Венесуэла

Болива́р Венесуэ́ла Җөмһүрияте́ (исп. República Bolivariana de Venezuela, «кечкенә Венеция») – Көньяк Американың төньягында урнашкан дәүләт. Ул континенталь өлештән һәм Кариб Диңгезендә күп санлы утрау һәм утраучыклардан тора, аның башкаласы һәм төп шәһәр агломерациясе - Каракас. Аның мәйданы - 916445 км². Ил зур биотөрлелеккә ия һәм дөньяда төрләр күплеге буенча илләр рейтингында җиденче урында тора.

Венесуэла
исп. Venezuela
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	5 июль 1811 һәм 30 март 1845
Исем	ꠜꠦꠘꠦꠏꠥꠄꠟꠣ
Рәсми исем	República Bolivariana de Venezuela, Bolivarian Republic of Venezuela, Venezuela һәм la République bolivarienne du Vénézuéla[1]
Гомер озынлыгы	71 ел[2]
... хөрмәтенә аталган	Simon Bolivar һәм Венеция
Демоним	venezolano, venezuelai, Venezuelano, Venesolänan, فنزويلي, فنزويلية, فنزويليون, венесуэлец, венесуэлка, венесуэльцы, ונצואלי, ונצואלית, venezueleni, venezuelean, venezueleană, ভেনেজুয়েলীয়, Venezuelan, venezuelano, venezuelana, venezuelani, venezuelane, venezuelan, venezolanu, venezolana, Venezuelano, venezolanos, Venezuelans, veneçolà, veneçolana, Vénézuélien[1], Vénézuélienne[1], Venezulanerin, Venezulaner, Venezuelaner, Venezuelanerin, venesuełana, venesuełane, venesuełani, venesuełan, venesołana, venesołane, venesołani, venesołan, ڤينيزويلي, ڤينيزويلية, ڤينيزويليين, ڤينيزويليات, Venezuelec, Venezuelka һәм Veiniséalach[3]
Рәсми тел	испан теле һәм Венесуэла ишарә теле[d][4]
Гимн	Венесуэла гимны[d]
Мәдәният	Венесуэла мәдәнияте[d]
Дөнья кисәге	Көньяк Америка[5]
Дәүләт	Венесуэла
Башкала	Каракас[6]
Сәгать поясы	UTC−04:00 һәм America/Caracas[d][7]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Атлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	испанская Америка[d]
Иң көнчыгыш ноктасы	8°19′23″ т. к. 59°46′57″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы	15°40′15″ т. к. 63°37′10″ кб. о.
Иң көньяк ноктасы	0°39′11″ т. к. 65°32′37″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы	9°10′41″ т. к. 73°21′27″ кб. о.
Геомәгълүматлар	Data:Venezuela.map
Иң югары ноктасы	Боливар пигы[d]
Иң түбән ноктасы	Lagunillas[d]
Идарә итү формасы	президент республикасы һәм федератив республика[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Венесуэла президенты[d]
Ил башлыгы	Николас Мадуро[8][9][10][…] һәм Хуан Гуайдо[11][12][13][…]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Венесуэла президенты[d]
Башкарма хакимият башлыгы	Николас Мадуро
Башкарма хакимият	Венесуэла министрлар кабинеты[d]
Канунбирү органы	Венесуэла милли ассамблеясе[d]
Югары мәхкәмә органы	Венесуэла югары юстиция трибуналы[d] һәм Supreme Tribunal of Justice of Venezuela in exile[d]
Үзәк банкы	Венесуэла үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Бразилия, Россия, Куба, Изге тәхет[d], Германия, Исраил, Колумбия, Кытай Җөмһүрияте, Абхазия Җөмһүрияте, Канада, Дания, Эквадор, Haiti, Гайана, Мексика, Фәләстыйн, Сахра Гарәп Демократик Җөмһүрияте[d], Көньяк Осетия, Бөекбритания, Уругвай, Франция, Малайзия, Индонезия, Ямайка, Испания, Вьетнам, Иран, Япония, Греция, Америка Кушма Штатлары, Кытай, Сербия, Бангладеш, Маҗарстан һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[14]
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Көньяк Америка җәмгыятьләре берлеге[d], Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Латин Америкасы һәм Кариб диңгезе бассейны илләрендә атом-төш коралларның таралуына юл куймау агентлыгы[d], Кариб диңгезе илләре үсеш банкы[d], МЕРКОСУР[d], Интерпол[15][16], ХКТО[d][17][18], Халыкара гидрография оешмасы[d][19], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[20], Бөтендөнья почта берлеге[21][22], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][23], Америка дәүләтләре оешмасы[d][24], ОПЕК, Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[25], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][26] һәм Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][27]
Балигълык яше	18 яшь
Никахка керү яше	16 яшь һәм 14 яшь
Пенсия яше	60 яшь һәм 55 яшь
Халык саны	28 515 829 (2019)[28]
Ир-ат халкы	14 365 872[2], 14 113 760[2], 13 956 811[2] һәм 13 996 791[2]
Хатын-кыз халкы	14 605 811[2], 14 376 694[2], 14 243 056[2] һәм 14 304 904[2]
Административ бүленеше	Амасонас[d], Ансоатеги[d], Апуре[d], Арагуа[d], Баринас[d], Боливар[d], Карабобо[d], Кохедес[d], Дельта-Амакуро[d], Фалькон[d], Гуарико[d], Лара[d], Мерида[d], Миранда[d], Монагас[d], Нуэва-Эспарта[d], Португеса[d], Сукре[d], Тачира[d], Трухильо[d], Варгас[d], Яракуй[d], Сулия[d], Башкала округы[d] һәм Федераль хөкүмәткә буйсынучы территорияләр[d]
Акча берәмлеге	суверен боливар[d]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,691[29]
Inequality-adjusted Human Development Index	0,592[30]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече	2,1
Нәрсә белән чиктәш	Колумбия, Бразилия, Гайана, Доминикан Җөмһүрияте[31], Тринидад һәм Тобаго[32][33], Сент-Китс һәм Невис, Доминика, Сент-Люсия, Сент-Винсент һәм Гренадиналар, Гренада, Нидерланд патшалыгы[d][34], Америка Кушма Штатлары[35], Франция[31], Бөекбритания һәм Пуэрто-Карреньо[d]
BTI Governance Index	3[36], 2,14[36], 2,19[36], 2,15[36], 2,52[36], 1,87[36], 1,86[36], 1,28[36] һәм 1,44[37]
BTI Status Index	5,06[36], 4,71[36], 4,54[36], 4,47[36], 4,6[36], 4,04[36], 3,47[36], 2,77[36] һәм 2,65[37]
Мәктәптә укымаган балалар саны	752 436[38]
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d][39]
Челтәр көчәнеше	120 вольт
Электр аергычы төре	NEMA 1-15[d][40] һәм NEMA 5-15[d][40]
Алыштырган	Бөек Колумбия[d] һәм Дүртенче республика (Венесуэла)[d]
Кулланылган тел	испан теле, алеман колоньеро теле[d], маку[d], санума теле[d], гуахиро теле[d], янам теле[d], гуарекена теле[d], таманаку теле[d], явитеро теле[d], юкпа теле[d], хапрерия теле[d], гуахибо теле[d], барэ теле[d], параухано теле[d], банива теле[d], куманагота теле[d], сапе теле[d], бари теле[d], куиба теле[d], банива теле[d], пемон теле[d], ювана теле[d], макиритари теле[d], пуме теле[d], Playero[d], пуйнаве теле[d], мако теле[d], йаномамө теле[d], мандавака теле[d], пиапоко теле[d], пиароа теле[d], Венесуэла ишарә теле[d], макуши теле[d], панаре теле[d], арутани теле[d], кариб теле[d], варао теле[d], ньенгату теле[d], Curripaco[d], Pémono[d], Yabarana[d], Chaima[d], Akawaio[d] һәм мапойо теле[d]
Мәйдан	912 050 км²[41]
Рәсми веб-сайт	mppre.gob.ve​(исп.)
Һәштәге	Venezuela
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.ve
Тематик география	Венесуэла географиясе[d]
Самый густонаселенная городская территория	Каракас
Нинди вики-проектка керә	WikiProject Venezuela[d]
Феноменның икътисады	Венесуэла икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Венесуэла халкы[d]
Джини коэффициенты	44,8[42]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	12 процент
Тулаем туулар коэффициенты	2,18[41]
Шәһәр халкы	25 564 613[2], 25 151 087[2], 24 907 533[2] һәм 25 012 473[2]
Авыл халкы	3 407 070[2], 3 339 366[2], 3 292 334[2] һәм 3 289 223[2]
Демократия индексы	2,11[43]
Туым күрсәткече	15,573[2]
Үлем күрсәткече	8,1[2]
Happy Planet Index score	48,9[44]
Илнең мобиль коды	734
Илнең телефон коды	+58
Халыкара префикс	0
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	9-1-1[d] һәм 171[d][45]
Илнең GS1 коды	759[46]
Номер тамгасы коды	YV
Диңгездәге идентификацияләү номеры	775
Монда җирләнгәннәр төркеме	Төркем:Венесуэлада җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Венесуэлада тешерелгән фильмнар[d]
Венесуэла Викиҗыентыкта

Венесуэла президентлары

• 2013 елга кадәр Уго Чавес
• 2013 елдан Николас Мадуро

Диннәр

Венесуэла Конституциясе дин иреген күздә тота. 2017 елда кабул ителгән законда «дини төркемнәргә карата нәфрәт уяткан өчен» җинаять җаваплылыгына тарту да каралган ^[47]. Армиядә капеллан хезмәте католиклар өчен генә каралган ^[47]. Венесуэлада күпчелек диндарлар ― христианнар (ил халкының 88 % ы: шуның эченнән католиклар 71 %, протестантлар 17 %). Аз санлы, әмма йогынтылы Ислам, Друз(ингл.), Буддачылык, Яһүд дине җәмгыятъләре бар.

• Венесуэлада ислам
• Көньяк Америкада Һинд дине # Венесуэлада Һинд дине