Шид
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Шид — град и општина сместен во Сремскиот Округ во автономната покраина Војводина, Србија. Според пописот од 2011 година градот броел 14.893, додека општината броела 34.188 жители. Во градот се наоѓа граничен премин меѓу Србија и Хрватска.
_810.jpg)
_Slováci_v_Шиду.jpg)
Remove ads
Име
На српски, пишаното име на градот е Шид, на унгарски Sid, на германски Schid, на словачки Šíd и на русински Шид.
Шид првпат бил споменат во 1702 година. Отпрвин, населбата била дел од дунавската воена граница, но од средината на 18 век била дел од Сремската Жупанија на Хабсбуршкото Кралство Славонија. Во 1848-1849 година, Шид бил дел од српска Војводина, а во периодот 1849-1860, дел од Војводството Србија и Тамишки Банат. По укинувањето на војводството во 1860 година, Шид повторно бил инкорпориран во Сремската Жупанија на Кралството Славонија. Во 1868 година, Кралството Славонија било споено со Кралството Хрватска во Кралството Хрватска и Славонија, кое било дел од Кралството Унгарија и Австроунгарија. Шид бил окружен центар во Сремската Жупанија. Во 1910 година, етничките Срби биле во апсолутно мнозинство во градот,[3][4] додека другите значителни етнички групи вклучувале Русини, Словаци и Хрвати.
Во 1918 година, градот прво станал дел од Државата на Словенците, Хрватите и Србите, потоа дел од Кралството Србија и на крајот дел од Кралството Југославија. Од 1918 до 1922 година, Шид бил дел од Сремската Жупанија, од 1922 до 1929 година дел од Сремската Област, од 1929 до 1931 година дел од Дринската Бановина, од 1931 до 1939 година дел од Дунавската Бановина и од 1939 до 1941 година дел од Бановината Хрватска. За време на Втората светска војна, од 1941 до 1944 година, градот бил окупиран од трупите на Оската и бил вклучен во Независната Држава Хрватска на Павелиќ. Фашистичкиот усташки режим систематски убивал Срби (како дел од геноцидот врз Србите), Евреи (Холокаустот), Роми (Геноцид на Ромите) и некои политички дисиденти. Во август 1942 година, по заедничката воена антипартизанска операција во Срем од страна на усташите и германскиот Вермахт, таа се претворила во масакр од страна на усташката милиција во која загинале до 7.000 Срби.[5] Меѓу убиените бил и истакнатиот сликар Сава Шумановиќ, кој бил уапсен заедно со 150 жители на Шид.[6] Во 1944 година, Шид бил ослободен од југословенските партизани и до април 1945 година, во близина на градот се воделе голем број битки од кампањата на Сремскиот фронт. Југословенските партизани ја минирале локалната католичка црква за време на офанзивата кон крајот на 1944 година.[7] Од 1944 година, градот е дел од Војводина, која (од 1945 година) била автономна покраина на Србија и Југославија.
На 5 ноември 1991 година, српската влада ги обвини хрватските сили дека истрелале 15 артилериски ракети во градот, при што биле убиени четири лица и ранети 12 во првиот напад на српска територија за време на југословенските војни.[8][9] Во 2009 година, Шид бил прогласен за безминско подрачје по акциите за отстранување на експлозиви кои датирале од конфликтот.[10]
Remove ads
Населени места
Општина Шид го опфаќа градот Шид и следните села:
- Адашевци
- Батровци
- Бачинци
- Беркасово
- Бикиќ До
- Бингула
- Вашица
- Вишњиќево
- Гибарач
- Ердевик
- Илинци
- Јамена
- Кукујевци
- Љуба
- Моловин
- Моровиќ
- Привина Глава
- Сот
Демографија
Според резултатите од пописот од 2011 година, општина Шид има 34.188 жители.
Етнички групи
Повеќето населени места во општината се со етничко српско мнозинство. Љуба е населба со словачко етничко мнозинство. Етнички мешани населби се Бикиќ До (со релативно русинско мнозинство) и Сот (со релативно српско мнозинство).
Етничкиот состав на општината:[11]
Култура
Во близина на селото Привина Глава се наоѓа манастирот Привина Глава. Според легендата, манастирот бил основан од страна на свадбарот Прива во 12 век.[12]
Во општината се наоѓа музеј посветен на значајниот српски уметник Сава Шумановиќ и музеј на наивна уметност „Илијанум“ кој се состои од повеќе од 300 ликовни уметнички дела.[13]
Економија
Следната табела дава преглед на вкупниот број на регистрирани лица вработени во правни субјекти по нивната основна дејност (од 2018 година):[14]
Remove ads
Збратимени градови
Постојат три официјални збратимени градови на Шид:
Џенова, Италија
Андора ла Веља, Андора
Ките, Финска
Познати луѓе од Шид
- Мира Бањац
- Илија Башичевиќ Босиљ
- Жељко Фајфриќ (р. 1957), српски академик, правник и историчар
- Благоје Јастребиќ
- Георгије Магарашевиќ
- Бојан Милановиќ
- Гроздана Олујиќ
- Бошко Симоновиќ
- Сава Шумановиќ
Поврзано
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads