Четврта крстоносна војна

Четврта крстоносна војна (1202 - 1204 година) првично имала за цел освојување на Ерусалим преку, контролираниот од муслиманите, Египет. Поради недостаток на пари, крстоносците заклучиле дека е потребно прво да се освои Задар, па Цариград и со тоа да се разбие Византија.

Четврта крстоносна војна
Дел од Крстоносните војни
Освојување на Цариград од страна на крстосниците во 1204.
Датум 1202-1204 Место Балкански Полуостров Исход Завршување на Големиот раскол. Создавање на Латинското Царство. Територијални промени Создавање на крстоносни држави на Балканот.
Завојувани страни
Крстоносци Свето Римско Царство Република Венеција Монтферат Шампања Блоа Амјен Ил де Франс Сен Пол Бургундија Фландрија	Земји од Балканскиот Полуостров Византија Унгарија Хрватска Далмација
Команданти и водачи
Ото IV Бонифациј I Теобалд I Луј I од Блоа	Алексеј V Дукас Исак II Ангелос Алексиј III Ангелос Емерик I

Влез на крстоносците во Цариград

Историски контекст и причини

Четвртата крстоносна војна била иницирана во 1198 година од страна на папата Инокентиј III (1198–1216), еден од највлијателните папи во средновековието. По неуспехот на Третата крстоносна војна (1189–1192) да го врати Ерусалим од муслиманските сили предводени од Саладин, западните христијани биле решени да организираат нова кампања за враќање на светите места.

Религиозни причини

Инокентиј III енергично пропагирал за нова крстоносна војна, ветувајќи духовни награди (опростување на гревовите) за учесниците. Неговата цел била да се обедини христијанскиот свет под папската власт и да се ослободи Ерусалим. И покрај разочарувањата од претходните војни, идејата за крстоносна војна сè уште била привлечна за многу европски витези и верници.

Политички и економски причини

Венеција, моќна поморска република, имала економски и политички интереси во Источниот Медитеран. Венецијанците сакале да ги зајакнат своите трговски патишта и да ја елиминираат конкуренцијата од Византија. Византиското Царство било ослабено од внатрешни конфликти, династички борби и економски проблеми. По смртта на Мануил I Комнин (1180), царството влегло во период на нестабилност, што го направило ранливо. Многу западни благородници виделе можност за стекнување богатство и територии, особено во богатите византиски земји.

Организација и подготовки

Во 1198 година, Инокентиј III испратил повик за нова крстоносна војна, нагласувајќи ја потребата од напад врз муслиманските сили во Египет, кој бил економски и стратешки центар на Ајубидската династија. Повикот бил добро прифатен во Франција, но не толку во Англија и Германија, кои биле зафатени со свои конфликти.

Бонифациј од Монферат, италијански маркиз и искусен војсководач, бил избран за лидер на војната. Теобалд IV од Шампањ и Луј од Блоа, француски благородници, биле меѓу првите што го прифатиле крстот, а Енрико Дандоло, дуждот на Венеција, стар, но харизматичен и амбициозен лидер, имал клучна улога во пренасочувањето на војната.

Во 1201 година, крстоносците склучиле договор со Венеција за транспорт до Египет. Венеција се обврзала да обезбеди флота за 35.000 војници и 4.500 коњи во замена за 85.000 сребрени марки. Меѓутоа, Крстоносците собрале многу помалку луѓе (околу 12.000) и не можеле да ја платат целата сума. Ова ја ставило војната во рацете на Венецијанците.

Тек на војната

Четвртата крстоносна војна е позната по своето отстапување од првичната цел. Наместо да се бори против муслиманските сили, таа завршила со напад врз христијански градови, вклучувајќи го и Константинопол.

Опсадата на Зара

Крстоносците, неспособни да ја платат Венеција, прифатиле предлог од Енрико Дандоло да го нападнат христијанскиот град Зара (денешен Задар, Хрватска), кој бил под унгарска власт, но бил ривал на Венеција. Зара била освоена во ноември 1202 година, но овој чин предизвикал бес кај папата Инокентиј III, кој ги екскомуницирал крстоносците и Венецијанците за напад врз христијани. Екскомуникацијата подоцна била делумно укината за крстоносците, но не и за Венецијанците.

Прва опсада на Константинопол

Во јули 1203 година, крстоносците и Венецијанците пристигнале пред Константинопол. Градот бил добро утврден, но политички нестабилен. Тогашниот цар, Алексиј III Ангел, бил слаб лидер. Крстоносците го нападнале градот, искористувајќи ја венецијанската флота за да го пробијат синџирот што го штител Златниот Рог. По неколку дена борби, Алексиј III избегал, а Исак II и неговиот син Алексиј IV биле вратени на престолот.

Алексиј IV не можел да ги исполни ветувањата кон крстоносците поради празната византиска ризница и отпорот на населението кон западните „Латини“. Напнатоста меѓу крстоносците и Византијците ескалирала. Во јануари 1204 година, Алексиј IV бил соборен од Алексиј V Дука Мурзуфл, кој се обидел да ги истера крстоносците.

Втора опсада и падот на Константинопол

Во април 1204 година, крстоносците и Венецијанците започнале втора опсада на Константинопол. По интензивни борби, градот паднал на 12 април 1204 година. Константинопол бил подложен на три дена грабежи, силувања и уништување. Многу богатства, вклучувајќи уметнички дела и реликвии, биле украдени или уништени. Овој настан бил невиден шок за христијанскиот свет, бидејќи еден христијански град бил опустошен од христијанска војска.

Последици

Четвртата крстоносна војна имала далекусежни последици за христијанскиот свет, особено за односите меѓу Истокот и Западот.

Крстоносците основале Латинско Царство со центар во Константинопол, со Балдуин од Фландрија како прв цар. Ова царство било слабо и опстанало до 1261 година, кога Византијците го вратиле Константинопол. Византиското Царство било поделено на неколку држави, вклучувајќи ги Никејското Царство, Трапезундското Царство и Епирското Деспотство. Никејското Царство подоцна го вратило Константинопол. Венеција добила контрола над клучни трговски патишта и територии, вклучувајќи делови од Константинопол и острови во Егејското Море.

Нападот врз Константинопол го продлабочил расколот меѓу католичката и православната црква. Православните христијани ги гледале западните „Латини“ како предавници. Војната не само што не го ослободила Ерусалим, туку ги одвратила ресурсите од борбата против муслиманските сили.

Огромен дел од византиското културно наследство бил уништен или пренесен во Западна Европа. На пример, бронзените коњи од Хиподромот биле однесени во Венеција. Константинопол, некогаш центар на христијанската цивилизација, никогаш не го повратил својот поранешен сјај.

	Крстоносни војни
Причина за походите Битка кај Манцикерт (Кобната 1071) Собор во Клермон    I поход 1096 — 1099. Народна крстоносна војна Германска крстоносна војна, 1096 Опсада на Никеја Битка кај Дорилеја Опсада на Антиохија Опсада на Ерусалим Битка кај Аскалон Крстоносна војна од 1101    II поход 1147 — 1149. Опсада на Едеса Вендска крстоносна војна Опсада на Лисабон    III поход 1189 — 1192. Опсада на Дамаск Ливонианска крстоносна војна Битка кај Хатин Опсада на Ерусалим (1187) Опсада на Арка Битка кај Арсуф    IV поход 1202 — 1204. Опсада на Задар Опсада на Цариград (1204) Битка за Египет    Албижански поход 1209 — 1229.    Детски поход 1212.    V поход 1217 — 1221. Пруска крстоносна војна    VI поход 1228 — 1229.    VII поход 1248 — 1254.    VIII поход 1270. Шефердова крстоносна војна    IX поход 1271. Арагонска крстоносна војна Александриска крстоносна војна Битка кај Никопол Северна крстоносна војна Битка кај Варна Битка за Отранто Хусистки војни
	Портал:Крстоносни војни