноста Корито; Ѓорѓевци (11 к.), доселени од селото Турје и Кордовци, нивниот предок дошол од селото Јудово.[15]
Remove ads
Општествени установи
- Поранешно основно училиште
Самоуправа и политика
Селото влегува во рамките на Општина Кичево, која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната Општина Другово.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Другово, во која покрај селото Лавчани, се наоѓале и селата Горно Добреноец, Долно Добреноец, Другово, Јаворец, Манастирско Доленци, Подвис, Пополжани и Србјани. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната Општина Подвис, во која влегувале селата Горно Добреноец, Долно Добреноец, Лавчани и Подвис.
Избирачко место
Во селото постои избирачкото место бр. 0772 според Државната изборна комисија, кое е сместено во основното училиште.[16]
На локалните избори во 2017 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 13 гласачи.[17] На референдумот во 2018 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 12 гласачи.[18]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 12 гласачи.[19]
Remove ads
Културни и природни знаменитости
- Цркви[20]
- Црква „Св. Архангел Михаил“ — главна селска црква.
Редовни настани
- Водици
- Архангел Михаил — црковна слава
- Голема Богородица — селска слава
Личности
- Родени во Лавчани
- Софе Штерјоски (1949-1984) — новинар на Радио Скопје, еден од најпознатите македонски хумористи и сатиричари, автор на повеќе книги за деца
- Јанаки Јанев — македонски револуционер.
- Димо Иванов — револуционер на ВМОРО[21]
- Цветан Алексоски — македонски револуционер од ВМОРО[22]
- Андон Блажев Дејаноски — македонски револуционер од ВМОРО.[23]
- Генадија Марков Јосифоски — македонски револуционер од ВМОРО.[24]
- Лазар Тасев Китанов — македонски револуционер од ВМОРО.[25]
- Секула Ш. Костадиноски — македонски револуционер од ВМОРО.[25]
- Јанко Вељаноски — македонски револуционер од ВМОРО.[22]
- Тасе Илиевски Андоноски — македонски револуционер од ВМОРО.[22]
- Мате Јаковлев Пејоски — македонски револуционер од ВМОРО.[26]
- Паун Пејоски — македонски револуционер од ВМОРО.[26]
- Ташко К. Стефаноски — македонски револуционер од ВМОРО.[27]
- Иванчо Андоноски (1920-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Стојанче Генадијоски (1920-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Цветко Јаковлески (1925-1943) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Стојан Тасески (1922-1945) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
Иселеништво
Родот Столевци (2 к.) се иселил во Манастирско Доленци. Родовите Лавчани (2 к.) и Ќипревци (2 к.) се иселиле во селото Србјани. По Втората светска војна, од селото имало голем бран на иселувања. Има иселено во селото Другово, во градовите Кичево и Скопје, и во селото Јабука покрај Панчево.[3]
Наводи
Поврзано
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads