Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Grzegorz Lato
polski piłkarz, trener, senator RP Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Grzegorz Bolesław Lato (ur. 8 kwietnia 1950 w Malborku) – polski piłkarz, olimpijczyk, trener, działacz piłkarski i polityk.
Grzegorz Lato

W latach 1971–1984 reprezentant Polski w piłce nożnej, wystąpił w 100 oficjalnych spotkaniach. Członek Klubu Wybitnego Reprezentanta, jako prawy napastnik wybrany do jedenastki stulecia Polskiego Związku Piłki Nożnej. Z reprezentacją Polski trzykrotnie uczestniczył w mistrzostwach świata (1974 – 3. miejsce, król strzelców z 7 golami, 1978, 1982 – 3. miejsce), podczas których zdobył 10 bramek, co jest rekordem w historii występów reprezentacji Polski na mistrzostwach świata. Dwukrotnie wystąpił na igrzyskach olimpijskich (1972 – złoty medal, 1976 – srebrny medal).
Dwukrotny mistrz Polski ze Stalą Mielec, dla której zdobył ponad 100 goli, dwa razy sięgając po koronę króla strzelców I ligi. W 1982 trafił do belgijskiego KSC Lokeren, skąd w 1982 przeniósł się do meksykańskiego Atlante FC. W 1983 zdobył z tym klubem Puchar Mistrzów CONCACAF.
Senator V kadencji (2001–2005). W latach 2008–2012 prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Młodość
Urodził się 8 kwietnia 1950. W dzieciństwie stracił ojca, a w wieku młodzieńczym matkę[1]. Ukończył szkołę średnią[1].
Kariera piłkarska
Grzegorz Lato karierę piłkarską rozpoczął w 1962 w juniorach Stali Mielec. W wieku 17 lat odniósł ciężką kontuzję, po której – jak sam wspominał – powrócił do zdrowia za sprawą lekarza z Bielska o nazwisku Kazimierowicz[1]. W 1969 podpisał profesjonalny kontrakt ze Stalą Mielec. W sezonie II ligi 1969/1970 zadebiutował jesienią 1969 w barwach seniorskiego zespołu. W sumie rozegrał 23 mecze ligowe w II lidze, w których strzelił 6 goli i awansował z zespołem do ekstraklasy (ówczesnej I ligi).
Debiut w najwyższym poziomie ligowym zaliczył 9 sierpnia 1970 w wygranym 5:2 meczu u siebie z Wisłą Kraków, w którym także strzelił swoje dwie pierwsze bramki w ekstraklasie – w 56. minucie na 3:2 oraz w 87. minucie na 5:2. W tym sezonie Stal Mielec stała się jedną z najlepszych drużyn w Polsce. W 1971 klub wygrał swoją grupę B w Pucharze Intertoto, a w sezonie 1972/1973 pod wodzą węgierskiego trenera Károly’ego Konthy po raz pierwszy w historii zdobyła mistrzostwo Polski. Grzegorz Lato z 13 golami został wówczas królem strzelców. Dzięki temu klub zadebiutował w europejskich pucharach w Pucharze Europy.
W sezonie 1973/1974 Stal Mielec rozgrywki ligowe zakończyła na 3. miejscu, a Grzegorz Lato w 1974 został wybrany „Piłkarzem Roku” w plebiscycie katowickiego „Sportu”, a także zajął 6. miejsce w plebiscycie „France Football” na najlepszego piłkarza Europy. W sezonie 1974/1975 klub zajął 2. miejsce, a Grzegorz Lato z 19 golami ponownie został królem strzelców. Po objęciu w 1975 stanowiska trenera przez Edmunda Zientarę klub w sezonie 1975/1976 zdobył mistrzostwo Polski, dotarł do finału Pucharu Polski oraz do ćwierćfinału Pucharu UEFA.
W I rundzie Pucharu Europy 1976/1977 rywalem Stali Mielec był hiszpański Real Madryt, z którym polska drużyna przegrała dwumecz 1:3 (1:2, 0:1). Grzegorz Lato w tym samym sezonie wygrał plebiscyt na najlepszego sportowca w południowo-wschodniej Polsce[2]. W sezonie 1977/1978 jego zespół zdobył Trofeo Colombino, a w rozgrywkach ligowych zajął 8. miejsce. W kolejnym sezonie klub zakończył rozgrywki ligowe na 3. miejscu. Ostatni mecz w ekstraklasie Grzegorz Lato rozegrał 7 czerwca 1980 w bezbramkowo zremisowanym meczu u siebie z Górnikiem Zabrze. Łącznie w najwyższym polskim poziomie ligowym rozegrał 272 mecze, w których strzelił 111 goli.
W 1981 został zawodnikiem belgijskiego klubu Eerste klasse – KSC Lokeren, w którym występował do 1982 (wraz z nim grał tam Włodzimierz Lubański)[1]. Wystąpił w nim w 64 meczach ligowych, w których strzelił 12 goli. Potem wyjechał do Meksyku, gdzie podpisał kontrakt z klubem Primera División – Atlante FC, z którym w sezonie 1983 wygrał Puchar Mistrzów CONCACAF. Po sezonie 1983/1984 oraz rozegraniu 45 meczów i strzeleniu 16 goli ligowych zakończył profesjonalną piłkarską karierę. W latach 1984–1991 grał w polonijnym klubie Polonia Hamilton, występującym w amatorskich rozgrywkach prowincji Ontario.
Kariera reprezentacyjna
Podczas meczu ligowego z Zagłębiem Sosnowiec w 1970 zdobył dwa gole, po czym został powołany przez obserwującego to spotkanie selekcjonera Kazimierza Górskiego do młodzieżowej kadry Polski, z którą wyjechał do Danii[1].
W reprezentacji Polski w latach 1971–1984 rozegrał 100 meczów oficjalnych oraz 4 mecze nieoficjalne, w których strzelił 45 goli. Oficjalny debiut zaliczył za kadencji selekcjonera Kazimierza Górskiego 17 listopada 1971 w Hamburgu w zremisowanym 0:0 meczu eliminacji mistrzostw Europy 1972 z reprezentacją RFN. W spotkaniu tym w 83. minucie został zmieniony przez Bronisława Bulę[3]. Ostatni mecz w reprezentacji rozegrał 17 kwietnia 1984 na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie w przegranym 0:1 spotkaniu towarzyskim z Belgią. W meczu tym w 85. minucie został zmieniony przez Waldemara Matysika[4]. Tym samym Grzegorz Lato rozegrał swój setny mecz w reprezentacji jako pierwszy polski piłkarz.
W 1972 znalazł się w składzie reprezentacji prowadzonej przez Kazimierza Górskiego na turniej olimpijski w Monachium, na którym Polacy wygrali w finale 2:1 z reprezentacją Węgier, zdobywając złoty medal. Grzegorz a Lato na tym turnieju rozegrał tylko 1 mecz – w pierwszym meczu drugiej grupy drugiej rundy z Danią zmienił w 46. minucie Joachima Marxa[5].
W 1974 został powołany na mistrzostwa świata w RFN. Polska reprezentacja pod wodzą Kazimierza Górskiego zajęła 3. miejsce po zwycięskiej w 76. minucie bramce Grzegorza Laty w meczu z Brazylią (1:0)[6]. Grzegorz Lato był podstawowym zawodnikiem zespołu, z 7 golami został królem strzelców turnieju.
W 1976 wziął udział w turniej olimpijskim w Montrealu. Na zawodach tych również był podstawowym zawodnikiem, zdobył 3 gole, w tym jednego w przegranym 3:1 finale z NRD. Wraz z polską drużyną zdobył srebrny medal. Rezultat ten uznano w kraju za porażkę, w konsekwencji trener Kazimierz Górski podał się następnie do dymisji.
W 1978 został powołany przez Jacka Gmocha na mistrzostwa świata w Argentynie, na których reprezentacja Polski zakończyła zmagania w drugiej rundzie. Grzegorz Lato na tym turnieju wystąpił we wszystkich 6 spotkaniach, strzelając 2 gole: w meczu z Tunezją (1:0) i z Brazylią (1:3).
W 1982 wraz z reprezentacją prowadzoną przez Antoniego Piechniczka pojechał na swoje trzecie mistrzostwa świata, które odbywały się w Hiszpanii. Polska zajęła na tym turnieju 3. miejsce, Grzegorz Lato był podstawowym zawodnikiem drużyny. Zagrał we wszystkich 7 meczach i strzelił 1 bramkę – w ostatnim meczu pierwszej grupy pierwszej rundy z Peru[7].
Kariera trenerska
Na przełomie lat 80. i 90. mieszkał z żoną, synem i córką w Toronto[1]. Podczas pobytu w Kanadzie pod koniec lat 80. wspólnie z byłym zawodnikiem Wisły Kraków, Tadeuszem Polakiem, trenował zespół Rackett Toronto[1].
W 1996 ukończył Szkołę Trenerów Polskiego Związku Piłki Nożnej. Po zakończeniu kariery piłkarskiej rozpoczął działalność trenerską, w której trenował kluby: North York Rockets z Kanady (1988–1990), Stal Mielec (1991–1993), Olimpię Poznań (1993–1995), Amicę Wronki (1995–1996), Stal Mielec (1996–1997), AO Kawala z Grecji (1997)[8] oraz Widzew Łódź (1999).
Pozostała działalność
Z wykształcenia technik mechanik obróbki skrawaniem, technikum mechaniczne ukończył w 1969[9].
17 września 1999 uchwałą Polskiego Związku Piłki Nożnej powołano Klub Wybitnego Reprezentanta, którego Grzegorz Lato w związku z największą wówczas liczbą występów w reprezentacji Polski został przewodniczącym. Funkcję tę pełnił do 7 stycznia 2009, zastąpił go wówczas Władysław Żmuda.
W latach 2001–2005 zasiadał w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej z okręgu rzeszowskiego. Wchodził w skład Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz w Komisji Nauki, Edukacji i Sportu[9]. W 2005 był członkiem komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich. W 2004 bez powodzenia kandydował w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a w 2005 i 2007 w wyborach parlamentarnych.
Od 2006 do 2008 był członkiem zarządu klubu piłkarskiego Stal Mielec[10][11]. 30 października 2008 został wybrany na prezesa PZPN. W tajnym głosowaniu otrzymał 57 głosów, a jego kontrkandydaci Zdzisław Kręcina i Zbigniew Boniek odpowiednio 36 i 19 głosów, 1 głos był nieważny[12]. Bezskutecznie ubiegał się o członkostwo w Komitecie Wykonawczym UEFA[13]. Kadencję prezesa polskiej federacji zakończył 26 października 2012, nie ubiegał się o reelekcję na to stanowisko[14].
Remove ads
Występy w reprezentacji
Podsumowanie
Perspektywa
Statystyki
Mecze w reprezentacji
- Legenda
T – mecz towarzyski; eIO – eliminacje Igrzysk Olimpijskich; IO – Igrzyska Olimpijskie; eME – eliminacje Mistrzostw Europy; eMŚ – eliminacje Mistrzostw Świata; MŚ – Mistrzostwa Świata; U-21 – mecz przeciwko reprezentacji młodzieżowej
Remove ads
Sukcesy
- Stal Mielec
- Mistrzostwo Polski: 1973, 1976
- Wicemistrzostwo Polski: 1975
- 3. miejsce mistrzostw Polski: 1974, 1979
- Finał Pucharu Polski: 1976
- Ćwierćfinał Pucharu UEFA: 1976
- Wygrana grupa w Pucharze Intertoto: 1971
- Trofeo Colombino: 1978
- Atlante FC
- Puchar Mistrzów CONCACAF: 1983
- Reprezentacyjne
- 3. miejsce na mistrzostwach świata: 1974, 1982
- Złoty medal letnich igrzysk olimpijskich: 1972
- Srebrny medal letnich igrzysk olimpijskich: 1976
- Indywidualne
- Król strzelców I ligi: 1973, 1975
- Król strzelców mistrzostw świata: 1974
- Rekordy
- Najskuteczniejszy zawodnik w historii reprezentacji Polski w jednym roku kalendarzowym: 11 goli (1974)[a][15]
Odznaczenia i wyróżnienia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1982)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
- Złoty Krzyż Zasługi (1972)[16]
- Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
- Srebrny Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
- Brązowy Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
- Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu”
- Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego” (1976)[17]
- Złota Odznaka PZPN (1972)[18]
- „Jedenastka 50-lecia PRL”[1]
- 6. miejsce w plebiscycie „France Football” (1974)
- Piłkarz Roku w plebiscycie katowickiego „Sportu” (1974)
- Piłkarz Roku w plebiscycie „Piłki Nożnej” (1977, 1981)
- 1. miejsce w plebiscycie dziennika „Nowiny Rzeszowskie” na najlepszego sportowca Rzeszowszczyzny (trzy razy)[1]
- Tytuł honorowego obywatela Mielca (2019)[19]
- Prawy napastnik w jedenastce stulecia PZPN (2019)[20]
Remove ads
Filmografia
- 1976: Jeden z dwudziestu dwóch – film dokumentalny
- 2000: Skarb sekretarza – on sam
- 2001: Świat według Kiepskich – on sam
- 2002: Jest sprawa... – on sam[21]
Uwagi
- Rekord ten dwukrotnie wyrównywał Robert Lewandowski (w 2015 i 2021).
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads