Список на британски монарси

Ова е список на монарси (владетели) на Англија, Шкотска, Ирска, Велика Британија и Обединетото Кралство, т.е. монарси на престолите на разните кралства кои постоеле на територијата на Британските Острови, имено:

• Кралство Шкотска, од 843 до 1707;
• Кралство Англија, од 871 (вклучувајќи го Велс по Унитарниот Акт 1536-1543) до 1707;
• Господарство Ирска, од 1199 до 1541;
• Кралство Ирска, од 1541 до 1801;
• Кралство Велика Британија, од Унитарните Акти од 1707 до 1801;
• Обединето Кралство на Велика Британија и Ирска, од Унитарниот Акт, 1801, помеѓу Велика Британија и Ирска, со 1927;
• Обединето Кралство на Велика Британија и Северна Ирска (Обединетото Кралство по создавањето на Ирската Слободна Држава како засебна држава).

Крал of Обединетото Кралство
Кралски грб на Обединетото Кралство
Владетел Чарлс III since 8 септември 2022 година
Звање	Неговото Височество[1]
Престолонаследник	Вилијам (принц од Велс)
Седиште	Бакингемската палата и други
Мреж. место	royal.uk

За владетелите пред создавањето на кралствата Шкотска, Англија и кнежевството Велс, видете:

Кралеви на Бритите Список на кралеви на Пиктите Список на кралеви на Шкотите (тука влегуваат и Стјуартите од 1603 до 1714 како заеднички владетели на Англија и Шкотска) Кралеви на Далриада Кралеви на островот Ман Кралеви на Ман и придружните острови Кралеви на Стратклајд Легендарни кралеви на Британија Владетели ја Велс

Кралеви на Источна Англија Кралеви на Есекс Кралеви на Кент Кралеви на Сасекс Кралеви на Весекс Кралеви на Мерсија Кралеви на Нортамбрија Велики Кралеви на Ирска

Сложености околу титулата и звањето

Јаков VI на Шкотска и I на Англија, ги обединил Круните на Англија, Шкотска и Ирска во лична унија, кои подоцна се соединиле во една држава по име Кралство Велика Британија по Унитарниот Акт од 1707 год.

Кралските титули се сложена работа бидејќи во некои случаи се користеле имиња на кралства кои официјално сѐ уште не ни настанале, или пак настанале порано, но без веднаш да им се даде ним соодветна кралска титула.

• Во 1328, при смртта на францускиот крал, Шарл IV, кралот на Англија Едвард III (внук на Шарл IV) го побарал францускиот престол. Додека тјудорските монарси продолжиле да ја бараат Франција и ова не се засновало на окупација, британската династија Стјуарти биле пензионери на Бурбоните, како што шкотските Стјуарти биле пензионери на Валојците, во опозиција на фактичото властодржење на Франција од страна на Плантагенетите. Ова испаднало погубно за титулата, бидејќи донесувањето на т.н. Заклетвен Акт и Фонтенблоскиот Едикт ги заживеал старите спорови; мирот помеѓу Британија и Франција склучен од Џемјс Стјуарт и Анри Бурбон не можел да се самоодржи. Подоцна Хановерските монарси сѐ до Унитарниот Акт од 1800 не се занимавале со оваа проблематика, туку со нивниот локален Брауншвајг. Подоцна Француската револуција го поддржила гледиштето на француската Круна, иако постоеле бунтови од помал карактер за враќање на старата титула. (Видете Англиски барања на францускиот престол.)
• Од 1559 до денес, англиските, а потоа и британските монарси, ја имаат титулата Врховен Управител на Англиската Црква.
• Нумерацијата на англиските монарси започнува одново по 1066 (иако ова ги погодува само Едвардите). Нумеричиот систем го препочита поделениот национален пристап; така Џемјс II на Англија бил и Џемјс VII на Шкотска, а Вилијам III на Англија бил и Вилијам II на Шкотска. По Унијата почнал да важи англискиот број (за „Џорџ“, „Едвард“ и „Елизабета“) и до скоро не постоело формално правило на доделување броеви.
• Сите шкотски монарси ја имале титулата Крал на Шкотите или Кралица на Шкотите, ос исклучок на последните тројца: Мери II, Вилијам III и Ана I кои го користеле звањето „на Шкотска“ наместо „на Шкотите“.
• Во октомври 1604, една година пред да стане крал на Англија, Јаков VI на Шкотска прогласил дека кралската титула ќе го користи терминот Велика Британија за „една империјална (царска) Круна“ сочинета од Англија и Шкотска . Меѓутоа користењето на оваа титула е проблематично бидејќи обединетите државни функции и служби за Велика Британија не биле во потполна кохезија сѐ до Унитарниот Акт од 1707 со кој се основал Парламентот на Велика Британија. Нити пак обединетата круна била нарекувана 'империјална', туку ги подлвекувала декретите на Хенри VIII кој се прогласил еднаков по деференција со Светиот Римски цар Карл V. Затоа некои историчари ги нарекуваат монарсите до 1707 како владетели на Англија и Шкотска, но поедноставно, целото кралство се смета за Британско заради келтскиот карактер кој стоел зад ренесансниот Тјудорско-Стјуартскиот апарат и прекуморската империја на „Британија“. По смртта на Елизабета, дворјаните го сметале Џемјс за нов Брут Тројански. Покрај ова, „британството“ било поткопувано од други фактори како сепаратистичкото Јакобитство меѓу шкотите сѐ до унијата со Ирска. Но сепак во обичниот говор луѓето ги нарекуваат владетелите на Велика Британија „англиски“ во однос на бунтовите на шкотите, ирците и американците.
• Во разни документи термините Кралство Велика Британија и Обединето Кралство на Велика Британија фигурираат дури и во најофицијални документи како Унитарниот Акт од 1707. Историчарите сметаат дека зборот Обединето се користел како описен збор, назначувајќи унија од типот на брак, а не принудно припојување. За поголема јаснотија и заради тоа што зборот Обединето е многу повеќе поврзан со подоцнежното име Обединето Кралство на Велика Британија и Ирска според Унитарниот Акт, кралството создадено во 1707 г. се нарекува Кралство Велика Британија.
• На сличен начин, иако најголемиот дел од Ирска престанала да биде дел од Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска со настанувањето на Ирската Слободна Држава ви 1922, нити полниот назив на Обединетото Кралство, нити кралската титула биле променети сѐ до Актот за Кралски и Парламентарни Титули од 1927. Историчарите ретроспективно сметаат дека настанот на современото Обединето Кралство се случил во декември 1922, иако во овој случај формалната промена се случила дури пет години подоцна.

Монарси

Наследувањето на многуте престоли не било глатко, од родител на дете; недостигот на наследници, граѓанските војни, убиствата и инвазиите правеле промени во наследноста на начин кој не може да се прикаже во едноставна листа.

Односите брз кои биле основани за барањата на престолот се прибележани (оние кои се познати), а означени се и годините на владеење.

Владетели на Англија Владетели на Шкотска Име Владеење Белешки Име Владеење Белешки Западни саксонци Династија Алпини Кенет I 843–858 Прв крал на пиктите и шкотите Доналд I 858–862 Брат на Кенет I Константин I 862–877 Син на Кенет I Алфред Велики 871–899 Признаен за водач на сите слободни англичани според Ведморскиот мировен договор, 878 Аед 877–878 Син на Кенет I Еохајд 878–889 Внук (од брат или сестра) на Аед Заеднички со Гирик ? Гирик 878–889 Прв братучед на Аед ? Доналд II 889–900 Син на Константин I Едвард Постариот 899–924 Син на Алфред Константин II 900–943 Син на Аед Елфвеард 924 Син на Едврд, крал само на Весекс Етелстан 924–939 Син на Едвард, првиот де факто крал на цела Англија Едмунд I 939–946 Син на Едвард Малколм I 943–954 Син на Доналд II Едред 946–955 Син на Едвард Индулф 954–962 Син на Константин II Едви 955–959 Син на Едмунд Едгар Мирољубивиот 959–975 Син на Едмунд Дуб 962–966 Син на Малколм I Кулен 966–971 Син на Индулф Кенет II 971–? Син на Малколм I Св. Едвард Маченикот 975–978 Син на Едгар Амлаиб ?–977 Син на Индулф Кенет II 977–995 Второ владеење Етелред Неподготвениот 978–1013 1014–1016 Син на Едгар Константин III 995–997 Син на Кулен Кенет III 997–1005 Син на Дуб Малколм II 1005–1034 Син на Кенет II Едмунд Железнобокиот 1016 Син на Етелред Дански кралеви Саксонските и данските кралски семејства едновермено го барале англискиот престол, од 1013 до 1016. Данска и Англија имале еден ист крал од 1016 до 1042. Свен Вилобрадиот 1013–1014   Кнут Велики 1016–1035 Син на Свен Данкан I 1034–1040 Внук на Малколм II Харолд Брзоногиот 1035–1040 Син на Кнут Хардекнут 1040–1042 Син на Кнут Макбет 1040–1057 Сопруг на внуката на Кенет III Враќање на Западните саксонци Св. Едвард Исповедникот 1042–1066 Син на Етелред Лулах 1057–1058 Правнук на Кенет III, посин и братучед на Макбет Данкелдска династија Малколм III 1058–1093 Син на Данкан I Харолд Годвинсон 1066 Зет на Едвард Исповедникот Едгар Етелинг 1066 Внук на Едмунд Железнобокиот Нормани По Норманското освојување во 1066 започнува нумерација на кралевите (француски обичај кој дотогаш не се користел во Англија). Вилијам I Освојувачот 1066–1087 Далечен роднина на Алфред Велики Вилијам II Црвеникавиот 1087–1100 Син на Вилијам Освојувачот, потомок на Алфред Велики Доналд III 1093–1094 1094–1097 Син на Данкан I Данкан II 1094 Син на Малколм III Едгар 1097–1107 Син на Малколм III Хенри I 1100–1135 Син на Вилијам Освојувачот, потомок на Алфред Велики Александар I 1107–1124 Син на Малколм III Давид I 1124–1153 Син на Малколм III Стефан 1135–1154 Внук на Вилијам Освојувачот Малколм IV 1153–1165 Внук на Давид I The Анжувинци или Плантагенети Името на династијата се променило за заради бракот на Матилда со Годфроа Плантагенет. Матилда 1141 Ќерка на Хенри I, пра-правнука на Едмунд Железнобокиот Хенри II 1154–1189 Син на Матилда Вилијам I 1165–1214 Внук на Давид I Ричард Лавовско Срце 1189–1199 Син на Хенри II Владетели на Англија и Ирска Во 1199, Џон, кој веќе бил Господар на Ирска, го наследил англискиот престол. Титулата „Господар на Ирска“ била заменета со титулата „Крал на Ирска“ во 1542 г. Јован „Безземниот“ 1199–1216 Син на Хенри II Александар II 1214–1249 Син на Вилијам I Хенри III 1216–1272 Син на Џон Безземниот Александар III 1249–1286 Син на Александар II Едвард I „Долгоногиот“ 1272–1307 Син на Хенри III Маргарита 1286-1290 Внука на Александар III, не пристапила Балиоли При смртта на Маргарита во 1290 немало јасен наследник. Кралот Едвард I на Англија ги пресудил барањата на Роберт Брус, Петти Лорд од Анандејл и Џон Балиол во полза на Балиол. Џон 1292–1296 Пра-пра-правнук на Давид I Брусовци Со буната на Џон Балиол започнале Војните за независност на Шкотска, за кое време Роберт I Брусовецот станал крал. Роберт I 1306–1329 Пра-пра-пра-правнук на Давид I Едвард II 1307–1327 Син на Едвард I Едвард III 1327–1377 Син на Едвард II Давид II 1329–1371 Син на Роберт I Балиоли За некое време, претенденти за престолот биле и Едвард Балиол и Давид II. Двард Балиол 1332–1336 Син на Џоин Балиол Стјуарти Како свршеница на младиот француски престолонаследник од возраст на 5 год, Мери Стјуарт, Кралицата на Шкотите израснала во Франција. Се вратила во Шкотска во 1560 г. Роберт II 1371–1390 Внук на Роберт I Ричард II 1377–1399 Внук на Едвард III Роберт III 1390–1406 Син на Роберт II Ланкастери Хенри IV го отстранил Ричард II од престолот, и го сменил името ан владеачката династија по татковата титула Војвода од Ланкастер. Хенри IV 1399–1413 Внук на Едвард III Јаков I 1406–1437 Син на Роберт III Хенри V 1413–1422 Син на Хенри IV Хенри VI 1422–1461 1470–1471 Син на Хенри V Јаков II 1437–1460 Син на Јаков I Јаков III 1460–1488 Син на Јаков II Јоркска династија Династиите Ланкастер и Јорк се бореле во Војните на розите, и Јоркистите го зазеле престолот. Едвард IV 1461–1470 1471–1483 Пра-правнук на Едвард III Едвард V 1483 Син на Едвард IV Ричард III 1483–1485 Брат на Едвард IV Тјудори Ланкастеровецот Хенри Тјудор го повратил престолот од рацете на Јоркистите. Хенри VII 1485–1509 Пра-пра-правнук на Едвард III Јаков IV 1488–1513 Син на Јаков III Хенри VIII 1509–1547 Син на Хенри VII, Внук на Едвард IV Јаков V 1513–1542 Син на Јаков IV Мери I 1542–1567 Ќерка на Јаков V Едвард VI 1547–1553 Син на Хенри VIII Џејн 1553 Правнука на Хенри VII. Обично не се смета официјално за кралица[2][3] Мери I 1553–1558 Ќерка на Хенри VIII Елизабета I 1558–1603 Ќерка на Хенри VIII Јаков VI 1567–1625 Син на Мери I Владетели на Англија, Шкотска и Ирска Во 1603, Јаков VI на Шкотска го наследил англискиот престол со смртта на Елизабета I во т.н. Унија на Круните. Оттогаш, па сѐ до 1707, Англија, Шкотска и Ирска делеле исти монарси. Стјуарти Име Владеење Белешки Јаков I (Англија) Јаков VI (Шкотска) 1603–1625 Син на Мери, Кралицата на Шкотите; пра-правнук на Хенри VII; прв со звање „Крал на Велика Британија“ (1604) Чарлс I 1625–1649 Син на Јаков VI & I Период на Интерегнумот, (Комонвелт и Прокеторат) Англија немала крал од 1649 до 1660, но уставниот статус на владата не бил разјаснет. На пример, сѐ до неговото распуштање на 10 април 1653, Долгиот Парламент бил сметан за република. Меѓутоа самиот се нарекувал Комонвелт. По распуштањето на Остаточниот парламент, билло формирано Номинирано собрание. Уставниот статус на режимот не се променил сѐ додека Кромвел не го прифатил Владиниот апарат на 15 декември 1653. Оттогаш Оливер Кромвел носел звање Лорд-заштитник, владеејќи преку два Протекторатски парламента. Во 1659, Ричард Кромвел абдицирал, со тоа враќајќи ја власта во рацете на Парламентот сѐ до Стјуартската Реставрација во 1660 г. Име Владеење Белешки Оливер Кромвел 1653–1658   Ричард Кромвел 1658–1659 Син на Оливер Кромвел Стјуарти (реставрирани) Име Владеење Белешки Чарлс II 1660–1685 Англија 1649-1651 и 1660–1685 Шкотска (1649–1685 де јуре) Постар син на Чарлс I (крунисан во Скун, Шкотска, 1651). Официјално го броел своето владеење од смртта на неговиот татко. Јаков II (Англија) Јаков VII (Шкотска) 1685–1689 Помлад син на Чарлс I Мери II 1689–1694 Постара ќерка на Јаков II Заеднички владетел со сопругот Вилијам III, II и I Вилијам III (Англија) Вилијам II (Шкотска) Вилијам I (Ирска) 1689–1702 Внук на Чарлс I Владеел заеднички со сопругата Мери II Ана 1702–1707 (full reign: 1702–1714) Ќерка на Јаков II Владетели на Велика Британија и Ирска Во 1707, Унитарниот Акт ги соединил Кралството Англија и Кралството Шкотска во едно кралство наречено Кралство Велика Британија. Стјуарти (продолжеток) Име Владеење Белешки Ана 1707–1714 (полно вадеење: 1702–1714) Ќерка на Јаков II Хановерска династија Според Актот за Престолонаследство од 1707, на англискиот (па така и британскиот) престол можел да седи само протестант. Најблиската таква роднина била Софија Хановерска, која била статутарно прогласена за следниот престолонаследник. Таа починала накратко пред Ана, и на нејзино место дошол нејзиниот син, кој ја основал Хановерската династија. Џорџ I 1714–1727 Правнук на Јаков I Џорџ II 1727–1760 Син на Џорџ I Џорџ III 1760–1801 (полно владеење: 1760–1820) Внук на Џорџ II Владетели на Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска Во 1801, со Унитарен Акт се соединуваат Кралството Велика Британија и Кралството Ирска во едно Обединето Кралство. Хановерска династија (продолжеток) Име Владеење Белешки Џорџ III 1801–1820 (полно владеење: 1760–1820) Внук на Џорџ II Џорџ IV 1820–1830 Син на Џорџ III Вилијам IV 1830–1837 Син на Џорџ III Викторија 1837–1901 Внука на Џорџ III Саксобурготи Името на владеачката династија се сменило заради бракот на Викторија со Принц Алберт Саксобурготски, но таа самата останала член на Хановерската династија. Едвард VII 1901–1910 Син на Викорија Џорџ V 1910–1917 (полно владеење: 1910–1936) Син на Едвард VII Виндзорска динасија Името на владеачката династија се променило во Виндзор во 1917 заради антигерманското расположение за време на Првата светска војна. Џорџ V 1917–1927 (полно владеење: 1910–1936) Син на Едвард VII Владетели на Обединетото Кралство на Велика Британија и Северна Ирска Во 1922, Ирската Слободна Држава го напушта Обединетото Кралство. Поради ова, името на државата се менува во 1927. Помеѓу 1927 и донесувањето на Актот за Република Ирска во 1949, Џорџ V, Едвард VIII И Џорџ VI имале и звање „Крал на Ирска“. Виндзорска династија (продолжеток) Име Владеење Белешки Џорџ V 1927–1936 (полно владеење: 1910–1936) Син на Едвард VII Едвард VIII 1936 Син на Џорџ V; абдицирал Џорџ VI 1936–1952 Син на Џорџ V Елизабета II 1952-2022 Ќерка на Џорџ VI; кралица и на 15 други суверени кралства. Чарлс III 2022- Син на Елизабета II