Loading AI tools
rodzina roślin Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Żabiściekowate (Hydrocharitaceae Juss.) – rodzina roślin wodnych należąca do jednoliściennych. Obejmuje 18 rodzajów ze 116 gatunkami[2]. Należą tu trwałe i jednoroczne rośliny wodne (zarówno morskie, jak i słodkowodne). Spotykane są w różnych strefach klimatycznych, w wodach słodkich na wszystkich kontynentach oraz wzdłuż brzegów morskich w strefie międzyzwrotnikowej[3]. Rodzina jest najbardziej zróżnicowana w strefie tropikalnej i subtropikalnej[4]. Pierwotny zasięg wielu przedstawicieli jest niejasny ze względu na ich rozwleczenie przez człowieka[2], przy czym wiele z nich to problematyczne gatunki inwazyjne. Niektóre rośliny są jadalne lub stosowane jako pasza, wiele gatunków uprawianych jest jako ozdobne w akwariach i stawach[5].
Żabiściek pływający | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina |
żabiściekowate |
Nazwa systematyczna | |
Hydrocharitaceae Juss. Gen. Pl.: 67. 4 Aug 1789 |
Rośliny rozmnażają się zwykle w znaczącym stopniu wegetatywnie. Przy rozmnażaniu generatywnym zapylenie dokonywane bywa zarówno pod powierzchnią wody, jak i nad nią. Zapylenia dokonują owady wabione nektarem wydzielanym przez miodniki powstające ze zmodyfikowanych prątniczków[7]. U części gatunków kwiaty męskie odpadają od rośliny macierzystej przed kwitnieniem i unoszone na powierzchni wody mogą zbliżyć się do kwiatów żeńskich, ewentualnie są trwałe, ale wówczas mają pływający pyłek. W kwiatach obupłciowych częsta jest klejstogamia[6]. Jako rośliny wodne pobierają substancje odżywcze całą powierzchnią i w efekcie mają bardzo zredukowaną tkankę przewodzącą[7]. Naczynia występują tylko w korzeniach[5]. U roślin niektórych rodzajów (Enhalus i Thalassia) występują podepidermalne komórki wydzielnicze[7]. Kiełkowanie następuje pod powierzchnią wody[5].
Rodzina w dawnych systemach klasyfikowana była do rzędu Helobiae (m.in. system Englera z 1904)[8], była też sytuowana w swoim własnym rzędzie Hydrocharitales (np. system Cronquista z 1981[9] i system Takhtajana z 2009[10]) lub łączona z łączniowatymi w rząd Butomales. Dopiero w latach 90. XX wieku wykazano na podstawie badań molekularnych, że w żabiściekowatych zagnieżdżona jest dotąd wyodrębniana rodzina jezierzowatych Najadaceae, włączana wcześniej do rdestnicowców Potamogetonales[8]. Jeszcze w systemie Takhtajana (2009) rodzina Najadaceae była wyodrębniona choć wskazywana jako blisko spokrewniona z żabiściekowatymi (obie rodziny w tym ujęciu wchodziły w skład rzędu Hydrocharitales razem z łączniowatymi Butomaceae i onowodkowatymi Aponogetonaceae)[10]
Żabiściekowate należą do rzędu żabieńcowców i zajmują w jego drzewie filogenetycznym następującą pozycję[2]:
żabieńcowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
żabiściekowate |
| ||||||||||||||||||
Klad bazalny Hydrocharitoideae Eaton tworzą dwa rodzaje[11]:
Podrodzina Stratiotoideae Luersson obejmuje tylko monotypowy rodzaj:
Do podrodziny Anacharidoideae Thomé należy 7 rodzajów:
Do podrodziny Hydrilloideae Luersson zalicza się 8 rodzajów:
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabiściekowce (Hydrocharitales Dumort.) – takson monotypowy z rodziną: żabiściekowate (Hydrocharitaceae Juss.)[12].
Wykaz rodzajów jest generalnie zgodny z ujęciem APweb z wyjątkiem wyłączenia w odrębną, monotypową rodzinę rodzaju jezierza (Najas). Mimo odrębności morfologicznej tego rodzaju, wyłączenie takie w świetle danych filogenetycznych nie znajduje uzasadnienia – takson ten stanowi klad siostrzany dla rodzaju przesiąkra Hydrilla[2].
Zaktualizowany system Reveala jako generalnie zgodny z systemem APweb w zakresie powiązań filogenetycznych, sytuuje rodzinę wraz z trzema najbliżej spokrewnionymi (łączniowate Butomaceae, żabieńcowate Alismataceae i limnocharysowate Limnocharitaceae) oraz z wciąż wydzielaną odrębnie rodziną jezierzowatych (Najadaceae) w obrębie wąsko ujmowanego rzędu żabieńcowców Alismatales. Rząd ten sytuowany jest w obrębie nadrzędu Aranae Thorne ex Reveal stanowiącym odpowiednik (synonim) rzędu żabieńcowców w ujęciu APweb i systemu APG II[13].
Wykorzystywane jako warzywo są rośliny z rodzajów Otelia i jezierza, a jako pastewne stosuje się jezierze, osokę, Thalassia[5] i moczarkę[6]. Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne w akwariach i stawach (np. nurzaniec), przy czym szereg z nich z tego m.in. powodu zostało szeroko rozwleczonych po świecie w wielu miejscach stając się uciążliwymi roślinami inwazyjnymi (np. egeria, moczarka, przesiąkra, lagarosyfon i jezierza)[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.