Трн (село)

Трн — село во областа Пелагонија, во Општина Битола, во околината на градот Битола.

Трн
Панорама на селото Трн
Трн Местоположба на Трн во Македонија Трн на карта
Координати 41°4′23″N 21°24′43″E
Регион	Пелагониски
Општина	Битола
Област	Пелагонија
Население	87 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	7204
Повик. бр.	047
Шифра на КО	02118
Надм. вис.	573 м
Слава	Свети Никола Летен
Трн на општинската карта Атарот на Трн во рамките на општината
Трн на Ризницата

Потекло на името

Името на селото првпат е забележано во 1468 година. Се верува дека потекнува од трн,^[2] односно дека неговата околина има трнеста вегетација.^[3]

Географија и местоположба

Поглед на влезот во селото од страна на полето

Селото се наоѓа во Пелагонија, во средишниот дел на Битолското Поле и во северниот дел на територијата на Општина Битола, од десната страна на Црна Река.^[4] Селото е рамничарско, на надморска височина од 573 метри. Од градот Битола, селото е оддалечено 10 километри.^[4]

Мало полско село на граница помеѓу површините кои понекогаш се поплавуваат. Околни села се Карамани, Добромири и Могила.^[5]

Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Бакалица, Брборник, Завој, Шошкојца, Шаржинец, Карапашица, Бучало, Бари, Дупки, Лозја, Јаничарец, Рогачица, Слатина, Сливка, Црквиште и Ефендица.^[5]

Селото има збиен тип и одредени куќи се нарекуваат по родовите, како Чавкаровци, Пресилци и слично.^[5]

Селото Трн се наоѓа во рамнината на Пелагонија, североисточно од градот Битола.

Историја

Еден километар северно од селото се наоѓа месноста Црквиште, каде се познаваат „темели и камења“. Мештаните веруваат таму се наоѓал манастирот, кој запустел кога дошле Турците.^[5]

Денешното село е млада населба, основана од предците на родот Чавкаровци. Кога било основано, селото се наоѓало во месноста Дабје, околу два километри западно од денешната положба. Таму се наоѓаат лозјата на соседното село Карамани. Бидејќи на споменатото место имало змии, мештаните се преселиле на денашната положба. .^[5]

Во XIX век, Трн било село во Битолската каза на Отоманското Царство.

Само 1 жител на оваа населба е заведен како жртва во Втората светска војна.^[6]

Стопанство

Автобуска постојка во селото

Атарот зафаќа простор од 12 км². На него преовладува обработливото земјиште на површина од 1.069 хектари, па затоа селото има полјоделска функција.^[4]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 232 —     1953 271 +16.8% 1961 305 +12.5% 1971 216 −29.2% 1981 223 +3.2%	Година Нас. ±% 1991 188 −15.7% 1994 120 −36.2% 2002 113 −5.8% 2021 87 −23.0%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Трн живееле 240 жители, сите Македонци.^[7]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 година, Трн се води како чисто македонско село во Битолската Каза на Битолскиот Санџак со 29 куќи.^[8]

Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Трн имало 200 жители, под врховенството на Бугарската егзархија.^[9]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 150 Македонци.^[10]

Селото е мало, населено со македонско население. Тоа, во 1961 година броело 305 жители, а во 1994 година бројот се намалил на 120 жители.^[4]

Според пописот од 2002 година, во селото Трн живееле 113 жители, сите Македонци.^[11]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 87 жители, од кои 79 Македонци и 8 лица без податоци.^[12]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	240	200	232	271	305	216	223	188	120	113	87

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[13]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[14]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[15]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[16]

Родови

Трн е македонско село.^[5]

Родови во селото се:

• Доселеници: Чавкаровци (7 к.), доселени се од местото Премет во Албанија. Таму живееле двајца браќа Трајче и Павле со мајка им и сестра им, нивната сестра сакале да ја земат некои Арнаути и затоа утепале некој Арнаут и избегале. Најпрво се населиле во селото Цер. Сестра им таму се омажила и останала да живее, додека двајцата браќа дошле во селото Трн. Го знаат следното родословие: Јонче (жив на 80 г. во 1950-тите) Атанас-Јоан-Трајче, еден од браќата кој се доселил; Чукузовци (3 к.), доселени се од селото Добромири; Дурусовци (1 к.), доселени се од селото Трап; Пресилци (9 к.), доселени се од селото Пресил; Жежевци (2 к.), доселени се од некаде; Томановци (2 к.), доселени се од Радобор; Чаљовци (4 к.), доселени се од Добрушево и Пројковци (2 к.), доселени се од Ношпал.

Општествени установи

• Поранешно основно училиште

Самоуправа и политика

Главната селска црква „Св. Никола“

Селото влегува во рамките на Општина Битола, која била проширена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.

Во периодот од 1996 до 2004 година, селото се наоѓало во рамките на некогашната општина Битола.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото било сместено во големата општина Битола.

Во периодот од 1955 до 1965 година, селото влегувало во рамките на тогашната општина Кукуречани.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Логоварди, во која селото Трн, се наоѓале и селата Долно Оризари, Карамани, Логоварди, Оптичари и Поешево. Општината Логоварди постоела и во периодот 1950-1952.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 0134 според Државната изборна комисија, сместено во основното училиште.^[17]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 89 гласачи.^[18]

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта^[19]

• Голема Тумба — населба од неолитско време;
• Мала Тумба — населба од неолитско време;
• Тумба — населба од неолитско време; и
• Црквиште — наоѓалиште од непознат тип и период.^[5]

Цркви^[20]

• Црква „Св. Никола“ — главна селска црква, изградена во втората половина на XIX век.

Редовни настани

• Свети Никола Летен — селска слава

Иселеништво

Се знае за следниве иселеници: Манчевци (3 к.), Ќентовци (2 к.), Чичкаровци (2 к.) и Ракомет (1 к.), кои живеат во Оптичари; Кајмакановци (1 к.) и Трничани (1 к.), кои живеат во Добромири; Петревци (17 к.), живеат во Ротино; Спировци (1 к.), живеат во Логоварди.^[5]

Исто така, од ова село има многу иселеници во селата Горно Оризари и Долно Оризари, како и во градот Битола, но и во Европа и во прекуокеанските земји.^[3]