Арнольд Памазан

Арно́льд Кандра́тавіч Памаза́н (нар. 1939, Камсамольск-на-Амуры, Хабараўскі край, цяпер Далёкаўсходняя фэдэральная акруга, Расея) — беларускі актор.

Арнольд Памазан
Дата нараджэньня	14 чэрвеня 1939(1939-06-14) (86 гадоў)
Месца нараджэньня	Камсамольск-на-Амуры[d], Хабараўскі край, РСФСР, СССР
Месца вучобы	тэатральны факультэт Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў[d] (1967)[1]
Занятак	актор
Месца працы	Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы[2]
Узнагароды	Крыштальная Паўлінка (2007)

Выконваў камэдыйныя і вострахарактарныя ролі ў Купалаўскім тэатры, у тым ліку Адольфа Быкоўскага ў «Паўлінцы» Янкі Купалы звыш 30 гадоў, Чарнавуса ў «Хто сьмяецца апошнім» Кандрата Крапівы і Андрэя Буслая ў «Парозе» Аляксея Дударава. Народны артыст Беларусі (1999)^[3]. У 2001 годзе сыграў у кінакамэдыі «Сьвежына з салютам». Ляўрэат тэатральнай прэміі «Крыштальная Паўлінка» (2007) і кавалер ордэну Францішка Скарыны (2020).

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў работніцкай сям’і на Далёкім Усходзе Расейскай СФСР. Пасьля вайны сям’я пераехала ва Ўкраінскую ССР для адновы разбуранай гаспадаркі ў Судовай Вішні (Львоўская вобласьць). Арнольд Памазан займаўся ў драматычным гуртку мясцовай школы, пасьля якой паступіў у Львоўскую тэхнічную вучэльню. Затым некалькі гадоў працаваў памагатым машыніста паравоза. Паступіў у акторскую студыю пры Львоўскім дзяржаўным тэатры імя Марыі Занькавецкай^[4].

У 1962 годзе паступіў на тэатральны факультэт Беларускага тэатральна-мастацкага інстытуту, які скончыў у 1967 годзе па спэцыяльнасьці «акторскае мастацтва драматычнага тэатру і кіно», якой вучыўся на курсе заслужанага артыста Рыгора Качаткова^[5]. Сярод 30 студэнтаў у групе поўны курс скончылі 11 выпускнікоў^[6]. У 1967 годзе ўладкаваўся акторам у Купалаўскі тэатар^[5], куды яго ўзяў галоўны рэжысэр Барыс Эрын, які выпускаў Памазана зь Беларускага тэатральна-мастацкага інстытуту^[6]. Дэбютаваў у камэдыі Мальера «Мяшчанін у дваранстве»^[4]. У Купалаўскім тэатры найбольш плённа працаваў з рэжысэрам Яўгенам Радамысьленскім, а таксама зь Мікалаем Пінігіным^[6]. У 1980 годзе атрымаў ганаровую годнасьць заслужанага артыста Беларусі. У 1995 годзе адбыўся тысячны выхад на сцэну Купалаўскага тэатру ў вобразе жаніха-франта Адольфа Быкоўскага ў «Паўлінцы»^[7].

27 сакавіка 2007 году атрымаў беларускую тэатральную прэмію «Крыштальная Паўлінка», якую прысуджаў Беларускі саюз тэатральных дзеячоў^[8]. На той час 32 гады запар выконваў ролю пана Быкоўскага ў «Паўлінцы»^[9]. Пры гэтым зьмянілася 8 акторак, якія гралі ролю Паўлінкі. Арнольд Памазан працягваў граць ролю Быкоўскага да 70-гадовага юбілею ў 2009 годзе^[10]. У сьнежні 2019 году на прапанову Памазана Міністэрства культуры Беларусі надало «Паўлінцы» статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасьці Беларусі^[11]. 4 чэрвеня 2020 году атрымаў ордэн Францішка Скарыны^[12].

Ролі

Мастацтву Арнольда Памазана ўласьцівыя жыцьцёвая дакладнасьць вобразаў, вонкавая завершанасьць малюнка, мяккі гумар, плястычнасьць і музычнасьць. У беларускай драматургіі стварыў разнаплянавыя ролі:

• «Паўлінка» Янкі Купалы — Адольф Быкоўскі
• «Тутэйшыя» Янкі Купалы — Растрага
• «Ідылія» Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча — Лейзер^[5]
• «Пінская шляхта» Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча^[13]
• «Хто сьмяецца апошнім» Кандрата Крапівы — Чарнавус
• «Пагарэльцы» Андрэя Макаёнка — Гарык
• «Напісанае застаецца» Алеся Петрашкевіча — Адвернік
• «Ажаніцца - не журыцца» Вацлава Іваноўскага — Міхалка Багдалевіч
• «Плач перапёлкі» Івана Чыгрынава — Падзерын
• «Госьці» Івана Чыгрынава — Косьця
• «Звон - не малітва» Івана Чыгрынава — Дружыньнік
• «Парог» Аляксея Дударава — Андрэй Буслай
• «Вежа» Аляксея Дударава — Кузьма
• «Князь Вітаўт» Аляксея Дударава — Першы селянін
• «Страсьці па Аўдзею» Уладзімера Бутрамеева — Сёмка^[5]
• «Сымон-музыка» Якуба Коласа — дзед Даніла^[14]

Граў ролі ў іншых п’есах:

• «Навальніца» Аляксандра Астроўскага — Кудраш
• «Лес» Аляксандра Астроўскага — Бадаеў
• «Даходнае месца» Аляксандра Астроўскага — Дасужаў
• «Рэвізор» Мікалая Гогаля — купец Абдулін
• «На дне» Максіма Горкага — Алёшка
• «Бура» Ўільяма Шэксьпіра — Калібан
• «Сон у летнюю ноч» Ўільяма Шэксьпіра — Эгей
• «Нежанаты мнагажэнец» Мальера — доктар
• «Жанчына з мора» Гэнрыка Ібсэна — незнаёмец
• «Безыменная зорка» Міхаіла Сэбасьцьяна — Удра^[5]
• «Аптымістычная трагедыя» Ўсевалада Вішнеўскага — верхавод папаўненьня анархістаў
• «Пунсовая кветачка» Леаніда Браўсевіча і Ірыны Карнавухавай — Баба Яга^[4]

Зьняўся ў беларускім кіно і тэлефільмах:

• «Іван Макаравіч» (1968)
• «Я, Францыск Скарына» (1969)
• «Хроніка ночы» (1972) — сьцюард
• «Чорная бяроза» (1977)
• «Нас выбраў час» (1979) — Ігнат
• «Трэцяга ня дадзена» (1980)
• «Вазьму твой боль» (1981) — Дрымака
• «Імяніны» (1982)
• «Чужая бацькаўшчына» (1982)
• «Пушча» (1987)
• «Птушкам крылы ня ў цяжкасьць» (1989)
• «Інтэрпал» (1992)
• «Клетка малпы» (1994) — Гардзей
• «Эпілёг» (1994) — мастак
• «Момант ісьціны»
• «Мая справа цялячая» (1997)
• «Хам»
• «Залаты рэйс»
• «Легенда Белай вежы»^[5]
• «Сьвежына з салютам» (2001)
• «Паміж жыцьцём і сьмерцю» (2002)
• «Вам – заданьне» (2004)^[4]

Граў ролі ў аўдыёспэктаклях на Беларускім радыё:

• «Хатынская аповесьць» (1974) паводле аповесьці Алеся Адамовіча^[15]
• «Рыкша-прывід» (1998) паводле апавяданьня Рэд’ярда Кіплінга^[16]
• «Ігнатаў рубеж» (2006) паводле п’есы Васіля Ткачова^[17]
• «Адгукніся, браце!» (2012) паводле п’есы Георгія Марчука^[18]
• «Пісьмы, вернутыя зь небыцьця…» (2016) Алены Атраховіч^[19]
• «Злачынства і пакараньне на берагах Сьвіслачы» (2017) паводле п’есы Ягора Конева^[20]