Łasica długoogonowa

Łasica długoogonowa^[2], łasica długoogoniasta^[3] (Neogale frenata) – gatunek małego drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych. Najbardziej rozpowszechniony gatunek z tej rodziny na terenie Ameryki Północnej^[1]. Największy przedstawiciel rodzaju Mustela na kontynencie północnoamerykańskim.

Łasica długoogonowa

Neogale frenata
(Lichtenstein, 1831)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	łasicowate
Podrodzina	podrodzina
Rodzaj	Neogale
Gatunek	łasica długoogonowa
Podgatunki
zobacz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Występowanie i biotop

Kanada (Kolumbia Brytyjska, Manitoba, Alberta i Saskatchewan), Stany Zjednoczone (z wyjątkiem południowo-wschodniej Kalifornii, Nevady i większej części Arizony), Meksyk, Gwatemala, Honduras, Salwador, Nikaragua, Kostaryka, Panama, północna i południowa część Kolumbii i Wenezueli, Ekwador, Peru, Boliwia i Brazylia^[1][4][5]. Zamieszkują umiarkowane i tropikalne obszary obu Ameryk. Spotyka się je na polach uprawnych, w lasach, na obszarach podmiejskich, zazwyczaj w pobliżu wody^[6]. Nie występują na pustyniach i w dużych, gęstych lasach^[4].

Charakterystyka

Podstawowe dane[4][7] (samce większe i cięższe od samic)
Długość ciała	samce 330-420 mm samice 280-350 mm
Długość ogona	samce 132-294 mm samice 112-245 mm
Masa ciała	samce 160-450 g samice 80-250 g
Ciąża	337 dni (średnio 280 dni)
Dojrzałość płciowa	3-12 miesięcy
Liczba młodych w miocie	4-8 (średnio 6)
Długość życia	około 9 lat (w niewoli)

Wygląd

Mały ssak o długim, smukłym ciele. Głowa mała, wąska z długimi wąsami osadzona na długiej szyi^[8]. Nogi krótkie o brązowych łapach. Futro o krótkich, miękkich, lśniących włosach. Linienie odbywa się na wiosnę i jesienią. Sierść koloru brązowego, na brzuchu żółta lub biała. U północnych populacji futro latem brązowem a zimą białe z wyjątkiem czarnej końcówki ogona^[6], u południowych brązowe przez cały rok^[4][9]. Długi, puszysty ogon (stanowi 50% długości ciała) koloru brązowego z czarną końcówką. Wzór zębowy: I 3/3, C 1/1, P 3/3, M 1/2 X 2 = 34^[8].

Tryb życia

Łasica długoogonowa prowadzi głównie nocny i samotny tryb życia, choć często spotykana jest w dzień. Areał osobniczy samca obejmuje kilka areałów samic^[10][4]. Przejawiają silny terytorializm i są agresywne wobec przedstawicieli własnego gatunku. Terytoria oznaczają wydzieliną z gruczołów odbytowych^[7]. Są szybkie i zwinne. Dobrze pływają i wspinają się na drzewa. Posiada dobrze rozwinięty zmysł wzroku, słuchu i węchu^[11]. Gniazdują w wydrążonych kłodach, w stodołach, szczelinach skalnych, a także wykorzystują nory swoich ofiar. Komunikują się między sobą za pomocą dźwięków i zapachów.

Okres godowy i lęgowy przypada na lipiec i sierpień. Samiec może kopulować z kilkoma samicami. Po ciąży przedłużonej trwającej 280 dni^[12] na świat przychodzi 4-8 młodych o masie urodzeniowej 3,1 g^[13]. Młode rodzą się bezradne, z zamkniętymi oczami i rzadkim, białym futrem. Po czternastu dniach futro gęstnieje i uwidaczniają się różnice w wielkości ciała między samcami i samicami^[4]. Po 36 dniach młode otwierają oczy i zaczynają być odstawiane od piersi. Zaczynają przyjmować już stały pokarm przynoszony przez matkę. W wieku ośmiu tygodni potrafią same już zabić ofiarę^[14]. Samce osiągają wtedy już większe rozmiary od swojej matki^[15]. Wkrótce opuszczają gniazdo i prowadzą niezależne życie. Samice dojrzałość płciową uzyskują w 3-4 miesiącu życia natomiast samce około 12^[6]. Wiele młodych nie dożywa 1 roku życia. W niewoli osiągają wiek do 9 lat^[13][4].

Łasica długoogonowa jest zwierzęciem głównie mięsożernym. Głównym składnikiem pożywienia są gryzonie (szczury, nornice, wiewiórki, myszy i susły), króliki, ryjówki, gady i małe ptaki. Latem pokarm uzupełnia o owoce (w tym jagody). Ze względu na duże tempo przemiany metabolizmu, dziennie zapotrzebowanie na pokarm stanowi 40% masy jej ciała^[6]. Samice polują głównie na małe gryzonie, natomiast samce potrafią upolować nawet królika^[4]. Zdobycz zabijają poprzez ugryzienie u podstawy czaszki^[16].

Podgatunki

Dotychczas wyróżniono ponad czterdzieści podgatunków łasicy długoogonowej^[17][18]:

• N. frenata affinis Gray, 1874
• N. frenata agilis Tschudi, 1844
• N. frenata alleni (Merriam, 1896)
• N. frenata altifrontalis Hall, 1936
• N. frenata arizonensis (Mearns, 1891)
• N. frenata arthuri Hall, 1927
• N. frenata aureoventris Gray, 1864
• N. frenata boliviensis Hall, 1938
• N. frenata costaricensis Goldman, 1912
• N. frenata effera Hall, 1936
• N. frenata frenata Lichtenstein, 1831
• N. frenata goldmani (Merriam, 1896)
• N. frenata gracilis (Brown, 1908)
• N. frenata helleri Hall, 1935
• N. frenata inyoensis Hall, 1936
• N. frenata latirostra Hall, 1936
• N. frenata leucoparia Merriam, 1896
• N. frenata longicauda Bonaparte, 1838
• N. frenata macrophonius (Elliot, 1905)
• N. frenata munda (Bangs, 1899)
• N. frenata neomexicanus (Barber & Cockerell, 1898)
• N. frenata nevadensis Hall, 1936
• N. frenata nicaraguae J.A. Allen, 1916
• N. frenata nigriauris Hall, 1936
• N. frenata notius (Bangs, 1899)
• N. frenata noveboracensis (Emmons, 1840)
• N. frenata occisor Bangs, 1899
• N. frenata olivacea Howell, 1913
• N. frenata oregonensis (Merriam, 1896)
• N. frenata oribasus (Bangs, 1899)
• N. frenata peninsulae Hall, 1932
• N. frenata perda (Rhoads, 1894)
• N. frenata perotae (Merriam, 1902)
• N. frenata primulina Jackson, 1913
• N. frenata pulchra Hall, 1936
• N. frenata saturata (Merriam, 1896)
• N. frenata spadix (Bangs, 1896)
• N. frenata texensis Hall, 1936
• N. frenata tropicalis (Merriam, 1896)
• N. frenata washingtoni (Merriam, 1896)
• N. frenata xanthogenys (J.E. Gray, 1843)

Znaczenie

Do wrogów łasicy długoogonowej zaliczają się kojoty preriowe, lisy, duże sowy i grzechotnikowate. Jednak ze względu na dużą agresywność nie jest ona łatwym przeciwnikiem. Głównie ofiarami tych zwierząt padają osobniki młode. Zdarzały się pogryzienia ludzi przez schwytane łasice^[15]. Jest cennym tępicielem gryzoni i królików. Zdarzają się też ataki na stada drobiu. Skóra łasicy jest dostępna w handlu, lecz nie zyskała na popularności^[4].

Zagrożenie i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka)^[1]. Populacja tego gatunku jest dość stabilna. Zagrożeniem dla tego ssaka są monokultury i osuszanie terenów podmokłych oraz stosowanie pestycydów.