Біла (імя)

Біла (Біль) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Bilo
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Біль
Зьвязаныя імёны	Біліка, Білін, Більвін, Біляр, Більман, Білімін, Білят
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Біла»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Біла або Піла, пазьней Біль (Bilo, Pillo, Biel^[1]) — імя германскага паходжаньня^[2]. Іменная аснова біл- паходзіць ад гоцкага *bili 'баявая сякера'^[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Біліка, Білін, Більвін, Біляр, Більман, Білят. Адзначаліся германскія імёны Biliko, Bilin, Biliwin, Biller (Bilihar), Billmann, Bilaeth.

У Чэхіі гістарычна бытавала германскае імя Bilant^[6].

У Прусіі бытавала імя Bylenne^[b] (1394 год), Billote / Bilote^[c] (1334 і 1338 гады)^[9].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Билю чоловекъ (1440—1492 гады)^[10]; Билеви Куяне на имя (7 лістапада 1442 году)^[11]; Яну Билевичу 6 рублевъ з винъ браславъскихъ (14 сьнежня 1486 году)^[12]; Довмонт Билевичъ^[13], Стецько Билевичъ^[14] (1528 год); Biła (1671—1681 гады)^[15]; Mateusz Billewicz, strażnik Księstwa Żmudzkiego (25 жніўня 1760 году)^[16]; z karczmami w tomże meste dryswiatskim, do toho podle samoj toj cerkwi — Januka Bila (1782—1783 гады)^[17]; Michał Billewicz (9 лютага 1785 году)^[18][d].

Носьбіты

• Біль — літоўскі баярын, які атрымаў наданьні ад вялікага князя Казімера
• Даўмонт Білевіч — пянянскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
• Стэцька Білевіч — эйшыскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году

Білевічы, Більлевічы і Станкевічы-Більлевічы — літоўскія шляхецкія роды^[28][29].

Білевіч (Bilewicz) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў^[30].

У 1690 годзе ўпаміналася мясцовасьць Білевічы ў Жамойцкім старостве^[31].

У 1905 годзе існаваў засьценак Білішкі ў Даўгеліскай воласьці^[32].

На гістарычнай Лідчыне існуе вёска Білі, у былым Жамойцкім старостве — Білевічы.

Заўвагі

1. Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы біл- зь летувіскай мовы bìlti 'сказаць, апавядаць, абвяшчаць, размаўляць', bilùs, bylùs 'гаваркі'^[4] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведных словаў і іх значэньняў у летувіскіх слоўніках, тым часам абодва слова ўпершыню фіксуюцца толькі ў сучасным Вялікім слоўніку летувіскай мовы, але bi̇̀lti было ўжытае ў каралявецкай бібліі 1590 году і віленскім катэхізьме 1598 году^[5])
2. Адзначалася старажытнае германскае імя Billin^[7]
3. Адзначалася старажытнае германскае імя Bilaeth^[8]
4. Таксама:

   • Білюн: Білюн (Bilun) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў^[19];
   • Білеш: Наруш Билешевичъ (XVI ст.)^[20];
   • Білаўт (адзначалася старажытнае германскае імя Biluuald^[21], Bellaldus^[22], пазьнейшае Billault^[23], Bilaud^[24]): у перапісу харугваў 1421 году ўпамінаецца баярын Білаўт^[25];
   • Білімонд (адзначалася старажытнае германскае імя Bilimund^[26][27]): Білімонд (Bilimond) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў^[19]