Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

28 Pułk Strzelców Kaniowskich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

28 Pułk Strzelców Kaniowskich
Remove ads

28 Pułk Strzelców Kaniowskich (28 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Ten artykuł dotyczy polskiego pułku piechoty z numerem 28. Zobacz też: 28 Pułk Piechoty – inne pułki piechoty z numerem 28.
Szybkie fakty Państwo, Sformowanie ...
Thumb

Sformowany w lipcu 1919 roku. Toczył walki na Wołyniu, a następnie nad Styrem w rejonie Rafałówki. Walczył z Czechami o Śląsk Cieszyński, potem nad Niemnem w rejonie Skidla i w rejonie Lwowa. Walczył też z wojskami ukraińskimi nad Seretem. Od 4 lipca 1920 rozpoczął odwrót w kierunku na Oszmianę i Lidę. W Bitwie Warszawskiej z Nieporętu atakował w kierunku na Wólkę Radzymińską i Mokre. W okresie międzywojennym pułk stacjonował w Łodzi i podporządkowany był dowódcy 10 Dywizji Piechoty.

Remove ads

Formowanie

28 pułk Strzelców Kaniowskich powstał w lipcu 1919, we Wschodniej Małopolsce i na Wołyniu, w wyniku połączenia 13 pułku strzelców polskich z 28 pułkiem piechoty „Dzieci Łódzkich”[4]. Nazwa pułku została mu przyznana rozkazem nr 88 Naczelnego Wodza z dnia 26 sierpnia 1919.

W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Łodzi[5].

Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.
Remove ads

Działania bojowe w latach 1919–1920

Podsumowanie
Perspektywa

Z Besarabii przez Bukowinę 13 pułk strzelców dotarł do Małopolski Wschodniej 12 czerwca 1919, a już następnego dnia przystąpił do działań bojowych w rejonie Stanisławowa i Jezupola. Działania te prowadził do 2 lipca, po czym odjechał do wsi Pałahicze, gdzie połączył się z 28 pułkiem piechoty „Dzieci Łódzkich”.

28 pułk piechoty powstał jesienią 1918. Od stycznia 1919 prowadził działania bojowe. Drugi batalion toczył walki na Wołyniu, w rejonie Kowla i Łucka, a następnie nad Styrem w rejonie Rafałówki. Trzeci batalion toczył boje z Czechami na Śląsku Cieszyńskim, potem nad Niemnem w rejonie Skidla, a następnie został przerzucony w rejon Lwowa, gdzie brał udział w jego obronie, po czym w pogoni za wojskami ukraińskimi dotarł do Tarnopola i w rejon Trembowli. Tam stoczył 12 czerwca zwycięską bitwę pod Iwankowem. Pierwszy batalion w czerwcu 1919 stoczył przegrany bój pod Brzeżanami.

Już jako 28 pułk Strzelców Kaniowskich (przydomek Kaniowskich pochodzi od Bitwy pod Kaniowem, w której brał udział 13 pułk strzelców) walczył z wojskami ukraińskimi nad Seretem aż do linii rzeki Zbrucz, którą osiągnął 19 lipca 1919.

W końcu września pułk przerzucono pod Wilno, gdzie pełnił służbę patrolową na linii demarkacyjnej polsko-litewskiej. Tutaj spędził zimę 1919/1920. Po skoncentrowaniu się w połowie maja koło stacji Ignalino odmaszerował w kierunku Kozian, gdzie prowadził walki nad Dzisną w rejonie Mariampola, Kozian, Twerecza i Szarkowszczyzny.

Pod wpływem ogromnej przewagi wojsk sowieckich, od 4 lipca 1920 pułk rozpoczął odwrót w kierunku na Oszmianę i Lidę. W drugiej połowie lipca staczał boje pod Trokielami, Grodnem, Indurą i przez Białystok, Ostrów, Brańszczyk, Serock, Zegrze dotarł do Jabłonny.

W Bitwie Warszawskiej z miejscowości Nieporęt atakował w kierunku na Wólkę Radzymińską i Mokre, które zdobył w południe 16 sierpnia 1920. Po utracie Mokrego nieprzyjaciel nie stawiał już większego oporu na tym kierunku, a pułk odszedł do odwodu.

Mapy bitew

Thumb Thumb Thumb Thumb Thumb Thumb Thumb Thumb
Thumb

Kawalerowie Virtuti Militari

Osobny artykuł: Kawalerowie Virtuti Militari 1914–1921.
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[6][7][8]
st sierż. Ernest Angelo nr 2485 pchor. Józef Appel st. sierż. Stanisław Biskupski por. Jerzy Boski
sierż. Władysław Bromiński nr 649 sierż. Bolesław Czuliński ppor. Józef Gryglaszewski sierż. Jan Gutkowski
st. sierż. Jan Hodoń st. szer. Ignacy Jaskóła nr 1106 kpt. Marian Kański sierż. Zygmunt Kawa
sierż. Kazimierz Kleber ppor. Wacław Klinke st. szer. Józef Kobus plut. Kazimierz Kowalski
plut. Ryszard Koziełło kpt. Władysław Kudaj sierż. Józef Kulesza st. szer. Kazimierz Lebiedowski
kpr. Bronisław Lewiński kpr. Szczepan Madej por. Mieczysław Maj pchor. Edward Malbrocki
kpr. Józef Minkina st. sierż. Stanisław Muszyński st. sierż. Władysław Nagórski por. Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski
ppor. Stanisław Nowicki kpr. Józef Pabis szer. Stanisław Pałka ppor. Tadeusz Petrulewicz nr 863
ppor. Benedykt Pęczkowski st. sierż. Stanisław Piasek nr 567 kpr. Stanisław Pióro por. Stefan Pogonowski
kpr. Władysław Polański sierż. Michał Prus st. szer. Stanisław Prusik plut. Józef Pustelnik
sierż. Stefan Rabęcki ppor. Stefan Rawicki por. Władysław Raypert sierż. Jan Rudnik
ppor. Czesław Rzedzicki por. Antoni Sanojca mjr Stanisław Sobieszczak st. sierż. Stanisław Sławowczyk
plut. Roman Stefański kpt. Ksawery Sutowski sierż. Henryk Świetlicki ppor. Juliusz Szczęsny
por. Wacław Szymański ppłk Wiktor Thommée ppor. Jan Topczewski ppor. Wacław Tuziński
pchor. Czesław Twardowski ppor. Witold Więckowski st. sierż. Stanisław Wocial por. Jan Wrzosek
ppor. Wacław Zaborowski
Remove ads

Pułk w okresie pokoju

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Budynek przedwojennych Koszar im. J. Piłsudskiego 28 pSK
Thumb

W okresie międzywojennym pułk stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr IV[9] w garnizonie Łódź i podporządkowany był dowódcy 10 Dywizji Piechoty. Stacjonował w koszarach im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi przy zbiegu ul. Leszno i Żeligowskiego, praktycznie w samym centrum miasta. Okazały budynek koszar zachował się do dziś, obecnie jest własnością Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

14 sierpnia 1929 o 6:40 w katastrofie kolejowej na linii Łódź Kaliska-Łódź Fabryczna zginęło siedmiu żołnierzy pułku: Zygmunt Wiśniewski, Albin Urbaniak, Jakub Doński, Jakub Giersz, Bazyli Łapkiewicz, Jefim Korniuk i Józef Dolny, a kolejnych 23 zostało ciężko rannych (plut. Władysław Ozdoba i szeregowcy: Józef Strach, Stanisław Kowalski, Jakub Hamerfeld, Stanisław Słomkiewicz, Józef Bednarek, Ilko Petryk, Lucjan Hołówko, Lucjan Kędzierski, Leonard Tomczak, Marian Psiuch, Leon Szpinder, Władysław Czerwiński, Władysław Kiełba, Ilko Szewek, Paweł Wojtowicz, Włodzimierz Kieba, Antoni Szulc, Michał Jarzyński, Dymitr Kocur, Bolesław Stankiewicz, Władysław Gzimiński, Zygmunt Bąk). Ponadto żywcem spłonęło dwóch kolejarzy: nadkonduktor Ignacy Grzebielak i Antoni Gorzeń. Kolejnych siedmiu zostało rannych, w tym dwóch bardzo ciężko[10]. W wyniku złego nastawienia zwrotnicy pociąg mieszany nr 3371, którym jechali żołnierze, najechał na odchodzący pociąg towarowy nr 33 376[11].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 28 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych[12]. Po wprowadzeniu w 1930 nowej organizacji piechoty na stopie pokojowej[13], pułk szkolił rekrutów dla potrzeb batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza[14].

Więcej informacji Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939, Stanowisko ...
Remove ads

Kampania wrześniowa

Podsumowanie
Perspektywa

24 sierpnia 1939, w czasie mobilizacji alarmowej, pułk został uzupełniony rezerwistami, mieszkańcami Łodzi oraz okolic, a następnie przetransportowany w rejon Błaszek.

Więcej informacji Organizacja wojenna i obsada personalna pułku we wrześniu 1939, Stanowisko ...

Mapy bitew

Thumb Thumb
Remove ads

Symbole pułkowe

Podsumowanie
Perspektywa

Sztandary

25 maja 1919 roku przed odjazdem na front dowództwa pułku i I batalionu, Łódź, reprezentowana przez wszystkie zrzeszenia, cechy i organizacje społeczne uroczyście wręczyła swym „Dzieciom” chorągiew[20]. W 1930 roku chorągiew została przekazana do Muzeum Wojska w Warszawie.

Nowa chorągiew została wykonana zgodnie z wzorem chorągwi pułkowej w piechocie, określonym w Ustawie z dnia 1 sierpnia 1919 roku o godle i barwach Rzeczypospolitej Polskiej[21]. „Prezydent Rzeczypospolitej zarządzeniem z dnia 25 lipca 1927 r. zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 28 Pułku Piechoty”[22].

W niedzielę 15 maja 1927 roku na placu Dąbrowskiego w Łodzi odbyła się ceremonia wręczenia chorągwi. Po mszy świętej ksiądz biskup Kazimierz Tomczak sufragan diecezji łódzkiej poświęcił chorągiew ufundowaną przez społeczeństwo Łodzi. Następnie prezes rady miejskiej doktor Bolesław Fichna wręczył poświęcony sztandar Prezydentowi RP Ignacemu Mościckiemu „prosząc aby go oddał pułkowi, w którego szeregach walczyła i ginęła młodzież łódzka. Prezydent przyjął sztandar z rąk prezesa rady miejskiej i oddał go klęczącemu dowódcy pułku płk. Oziewiczowi”[23].

Od 28 stycznia 1938 roku chorągiew pułkowa zaczęła być oficjalnie nazywana sztandarem[24]. Po wojnie nie udało się odnaleźć sztandaru. Nadal jest uznawany za zaginiony[25].

Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

Odznaka pamiątkowa

Osobny artykuł: Odznaka pamiątkowa jednostki wojskowej.

Odznakę pierwotnie stanowił orzeł trzymający w szponach dwie skrzyżowane szable i tarczę. Na tarczy herb m. Łodzi i inicjały LA 28 L.P.P. Jednoczęściowa - bita z blachy srebrzonej. Wymiary: 39x27 mm[2].

16 listopada 1926 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór odznaki 28 pułku piechoty, a 23 kwietnia 1929 roku jej regulamin[26][27].

Odznaka o wymiarach 41x41 mm ma kształt krzyża kawalerskiego, którego ramiona pokryte są białą emalią ze srebrno oksydowanym obramowaniem. Na ramionach krzyża srebrne znaki: herb Łodzi, miniatura odznaki POW, odznaka Oddziału Werbunkowo-Agitacyjnego 4 Dywizji gen. L. Żeligowskiego, nazwy pól bitewnych: „BOREJKI”, „AUTA”, „RADZYMIN” i „SOKAL”. Środek odznaki stanowi emaliowana w kolorze karminowym tarcza z numerem „28” otoczona wieńcem laurowym. Pola między ramionami krzyża wypełniają dwa skrzyżowane miecze zwrócone ostrzami ku górze. Odznaka oficerska - czteroczęściowa, wykonana w srebrze, elementy łączone nitami, emaliowana. Wykonawcą odznaki był Wiktor Gontarczyk z Warszawy[28].

Remove ads

Strzelcy kaniowscy

Podsumowanie
Perspektywa
Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 28 Pułku Strzelców Kaniowskich.
Dowódcy pułku[29][d]

Dowódca 13 Pułku Strzelców Polskich

Dowódcy 28 Pułku „Dzieci Łódzkich”

  • ppłk piech. Stanisław Palle (do 12 I 1919)
  • ppłk piech. Jerzy Lesiecki (13 I – 14 VII 1919)

Dowódcy 28 Pułku Strzelców Kaniowskich

Zastępcy dowódcy pułku[e]
  • ppłk piech. Mikołaj Kostecki (10 VII – 10 XI 1922 → dowódca 85 pp)
  • ppłk piech. Konrad Wiktor Sieciński (1923 – 11 X 1926 → zastępca dowódcy 39 pp[34])
  • ppłk piech. Józef Tunguz-Zawiślak (23 XII 1926[35] – 21 I 1930 → dowódca 84 pp)
  • ppłk piech. Mieczysław Łukoski (21 I 1930 – 23 III 1932 → zastępca dowódcy 31 pp)
  • ppłk dypl. Roman Umiastowski (23 III 1932 – VII 1936)
  • ppłk piech. Wacław Makatrewicz (1936 – VIII 1939 → dowódca OZ 10 DP)
Obsada personalna pułku w 1920[36]
  • dowódca I batalionu – por. Stefan Pogonowski †15 VIII 1920
  • dowódca I batalionu – por. Jerzy Boski (od 15 VIII 1920)
  • dowódca 1 kompanii – ppor. Piotr Janus (ranny 16 VIII 1920)
  • dowódca 1 kompanii – sierż. Ernest Angelo (p.o. od 16 VIII 1920)
  • dowódca 3 kompanii – ppor. Władysław Kowalewski †23 VII 1920 Indura[37]
  • dowódca 1 kompanii km – ppor. Piotr Piątkowski[38]
  • dowódca 5 i 6 kompanii – ppor. Benedykt Pęczkowski †15 VIII 1920
  • dowódca 7 kompanii – ppor. Wincenty Ciunelis †1 VIII 1920 Wysokie Mazowieckie[39]
  • dowódca 8 kompanii – ppor. Witold Więckowski †24 V 1920
  • szef kompanii – sierż. Władysław Nagórski
  • dowódca III batalionu – kpt. Władysław Kudaj
  • dowódca 9 kompanii – por. Artur Rogowski †VII 1920 zm. z ran[40]
  • dowódca 10 kompanii – ppor. Jan Topczewski
  • dowódca 3 kompanii km – por. Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski

Żołnierze 28 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej

Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, zamordowani w Charkowie, zamordowani w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i zamordowani z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[41] oraz Muzeum Katyńskie[42][f][g].

Więcej informacji Nazwisko i imię, stopień ...
Remove ads

Pamięć o pułku

W Łodzi jedną z ulic w dzielnicy Polesie, przebiegającą na obszarze tzw. Starego Polesia, nazwano imieniem Pułku. Od 2004 roku w Łodzi działa Stowarzyszenie Historyczne „Strzelcy Kaniowscy” kultywujące pamięć o 28 i 31 pSK; gromadzi pamiątki, a także organizuje i bierze udział w licznych przedsięwzięciach nawiązujących do historii obu pułków. Od 11 listopada 2016 roku w historycznym budynku koszar w Łodzi przy ulicy Żeligowskiego 7/9 działa „Izba Pamięci 28 pułku Strzelców Kaniowskich” prowadzona przez członków S.H. „Strzelcy Kaniowscy”. Izba gromadzi pamiątki, militaria i dokumenty historyczne związane z dziejami Strzelców Kaniowskich, a część zbiorów stowarzyszenia jest prezentowana w formie wystawy stałej, dostępnej dla zainteresowanych[57].

  • Thumb
    Bratnia mogiła strzelców kaniowskich poległych w czasie bitwy pod Radzyminem
  • Thumb
    Pomnik w hołdzie żołnierzom 28 psk
Remove ads

Zobacz też

Uwagi

  1. [a]
    Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[16].
  2. [b]
    Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednocześnie więcej niż jedną funkcję[18].
  3. [c]
    Oficer taborowy był jednocześnie dowódcą kompanii gospodarczej.
  4. [d]
    Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku[30].
  5. [e]
    Stanowisko zastępcy dowódcy pułku zostało utworzone latem 1922 roku. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.
  6. [f]
    Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[43].
  7. [g]
    Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[44].
  8. [h]
    Ppor. rez. Jan Herduś – urodzony 23 VI 1895 w Łęgu, syn Jana i Agaty z domu Barszcz. W 1916 ukończył Seminarium Nauczycielskie w Tarnowie. W latach 1915–1918 służył w armii austriackiej. W lipcu 1920 jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań wojennych ukończył kurs podoficerów przy 5 pułku artylerii ciężkiej w Krakowie oraz kurs szkoleniowy we Lwowie, po których został przeniesiony do rezerwy. W latach 1924–1927 był nauczycielem w szkole powszechnej w Kowalach. W 1928 został powołany na ćwiczenia do 10 pułku artylerii polowej. W połowie 1932 odbył szkolenie w SPRP w Białymstoku (Biedrusko), po czym skierowany do odbycia służby aplikacyjnej w 27 pułku piechoty w Częstochowie, z którego odszedł do rezerwy w 1933. Uczył następnie w Seminarium Nauczycielskim w Ostrzeszowie. Był także nauczycielem i dyrektorem szkoły w Wójcinie (I-VI 1938). Przed samym wybuchem wojny pełnił obowiązki kierownika w nowo powstałej szkole powszechnej w Stachlewie w pow. łowickim. Podczas ferii letnich 1939 został wezwany do odbycia ćwiczeń wojskowych, a 29 sierpnia 1939 do D.O.K. Łódź i zmobilizowany do 28 pułku piechoty. Podczas kampanii wrześniowej w składzie 4 kompanii 28 pp. Okoliczności pojmania przez sowietów nie są znane. Przetrzymywany początkowo w obozie jeńców w Putiwlu, ostatecznie osadzony w Kozielsku[47][48].
Remove ads

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads