1712.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1680-e 1690-e 1700-e – 1710-e – 1720-e 1730-e 1740-e
Godine:	1709 1710 1711 – 1712 – 1713 1714 1715

1712.. po kalendarima
Gregorijanski	1712.. (MDCCXII)
Ab urbe condita	2465.
Islamski	1123–1124.
Iranski	1090–1091.
Hebrejski	5472–5473.
Bizantski	7220–7221.
Koptski	1428–1429.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1767–1768.
• Shaka Samvat	1634–1635.
• Kali Yuga	4813–4814.
Kineski
• Kontinualno	4348–4349.
• 60 godina	Yang Voda Zmaj (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11712.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

9. 1. (29. 12. po j.k.) - Vojvoda od Marlborougha smenjen s funkcija, zvanično zbog optužbi za proneveru novca, u stvari deo kampanje protiv nastavka Rata za špansko nasleđe i protiv vigovaca.
25. 1. - Karlo VI stigao u Beč iz Frankfurta, odn. Španjolske.
29. 1. - Rat za špansko naslijeđe (RzŠN): u Utrechtu je otvoren kongres, koji će dogodine rezultirati mirom.
10 - 18. 2. - Pobuna naroda Huilliche na čileanskom otočju Chiloé.

18. 2. - Šest dana nakon supruge Marie-Adélaïde, od morbila umire i francuski prestolonaslednik Louis, vojvoda od Bourgogne. Nasleđuje ga petogodišnji sin Louis, vojvoda od Bretanje, koji je ubrzo i sam inficiran.
22. 2. - Ivan Adam I., knez Lihtenštajna, kupio Grofoviju Vaduz (preko 3/4 današnje Kneževine Lihtenštajn). Ivan Adam umire u lipnju, nasljeđuje ga Josip Wenzel I.
27. 2. - Umro je mogulski car Bahadur Shah I. Nasleđuje ga Jahandar Shah (do 1713), proglasio se i njegov brat Azim-ush-Shan, ali ubijen je u martu.
30. 2. (11. 3. po gregorijanskom) - Datum uveden u Švedskoj kako bi se dotadašnji švedski kalendar zamijenio julijanskim.
8. 3. - Mali vojvoda od Bretanje umire od morbila i puštanja krvi; prestolonaslednik je njegov dvogodišnji brat Luj, vojvoda od Anžua, koji je takođe bolestan ali uspeva preboliti uz pomoć guvernante, Madame de Ventadour - postaje Louis XV od Francuske 1715-1774.
8. 3. (kalendar?) - Na saslušanju pred Tajnim savetom, francuski dvostruki agent Antoine de Guiscard pokušao ubiti britanskog kancelara eksčekera Roberta Harleyja.
11. 3. - Hrvatski sabor u Zagrebu, bez većine, prougarskih, magnata: prihvaćen prijedlog biskupa Eszterhazyja da hrvatsko kraljevstvo prizna žensko naslijeđe dinastije Habsburgovaca - Hrvatska pragmatička sankcija.^[1] Ugarski sabor je priznao žensko naslijeđe tek 1723. (→ Pragmatična sankcija).

April/Travanj – Jun/Lipanj

6. 4. - Pobuna robova u New Yorku: ubijeno nekoliko belaca, pogubljeno više crnaca.
23. 4. - Umro pećki patrijarh Atanasije I, u oktobru ga nasleđuje mitropolit raški Mojsije Rajović (do 1726) - nasleđuje dug od blizu 100.000 aspri, Arbanasi su zahvatili najveći deo patrijaršijskih imanja^[2].
april-avgust - Toggenburški rat je građanski rat između protestanata i katolika u Švajcarskoj.
4. 5. - RzŠN, Cassardova ekspedicija: francuski gusar Jacques Cassard hara na portugalskim Zelenortskim ostrvima, nastavlja ka britanskim i holandskim ostrvima u Karibima (jul) i Surinamu (oktobar).
16. 5. - Karlovo pismo: obvezuje se za sebe i svoje nasljednike da će nepovrijeđene sačuvati "prava, privilegije i sloboštine" hrvatskoga kraljevstva.^[3]
maj - Izbija prvi rat između Indijanaca Fox i Francuza sa saveznicima (do 1716) - u pitanju je kontrola nad putevima trgovine krznom.
19. 5. - Petar Veliki premješta prijestolnicu Ruskog Carstva iz Moskve u Sankt Peterburg (do 1918).
22. 5. - Karlo VI se krunisao u Požunu za ugarsko-hrvatskog kralja, kao Karlo III.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

24. 7. - Rat za špansko naslijeđe: Bitka kod Denaina je ubjedljiva francuska pobjeda maršala Villarsa nad saveznicima Eugena Savojskog, narednih meseci uzimaju natrag utvrde izgubljene zadnjih godina.
kolovoz, početkom - Bosanski namesnik Ahmed-paša, uz pomoć skadarskog Tahir-paše Mahmudbegovića, prodire na Cetinje^[4]^[5], vladika Danilo i Miloradović beže sa 500 ljudi preko mletačkog područja u Hercegovinu. Turci ruše manastir, ali se povlače i tada trpe veće gubitke. Boj na Carevu Lazu? ^[6]^[7] Crnogorci se "prvi put" frontalno sukobljavaju sa velikim turskim snagama.^[8]
11. 8. - Mirom iz Aaraua je završen građanski rat u Švajcarskoj ("Četvrti zemaljski mir"): protestanti dobijaju prevlast, ali prava katolika se poštuju.
kolovoz - Ugarski sabor udovoljio hrvatskom zahtjevu da se prizna pravna valjanost svim zaključcima hrvatskog sabora koje kralj sankcionira.
19. 8. - RzŠN: u Utrechtu zaključeno primirje u Španiji - pregovori se ubrzavaju.
7. 9. - Veliki sjeverni rat (VSR): Danci uzimaju Šveđanima Stade u Donjoj Saksoniji nakon opsade, kao i čitav Bremen i Verden.
30. 9. - VSR: Švedska transportna flota razbijena kod Rügena.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

5. 11. - Filip V, kralj Španije se odriče prava na francusku krunu.
12. 11. - Umro je japanski šogun Tokugawa Ienobu, nasleđuje ga trogodišnji Tokugawa Ietsugu (1713-16), savetnik mu je Arai Hakuseki.
25. 11. - Mojsije Petrović stiže u Beograd kao novi mitropolit (do 1726. odn. '30.), a dabrobosanski postaje Melentije Umiljenović. U Beogradu i okolini će biti najviše manastira i parohija.^[9] Ahmed-paša ove godine zatvorio crkvu u Sarajevu, kao i sveštenike, preti rušenjem i sečom - srpska opština plaća hiljadu dukata arslanija.^[10]
krajem godine - Crnogorci ponovo pojačavaju četničku akciju.^[11]
20. 12. - U okviru odbrane Stralsunda u Pomeraniji, Šveđani su odneli pobedu nad Dancima i Saksoncima kod Gadebuscha. Magnus Stenbock je proizveden u maršala.

Kroz godinu

Defterdar upućen iz Carigrada preuzeo beogradsku haznu (blagajnu) - ranije je bilo dosta zloupotreba u vojničkim platama i penzijama. U ovo vreme muslimanska raja iz Bosne se u Beogradu upisuje u erlije i kod kuće odbijaju plaćanje desetka; mnogi se u carstvu upisuju u janičare da bi izbegli obaveze i namete^[12]
Ali-beg Ibrahimhanzade, potomak Mehmed-paše Sokolovića, dobio je po treći put carski ferman da se janičari isele iz Jeni-hana, pašine zadužbine u Beogradu, namenjene mostu u Višegradu.^[13]
1712-15 - Ugarski sabor pristao na osnivanje stajaće kraljevske vojske u Ugarskoj i plaćanje poreza za njeno održavanje, ali samo od strane kmetova; Ugarska komora je podređena kralju a ne Bečkoj komori, ima upravu nad novim krajevima osim Vojne krajine^[14]
Lika i Krbava, umjesto dvorskoj Komori, podređeni Krajini.^[15] tj. Karlovačkom generalatu, kako je narod i želio, nakon što je carska komisija utvrdila da se "ne može savjetovati, da se ovaj divlji narod, tako skoro i najmanje optereti kontribucijom, glavarinom ili drugim nametima".^[16] Pobuna ipak ima i narednih godina.
Umro Atanasije Ljubojević pravoslavni episkop na području Like i Banije - dogodine ga nasleđuju Dionisije Ugarković (Kostajnička eparhija) i Danilo Ljubotina (gornjokarlovačka). Istovremeno se nameće unijatski vladika Rafailo Marković.^[17]
1712-13 - Srbi oko Ludbrega i Bisaga u stanju permanentne bune, jer se protive pokušajima Hrvatskog sabora da naplati kontribuciju (na vlastelinstvu Ludbreg-Rasinja ih podržavaju ban Adam Baćanj (?) i majka grofica Eleonora).^[18]
Britanski inženjer Thomas Newcomen izrađuje Newcomenovu parnu mašinu, prvi praktični uređaj uređaj koji koristi paru za obavljanje mehaničkog rada; uređaj se koristi za ispumpavanje vode iz rudarskih jama u Black Countryju.
John Arbuthnot kreirao lik Johna Bulla, kao simbol Britanije.
Otkriveno jedno od Novosibirskih otoka.
Edmond Halley i Isaac Newton piratizovali nedovršeni Flamsteedov katalog zvijezda - prva pojava Flamsteedove oznake.
Nemački preduzetnik Johann Bessler, zvani Orffyreus, prikazuje svoj prvi "samohodni točak" - u njegove tvrdnje su poverovali i neki ugledni naučnici.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

April/Travanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Rođenja

Smrti

Reference

Vanjske veze

Wikiwand - on