Lnowate

Lnowate (Linaceae DC. ex Gray) – rodzina roślin należąca do rzędu malpigiowców (Malpighiales). Obejmuje około 255 gatunków grupowanych w 13 rodzajów. najbardziej zróżnicowana jest w strefie międzyzwrotnikowej, ale jej przedstawiciele występują też w strefie klimatu umiarkowanego na obu półkulach, często rosnąc w formacjach stepowych i typowych dla obszarów suchych. Ważną rośliną użytkową jest len zwyczajny od wielu tysięcy lat uprawiany jako roślina włóknodajna, spożywcza i oleista. Inne gatunki z tego rodzaju są też uprawiane jako rośliny ozdobne^[3]. Niektóre gatunki z tej rodziny dostarczają drewna, inne mają lokalnie znaczenie użytkowe ze względu na jadalne owoce^[4].

Lnowate

Len zwyczajny
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	lnowate
Nazwa systematyczna
Linaceae DC. ex Gray Nat. Arr. Brit. Pl. 2: 622, 639. 1 Nov 1821

Len złocisty

Morfologia

Lenek stoziarn

Pędy Hugonia mystax z hakowato wygiętymi cierniami

Łodyga

Rośliny jednoroczne, byliny, krzewy, drzewa i drewniejące pnącza, w tym z haczykowatymi wyrostkami ułatwiającymi wspinanie^[3].

Liście

Zwykle skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe, siedzące lub ogonkowe^[3], czasem z gruczołkowatymi przylistkami^[5]. Blaszka liści jest pojedyncza i całobrzega^[3], rzadziej piłkowana lub ząbkowana^[5].

Kwiaty

Obupłciowe i promieniste, zebrane zwykle w kwiatostany wiechowate, groniaste i wierzchotkowe, rzadziej pojedyncze. Trwałych działek kielicha jest 5 (rzadko 4), wolnych lub zrosłych u nasady. Płatki korony występują w takiej samej liczbie jak działki, zwykle są wolne, z paznokciem. Pręcików jest zwykle dwa razy więcej niż płatków, czasem są 4 albo jest ich 5 lub 15, ale zawsze wyrastają w jednym okółku. Czasem część z nich wykształca się jako prątniczki. Nitki pręcików u nasady są złączone w rurkę i otoczone przez 2–5 miodniki. Zalążnia jest górna i powstaje z dwóch do pięciu owocolistków tworzących dwa razy więcej komór od ich liczby. Szyjki słupka są tak liczne jak owocolistki i zwykle są tylko zrosłe u nasady, a poza tym wolne i często różnej długości. Znamiona są główkowate do nitkowatych^[3].

Owoce

Torebki podzielone na komory, rzadko pestkowce. U Sclerolinon rozłupnia rozpadająca się na 4 rozłupki^[5]. Nasiona powstają w liczbie dwóch w każdej z komór^[5], czasem z osnówką^[3], często z łupiną śluzowaciejącą w kontakcie z wodą^[5]. Zarodek jest wyprostowany, bielmo jest cienkie^[6].

Systematyka

Rodzina zwykle włączana jest w różnych systemach do rzędu malpigiowców (Malpighiales), jednak w przeszłości w różnych ujęciach ustalano różny jej zakres, zwykle szerszy od współczesnego (wiele dawniej zaliczanych tu rodzajów obecnie klasyfikowanych jest w odrębnych rodzinach)^[3]. W obrębie rodziny wyróżnia się dwie podrodziny. Linoideae Arnott obejmuje przedstawicieli głównie zielnych i występujących w klimacie umiarkowanym. Do podrodziny Hugonoideae Reveal należą z kolei głównie rośliny drzewiaste ze strefy równikowej. Badania molekularne potwierdzają monofiletyzm całej rodziny i podrodziny Linoideae. W obrębie rodzajów tradycyjnie wyróżniane Cliococca, Hesperolinon i Sclerolinon są najwyraźniej zagnieżdżone w obrębie rodzaju Linum tworząc klad siostrzany względem rodzaju Radiola^[5].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana w stosunku do Ixonanthaceae. Wraz z całym rzędem malpigiowców (Malpighiales) należy do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[2].

←	Humiriaceae – pochodnikowate Achariaceae Goupiaceae Violaceae – fiołkowate Passifloraceae – męczennicowate Lacistemataceae Salicaceae – wierzbowate Peraceae Rafflesiaceae – bukietnicowate Euphorbiaceae – wilczomleczowate Phyllanthaceae – liściokwiatowate Picrodendraceae Linaceae – lnowate Ixonanthaceae

Pozycja rodziny w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae Thorne ex Reveal, rząd lnowce (Linales Baskerville), rodzina lnowate (Linaceae DC. ex Gray)^[7].

Podział wrodziny na podrodziny i rodzaje według APWeb i GRIN^[8]

Podrodzina Linoideae

• Anisadenia Wall. ex Meisn.
• Cliococca Bab.
• Hesperolinon (A. Gray) Small
• Linum L. – len
• Radiola Hill. – lenek
• Reinwardtia Dumort.
• Sclerolinon C. M. Rogers
• Tirpitzia Hallier f.

Podrodzina Hugonioideae

• Hebepetalum Benth.
• Hugonia L.
• Indorouchera Hallier f.
• Philbornea Hallier f.
• Roucheria Planch.